19 Şubat 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

YURTTA OLUP BİTENLERİ mak doğru değildi. Hakikaten bilhassa İtstanbulun tüccar muhitlerinden der- hal tatsız sesler yükselmişti. Halbuki, Demokrat Partinin iktidara gelmesin- de aynı muhitlerin maddi yardımları büyük rol oynamıştı. Bundan başka, arazi — vergisinin artırılması için son derece makul se- bepler vardı. Ciftçiler çok kazanıyor, hiç vergi ödemiyorlardı Hele bunlar- dan bir kısmının ra ayış tarzı in liraya Cadıllac alan çiftçi gıbı - bütün memlekette dedikodu ve memnuniyetsizlik uyandırıyordu Hü- kiimet, arazi vergisinin arttırılmasına bu kadar geniş reaksıyon doğuracağını hesap etmemişti Mecliste, hem partinin Genel İdare Kurulunda ve hem de teşkilatta yeni zam tasarısı büyük aksülamel uyandırdığına göre hükümetin tasarısı ne olacak? Adnan Menderes dokuz misli artışın kabulu için ısrar edecek midir? — Ederse, bir takım Demokrat Parti Meclis gurubu azasının fikirle- rınden vaz geçip teklıfi destekleyece- yoktur. Zira 2 pılan tadilat Partı Genel Başkanına “efendimiz se n" den de büyük ve mühim bir rol tanımıştır. Denilebilir ki mebusların hayatı, parti Genel Kur- mayının - fiilen, her flu partide de Genel Başkanın - elindedir. Fakat daha zıyade uzermde duru- lan ihtimal, dare kurulu o kadar m olmayabilir. Ama, teskilatın ikazlarına parti genel başkanının kulaklarını tı- kamasına imkan yoktur. Malıye vekılı n Polat kan, karma isyo karşılaştıgı itirazları arzetmiştir. Bizim öğrendiğimize göre hiikümet başka bir formül bulacaktır. Gelir vergisinin fazla kazançlara . Fakat işin ga- makabline -1954- de şamil tutulmasıdır. İnsanın bu gibi kararlara bakıp “Demokrasi kelle başına reydir" fik- rine iştirak edeceği geliyor ya... Meclis Beş dakikalık kelam K onuşabılıp konuşacacaklarını en yade merak edenlerin başında Urfa mebusu Dr. Feridun Ergin ve onun gibi düşünenler geliyordu. Gerçi mebuslar Meclis kürsüsünden istedik- leri gibi söz söyleyebilırlerdı ama Meclisin bir de i üzüğü fazla konuşamayacaklardı. Buna, bütçenin tümü hakkındaki ko- nuşmalar da dahildi. Eğer bir hükü- metin iktisadi politikası beş dakika içinde izah, teşrih ve tenkit olunabilir- se mesele yoktu olunamazdı ve “beş dakikahk kelam" kararı olunma- 8 Nüvit Yetkin Konuşabilecek mi? sın ve bütçe kolayca geçsin diye alın- . Feridun Ergin ve arkadaşları iktidar partisine değil, — muhalefete mensup — bulunsalardı bütçenin ya komisyonunun yarı kapalı kapıları ar- kasında ifade etmek fırsatını bulduk- ları fikirlerini ortaya dökebilirlerdi. Zira müzakereler sırasında gurup söz- cülerinin konuşmaları tahdit edilme- mişti. Ama, bu yılki muzakerelerde. hele mevcut hava muvacehesinde, asıl merakla beklenen — tenkitler muhalif- lerden değil, muvafıklardan gelecek tenkitlerdi. Onlara da set çekilmişti. Meclisin kararına yol açan teklif, hemen o t Divanının aklı- na gelmış 'bır tedbır değildi. Daha ev- hoşa gitmemişti. kafi Gazeteler bu havayı derecede vüzuhla — vermişlerdi. efkarda iktisadi politikamızın hakikaten sakat bir yolda olduğu hu- susunda kanaat beliriyor, bu kanaat her çarşıya çıkışta bir kat vetleniyordu. Hayat pahalılanıyordu Gerçi bütçe komisyonunun pembe gozluklerle hazırlanan raporunda - ra- portöru Hadi Hüsmen - mutad vec- hile hayat pahalılığını ifade için "hal- kın istira kabiliyetinin artmış olması" tabiri kullanılıyordu ama bunun pek u yoksa dinlemeden mi pek ala sorulabilirdi. daki tezi ispat için kullanılan ıstatıstık malumatın pek büyük kısm veya tek taraflı idi. Şimdi, b t misyonunda başka fikirler ileri sürmüş olan Demokrat Partili mebuslar o ma- lumatı tashih sadedinde bile etraflın şe- kilde konuşamayacaklardı. Bunu beş dakika içinde yapmalarına maddeten imkan yoktu. Meclis böyle bir kararı ilk defa al- fayda bulunduğu tezi galebe çalmış ve tahdit, daha bastan konmuştu. Ya muhalefetler? A KİS'in bu sayısı intişar ettiği gün Mecliste 1955 yılı bütçesine ait olmayanlar teşkil etmekteydi. kımdan, gurup sözcülerinin yapacak- ları bir bakıma kıraatten ıbaret ka- metle münakaşaya girişecek vaziyette değillerdi. Hükümet hemen hepsini, kolaylıkla susturabilirdi. Bu bakımdan bütçenin tümü üzerindeki metin okun- duktan sonra karşılıklı bir münaka- şanın açılması bahis mevzuu sayıla- mazdı. Vekalet bütçelerine gelince, heyet onlar hakkında da metınler hazırla- olur. İşte bu sene, onlar olamayacaktı Cumhuriyet —Halk Partisinin Meclis gurubunda Faik Ahmet Barutçudan başka mesela bir Cahit Zamangilin, bir Cemal Resid Eyüboğlunun, hatta ma- zide kalan — Server tisatçı mebuslarında kalıyordu. Onla- rın da ağızlarına kuvvetli bir kilit vu- rulmuştu. Hükümet sözcüleri istedik- leri kadar konuşabilecekler, diğer ha- tipler ise fikirlerini beş dakika içinde müdafaa edeceklerdi. Bunun tad ve tuzu kaçıracağından şü yoktu. Fakat hükümetin istediğii, tad ve tuz değildi. Bütçeden sonra B utunbu sebeplerden dolayı bütçe- va" nıh bozulması pek bahis mevzuu değildir. O halde, bütçeden sonra ne ola- cak? Pek çok kimse, bir kabine de- gışıklıgıne ıhtımal vermektedir. Ancak esash bir mokrasi yoksa kuvvet olduğu kalelerde kalacak midir bir şey AKİS, 19 ŞUBAT 1955