3 Eylül 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Ticaret Sıtkı Yırcalı İkna kudreti Fuarı açış nutku İzmir Enternayonal Fuarı Cumhur- başkanı ve Başbakanın huzurlariy- le 20 Ağustos günü, kordelâsı Cum- hurbaşkanı tarafından kesilerek asıl- mıştır. Adet olduğu üzere, Ekonomi ve Ticaret Bakanı iç ve dış ekonomi ve ticaret meselelerine dair bir nutuk söylemiştir. Bakan açılışın ertesi günlerinde de, İzmirde bulunuşundan istifade ederek mahalli tüccar ve sa- naciyilerle goruşmelerde bulunmuş- tu onomi ve Ticaret Bakam bu nutkunda Ve daha sonraki görüşme- lerinde müstahsil, ithalâtçı ve ihra- catçıyı doğrudan doğruya ilgilendi- ren kararları ve alman ve alınmakta olan tedbirleri açıklamıştır. Nutuk esas olarak şu üç nokta ü- zerinde durmuştur: Geçen i dış iktisadi münasebetler; ve müstahsili ilgilendiren meseleler; ithalâtçı ve. ihracatçıyı alâkalandıran mesalelâ Nutkun giriş kısırımda bakan, ar- tık bizim için “ihraç mevsimlerinin değil fakat ihraç yılları" nın bahis mevzuu olduğunu söylemiştir. Bu hu- susta söyledikleri aynen — şunlardır: "izmir Fuarının açılış tarihi ihracat yılının faal devresinin başlarına rast- lamaktadır. ,. Yeni gırdıgımız devre- yi bir ihraç mevsiminin başlangıcı o- larak adlandırmadım. İhraç yılının faal bir devresi olarak ifade ettim ... Artık Türkiyede beş altı sene ev vel olduğu gibi, hattâ ihracatımızın hemen hemen temelini ve tamamını teşkil eden bir kaç zirai mahsulleri- iz de dahil, daralmış ve malın ne- vine göre bir kaç aya inhisar eden İhraç mevsimleri kalkmış bulunmak- tadır. Türkiyemiz, bütün sene içinde ihraç yapabilen iktisadi bir sevıyeye doğru yükselmeğe başlamıştır." Doğ rusu istenirse bu sözler bize hakıka tin, realitenin tam ifadesi gibi gö- zükmedi. İhracatımızın muayyen mevsim ve mevsimlere inhisar etme- yip bütün yıl boyunca devam edecek | hale gelebilmesi her vatandaşın en büyük memnuniyet ve zenginlik im- kânını ifade edecek bir şeydir. Bunun bir gün tahakkuk ettiğini görme |— her vatandaşın başlıca arzularından biridir. Bu esas olarak iki şekilde ta- hakkuk edebilir: istihsali arttırmak, sanayi “*istihsalimizi ihraç edilebilir miktar ve seviyeye yükseltmek. Mem- leketimizde yılda bir kaç mahsul al- mak henüz mümkün değildir. Ancak yıllık istihsalin kemiyet ye keyfiyet bakımından her gün biraz daha islâh edilmesi kabildir. Sanayi mamulleri» — mizin ihraç edilebilir hale gelebilme- | leri ise, sık ve dikkatli çalışmalarla mümkün olabilir. | Geçen yılın dış iktisadi münasebetleri Bakanın nutku bu kısmı sırf muhalefetin ve bazı tarafsız çevren- lerin tenkidlerine cevap vermiş olmak için söylenmiş intibaını veriyor. Bun- ların böyle bir konuşmada mutlaka yer almasına belki kati bir zaruret yoktu. Ayni zamanda rakamlar bilgi müsait ve münasip gorulduklerı nisbette verilmişlerdir. Böyle olmak- la beraber bunları birer birer gözden geçirelim: a — Ticaret ve ödeme anlaşma- ları: Almanya, Fransa, İtalya, Belçi- ka, İngiltere, İsviçre, Norveç, Avus- turya'Hollanda İsveç ile karşılıklı ticaret mübadeleleri ve tediye şart- ları anlaşmalara bağlanmıştır. Dış ti- caret meselelerinin uzun zaman için ve geniş mikyasta anlaşmalarla yü- rütülmesi mahzurlu bit gidiş olabilir. Bu itibarla bunları memnuniyet veri- ci bir gelişme olarak telâkki edebil- mek mümkün değildir. Asıl iyi ge- lişme dış ticaretimizin,bu anlaşmalar yolundan, çıkıp, diğer memleketlerin takip ettikleri normal ve sıhhatli yo- la girmesiyle başlıyabilir. b — Yukarıdaki anlaşmalarla ge- çilmiş transfer meseleleri — halledil- dikten başka, bir milyar liraya yak- laşan ve müddetleri 7 yıla kadar u- zayan krediler temin — olunmuştur. Kredilerin sair lüzumlu hususiyetle- rınden hiç bahsedilmemiştir. Yabancı sermaye: 1953 yılın- da çıkarılan yabancı sermayeyi teş- vik kanunundan sonra, muhtelif ya- bancı firmalar tarafından 208 talep vuku bulmuştur. Bunun ne kadarının kabul veya red edildiği, miktar itiba- riyle ne kadar olduğu söylenmiyor. Fakat şunlar belırtılıyor y kadar re'sen veya Türk iş adamları- nın iştirakiyle ortak olarak kurulan sanayi müesseselerinin adedi 143 ü bulmuştur. Gelen ve bu işlere katı- lan yabancı sermaye 222 milyon lira- yı bulmaktadır. d — Ödenen borçlar: Bu zaman zarfında kendi imkânlarımızla 100 milyon dolar civarında dış borç ö- denmiştir. $u devrenin müddeti ne kadardır? Ödenen borçlar hangi mu- amelelerden doğma borçlardır? Bun- lara dair bilgi verilmemiştir. Yukarıda işaret ettiğimiz gibi, bu izahat bazı tenkidlere cevap vermek ve yabancıların memleketimize kar- şı iktisadi ve mali bakımlardan tam bir itimat ve güven hislerine sahip olduklarını göstermek için verilmeye çalışılmıştır. Bakan unu şu sözle- riyle göstermiştir: "Bir darlık, bir sı- kıntı havasının yaratılmak 1stend1gı şu son bır sene 1çınde ., Memleket i- Fuarın giriş kapısı Yüz binlerce insan AKİS, 3 EYLÜL 1955