14 Ağustos 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

KİTAPLAR ARASINDA YAŞASIN DENİZ ikarnas Balıkçısı — Varlık Yayın- ları (1954 — 125 s. 100 krş.) H alikarnas Balıkçısının bu kitabında- ki hikâyeler, deniz hikâyeleri tabi!. Uzaktan, yakından denizle ilintileri var. Denız insanları, deniz; rüzgârı ile, göğü ile deniz; kyı İ dehlerı sev- daldan... Butun bunlar, çoğu zaman sözlerinin edildiği yerlerde değilse de, seziliyor bu yazıların içinde. Deniz in- sanların, — kıyılardakilerin — hikâyeleri anlatmak istenmiş. Bu hikâyelerde, insanların hepsi de, karşılarında denz ir insandan çok daha canlı, bir tanrı kadar güçlü bir varlık olarak görürler. Korkarlar on- dan, severler onu. Ömürlerini o tör- puler; değerleri, yaşayışları, onun baskısı altındadır. İçini, dibini gö- renler, o diplerin büyüsüne kapılır. Sövüp durdukları Zzamanlar, denizi en çok sevdikleri, denize en çok bağ- landıkları zamanlardır. Halikarnas Ba- lıkçısı da bu insanlardan biri. Denizi yaşayan bir insan. Ne var, onun bu denizci davranışı, cümlelerinin ancak şurasına burasına serpili, kalmaktan kurtulamıyor. Hikâyeler, birer hikâye anlatmaktan pek ileriye geçemediği gi- bi, eser olmaları için çaba harcandığı- nı düşündürmüyor. Kötü bir dil, anla- şılmaz, bozuk cümleler, çoğu zaman silik kişiler, ara sıra harlayan — ateşi örtüveriyor, Giderek, anlıyorsunuz bu ateşin, hikâyenin dışında kaldıgı— nı. Bir arka, bir temel gibi. "Manev a", "Yaşasın deniz", «Işık teli», <<Sün— gere»' «Balıkla Kabak», biraz sivrile- bilen, denizle, yararla daha içli dişli olabılmış hıkayeler Ama bir kaç cüm- lenin, bir iki parçanın Ötesi, bir gürül- tuden duyguların surukledıgı bir ta- kım cümle dizilerinden başka bir şey olamıyor. GECE AĞACI Truman Capote — Çev: Mehmet Fu- at — Varlık Yayınları (1954 . 122 s. 100 krş.) rumatt Capote, 1948 de 25 yaşın- dayken yayınlattığı "Other Voices Other Rooms" (Başka sesler, Başka odalar) adlı kitabı ile bütün nazarla- rın, tenkideilerin, edebiyat severlerin ilgisini, sevgisini, alkışını topladığı sı- ra, hikâyeleri ile az çok tanınmış bir gençti. "A Tree of Night" adıyla ba- sılan hikâye kitabında yazarın kay- gıları daha acemice de olsa, açıkça görülebilmektedir. Truman Capote, o- kurunu bir rüya havası içinde — ya- satmakta ustadır. Rüyanın, ölüleri de- ğişik, çerçeveleri genişlemiş, her şeye yeni bir görünüş, yeni bir anlam ka- zandıran havası içinde, kişileri gider, gelir, sever, aglar güler, korkarken — k bir yalnızlık bir yaban- cılık içınde kesinlikten uzak yaşar- lar. Yazarın, üzerinde en çok durduğu mesele hayal, hayalin, rüyanın haki- kati. "Bay Kötülük" rüyalarını satan, rüyasız kalmanın acısı içindeki bir in- 22 sanı ele alır. "Para dolu damacana", bütün bir toplulugu ardına takan bir hayalin ağır ağır gelışmesını gösterir. 'Son kapıyı kapa", "Miriam", «Gece ağaca» hikâyelerinin temeli korkudur. Çeşitli korkular, çeşitli yollardan anla- tış. Fakat korkular, kâbus havası işin- de, hayalleri kemirir. "Miriam", kitap- taki hikâyelerin içinde Capote'nin bu havasını en iyi duyuran hıkaye Fakat "Benim anlatışım", güçlü mizahıyla, "hayal" den çok çeşitli, gülünç hayal- leri, daha doğrusu hayal kıtlıklarını ele alıyor. Korku, gülünç, gülünecek bir şey oluyor ama alkmıyor orta- dan. Çok daha az özentili bir hikâye bu. Tersine çevrilmiş bir Capote. Daha sonraları bu — hikâyesindeki — havaya benzer bir hava — yaratmağa çalıştığı halde» ilk romanında elde ettiği başarı— yı acı acı anmıştır okuyucuları "The Grass Harp" adlı ikinci romanı "Gece Ağacı" ndaki bu hikâyecik kadar ola- mamıstır. DÜNYA GÜZEL OLMALI (Mehmet Kemal — Şiirler — Seçilmiş Hikâyeler Dergisi kitapları — S: 73, F: 1 lira — 1954) Mehmet Kemal, Bir tencere kaynar ocakla Et mi kayııar, dert mi kaynar Bilinm iyor. Kemalin son kitabı bir hafta kadar evvel çıktı. Seçilmiş Hikâyeler Der- gisi yayınları arasında Turhanın güzel bir kapak komj pozısyonu ile neşredi- len kitabında 43 şiir var. Hemen soyle— mek lâzım ki, bunlar arasında çok gü- zelleri var. Mesel ava Cıva," — ve "Resim" gibi şiirleri ile şair kıtabında insanlar hakkında, okuyuculara — hoş fikirler veriyor. Mehmed Kemalin ilk kitabı on se- ne kadar evvel, "Birinci Kilometre adı altında çıkmıştı. Onun da bize zevk veren bir şiir kitabı olduğunu inkâr edecek değiliz ama, Mehmet Ke- malin ikinci kitabında çok daha fazla terakki ettiği aşikârdır. «Dünya Güzel Olmalı» şiiri haya- tının hakiki bir aynası! Mehmet Ke- malin, şiirlerinde realiteye yer verdiği görülüyor, fakat onun romantik bir şair olduğu da gözden kaçmamakta- dı T- Belki kendisi, belki de — yayınevi Kehmet Kemali kitabın arka kapağın- da tanıtmağa çalışmış. Kendi ağzın- dan yazıldığı belli olan bu kısa ter- cümei hali de onun şiirleri ile olan alâkasını gösterir. Kitapta, bir insan hayatında çok mühim — şeyler bırakan ve yer eden hâdiseleri görüyoruz. Hapishaneden bir kadın resmi için yazılan şiirler, Zarada yazılmış dört mısracık, belki yüz mısraya sığacak şeyi ifade edıyor Bakın nasıl! Ankara nire, Zara nire Duyunmak marifet Dayan Gamsız Teyzenin Maceraları AKİS, 14 AĞUSTOS 1954