2 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Toprak kıymetlendirilmesi En sadık müttefik mak için bir çare oldukları düşünül- se bile, kalkınmayı önleyici tesirler yaratmaları da mümkündür. Zorluk- yenmemize edebilecek çarelerin en tesirlilerinden biri halen evam e olan dış yardımın arttırılmasıdır. merika — Birleşik Devletlerinden gelen bir komısyonun hazırlamış olduğu bir kaç s önce bir hülâsasını AKİS sütunların- da kudugu nuz Robinson Raporu aynı şeyi söylemektedir. Bununla alâkalı olarak son gün- lerde gazetelerde Amerikan Yardımı- nın arttırılacağına dair bazı haberler risinde muhtemelen bir misli arttırı- lacaktır. Böylelikle yapılmakta olan yardım miktarı 500 milyon dolara çıkarılacaktır. Türkiye son talebini 0 milyon dolar üzerinden yapmış ve bunun 250 milyonunu askeri, 250 mil- yonunu da iktisadi yardım olarak is- temiştir. Amerikanın arttırmayı ka- bul ettiği iktisadi yardım hiç bir ka- yıt ve şarta bağlı bulunmıyacaktır. Arttırılacak yardımın bil assa, ba- yındırlık işleri, özel teşebbüs ve EPU borçlarına tahsis olunacagı bildiril- mektedir Uzun zamandan beri Amerikanın Türkiyeye yapmakta Y mın İzlandaya yapılan yardımdan da- 12 ha az olduğu söylenilmekte idi. Veri- len haberlerin hadiseler tarafından teyid edilmesini dileriz. Çünkü - rikanın ettiği memleketler- den bazıları, bu yardım olmadığı tak- dirde Sovyet Blokuna kayabilecek memleketlerdir. Amerikanın en faz- la güvendiği memleketlerden biri mu- hakkak ki Türkiyedir. Fakat bu yar- dımı azaltacak değil ancak arttıra- cak bir unsurdur. Doğu Bloku Dünya ticareti ve Rusya Milletler Teşkilâtının E- Konseyine bağlı komisyonlardan biri Avrupada- dır. Komisyonun adı Avrupa Ekono- mik Komisyonudur. Faaliyet merke- zi İsviçrede Cenevre şehrindedir. Bu komisyon 1954 senesinde Avrupanın iktisadi durumu adı altında yayınla- dığı bir raporda Rusyanın dış tica- Birleşmiş — l-larptenberı doğu ile batı arasındaki ticari münasebetler gittikçe azalan bir seyir takip ederken komünist blo kun kendi içinde ticari bağlar şebe- kesi kurulmuştur Zira harpten evvel rupa memleketlerinin kendi aralarında ticari mübadeleleri dış ti- caretlerinin anca yüzde — onbeşini teşkil ederken bu nisbet bugün yüz- eksene aliğ olmak üzeredir. Rusya, doğu memleketleri- nin ıthalat ve ihracatının yüzde kını kendi üzerinde toplamaktadır. Önceleri Sovyet Rusya dünya ticare- tinde on altıncı gelirken bugun altın- cı gelmektedir. Rus ekonomisinin ge- nişliği nazarı itibare alınacak olursa Rusyanın dünya ticaretinde haiz ol- duğu mevki gene de küçü tur Peyk memleketler arasında Rusya ile en fazla ticari munasebetlerde bulunan memleket u Almanyadır. Doğu Almanyanın Rusyayla ticareti Çekos- lovakya ve Polonyanın Rusyayla olan ticaretinden daha büyük ölçüdedir. Doğu Avrupa memleketlerinin ko- münist bloku içinde kendi aralarında olan ticarette husule gelen en büyük değişiklik komünist Cinle olan tica- retlerinin gelişmiş olmasıdır. Bilin- diği üzere komünist Çin — Rusyanın başta gelen müşterisidir. Zira Rus ih- racatının yüzde yirmisi komünist Çine gitmektedir. Doğu — Avrupa memleketlerinin ticaret emtialarının terekkübünde vukubulan başlıca de- ğişiklikler şöyledir: 1 — İthalât ve ihracatta makine ve teçhızat miktarının artması, 2 — Sınat ham madde ihtiyaçla- rının çoğalması, a maddeleri ithalât ve ih- racatının istikamet degıştırmesı (Do— gu vrupa memleketlerinin çoğu gün Rusyadan gıda maddeleri ıthal etme Avrupa ekonomisi üzerinde tet- kikler yapmış Avrupa Ekonomik Ko- mısyonu mütehassıslarına göre Do- a memleketlerinin takip et- tıklerı politika dış ticaret sahasında mukayeselı fiatlar ve — milletlerarası işbölümü bakımından daha büyü i alakayı ıcabettırmektedır skiden Avrupayı hür devletler kıtasıdır dıye talebelere ogretırlerdı Bugün bu durum değişmiştir. Avru- pa artık hür devletler kıtası olmak- tan çok uzaktır. Doğu Avrupa mem- leketleri ılkın Hitler ordularının isti- lâlarına uğramışlar, sonra Rus ordu- ları tarafından kurtarılmak bahtsız- İığıyla karşılaşmışlardır. usya, Te- jimi icabı, önem Vermemekte için komünist bir rejim ticaret ister istemez devlet lıcarelı olmaktadır. Ruslar girmiş oldukları her memleketi Moskovaya baglamak arzusunu taşıdıklarından seçimler, darbei hükümetler yoluyla Moskovaya elverişli iktidara getirmekte, hü ledıgı şekılde kurmakta, vrupa memleketlerinin lerıyle alay etmektedirler. istiklâl- a Doğu Avrupa memleketle- rinin hiçbir şekilde batıyla — alâkası olmasını istemediğinden peyk memle- ketlerin ekonomilerini kendi ekono- milerine tâbi bir hale getirmiştir. mik omisyonunun raporundan çıkan mâna budur; eski- den yüzde onbeş nısbetınde olan dış mübadele hacminin ÜZ seksene çıkmasını başka bir şekılde ızah et- meğe imkân yoktur. Bu mübadele hacmi içinde Rusyanın mübadele hacmi genişlemekte ve Rus ekonomi- si de peyk devletlerin ekonomilerine bağlı bir hale gelmektedir. Ruslar kendi anlayışlarına göre bir iktisat polıtıkası takip —ederlerken — yalnız oğu Avrupa memleketlerini nazarı itibara almamakta, aynı zamanda Komünist Çinle olan ticaretinin ge- lişmesine ve Doğu Avrupa memleket- lerıyle Komünist Çin arasındaki ti- münasebetlerin inkişafına gay- ret etmektedir Krutçef İşler iyi gitmiyor AKİS, 2 NİSAN 1955