29 Mayıs 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 5

YURTTA İdare Siyaset yapan memurlar Başvekil Adnan Menderes sağ elinin şehadet parmagını ileri doğru uzat- tı ve o kendine sus, ikna edici — bilhassa D. P. Meclıs Gurupunu ik- na edici — tavrile: "— Arkadaşlar ler verebılırım Ve, se erden pek kısa bir za- man ewel Vekaletlerde yüksek mev- killer işgal edip, Muhalefet Partısınden adaylıklarını koyar koymaz radyolar- a veya mitinglerde, kongrelerde veya hasbihallerde memuriyetleri dolayısile kendilerine tevdi edilmiş sırları, birer bülbül telâkatiyle ortaya döküverenle- ri; topyekün mebus namzedi olan A- ğır ceza mahkemeleri heyetlerini; bu- günden yarına karşı saflara geçen ve daha bir gün ünce temsil ettiği hü- kümelin aleyhinde en ağır ithamlarda bulunmaktan çekinmeyen valileri bi- rer birer saydı. alışma Vekâletinin sırları — daha doğrusu, iç işleri . İstanbul Radyo- sunda dile sakız edılmış* Falıh Rıfkı Atayı beraat ettirmesiyle şöhret ya- pan Dazıroğlunun başkanlıgındakı he- adayları olarak um ef- karın karşısına çıkmış, Demokrat Par— ti iktidarının Ankaraya vali yaptığı, sonra becerıksızlıgınden dolayı Sıvasa naklettiği vali Albay Necati Üter hale partisinin — namzedi sıfatıyle hükümetin Sivastaki icraatının sıfır olduğunu Sivaslılara propaganda nut- mıştı dedi, sizlere misal- ku halinde anlat Demokrat Parti Meclıs Grupu — se- çim kampanyası boyunca bu gibi me- murlardan eleman demiş insanlar top- luluğu — Başvekil Adnan Maenderesi hararetle alkışladı. sıyaset yapan memurlarm durumu, atılmıştı.. Bunla- rın, yeniden iş başına dönmeleri gere- kiyordu Ellerine tekrar bir takım sır- lar tevdi edilecekti. Halbuki dört se- ne sonra, bir secim daha vardı. Ne yapılacaktı Demokrat Parti içinde "kanuni" ler ve "kanun telâkkisi hafif olanlar" eksik değildir. Birinciler kanunlara baktılar. 1927 tarihli bır Memurın Kanunu mevcuttu. Bu kan memurların, si- yasi partılere 1ntısab1n1 menediyordu. Ancak tek parti devrinde bütün Türk milleti gibir. memur vatandaşlar da Cumhuriyet Halk Partisinin "Tabiİ aza" sı sayıldıklarından ortaya karışık ve garip bir vaziyet — çıkmıştı. Aynı İktidarın aynı mevzudaki bu ayrı te- lâkkisi, günün icaplarına uygun düşse de, herhalde akıl ve mantığa hayli ay. iriydi Diğer taraftan Seçim Kanunu me. nurlara, vazifelerinden istifa mecburi- yeti yuklemeksızın herhangi bir par- AKİS 29 Mayıs 1954 OLUP BİTENLER Milyonlarla Reyin Manası 154 Genel Seçimlerinin neticeleri, rakkamlar halinde efkârı umumi- yeye açıklanmış bulunuyor. Bu rak- kamların katiyetle bilinmesinde fay- da vardır Şimdi mamın Z 5.313.659; Muhalefet, % 35,11 olan 3.193471 rey almışlardır.. Cumhuri- yetçi Millet Partisi ise, B 5,28'i teş- kil eden 480.249 reyle sırada üçün- cüdür. anlaşılıyor ki İktidar, ta— tekabül e Hattâ en masum fikirlerin, hat- tâ en basit hâdiselerin propaganda unsuru olarak ele alındığı ve çok za- man bir takım demagojik tefsirlere yol açtığı bugünkü iç polıtık haya- tımızda, Trakkamlar gibi "cambaz- lıkla son derece müsait oyuncakla- rm kullanılmaması imkânsızdı. Ni- tekim Partilerin sözcüleri, kendileri- nin ve karşı tarafın aldıkları rey sa- yısı hakkında, akla gelebilecek en basıt netıceye ilk kalemde varmışlar gariptir — bu netice iki tara ıçın de aynı olmuştu Muhalefete — göre — 5.313.619 rı kandırılmış, veya ıgfal edilmiş, ıçın de yaşadıkları dan habersiz 5. reyidir. İktidar çevreleri — ise 3 193471 kişinin — "tezvir ve iftira" lara kapılarak, yanıltılarak bağlanarak san başına aslında topyekun milletin Muhalefeti mahküm ettiği kanaatindedir. u, yanlış ve aynı zamanda Parti- ler için, bilhassa istikbal bakımın- dan son derece tehlikeli bir telâkki tarzıdır. Gerçi karşı tarafa rey ve. renler hakkında "onlar kandırıldı- lar" deyip geçivermek ne fikri, ne bedeni bir zahmete ihtiyaç gosterır Kolay şeydir. İnsanı yormaz. Fakat, makbul bir usul değildir. emokrasiyle idare edilen memle- etlerde, seçim demek sadece bir ıktıdarı tayın eden ameliye deme değildir. Seçımler bir ayna gibi, memleketin siyasi kanaat ve temayül bakımından — manzarasını aksettirir. İş başına gelenlerin ve onları kontrol ile vazifelendirilenlerin bu manzarayı iyi bilmeleri kendi menfaatleri icabıdır. Nisbi temsil usulünün cari bulunduğu yerlerde memleketin man zarası Parlâmentoda, ekseriyet usu- lüyle seçim yapan yerlere nazaran daha sadık bir tarzda belirir; — Bu bakımdan, oralarda kanaat ve tema- yullerı kaale almak âdeta — mecburi al olur. Fakat Wzim — bel prensıbı iyi. tarzı iptidai — sistemi- miz ekallıyette kalana temsilci tanı- madığı ve Mec mebus blokları soktugu için bu bır basireti icap et- vatandaşın L -. . P. hilleri ise Cumhurıyetçılerı destekle- METİN TOKER tiriyor. Serbest seçimlere bizden çok ev- yel geçmiş memleketlerde, Fransada, Ingılterede Amerikada, işte bu yüz- "Seçim Coğrafyası" diye adlan- dırılan bir ilim teessüs etme yolun- dadır. Fransada rof. Andre Sieg- frıed in hazırladıgı "Seçim haritala- rı" gözlerin Öönüne öyle hakikatler sermektedir ki bunlar üzerinde mut. laka durup düşünmek gerekir. imden sonra hatırlanan n şu veya bu istikamette kullandıkları görülüyo Bu bolgelerın ıçınde öyleleri var- dır ki, makul istikametten daima uzaklaşmaktadır Meselâ Massif Ce- ntral'deki küçük arazi sahiplerinin Komünist Partiyi tutmaları, ilk ba- kışta, anlaşılacak bir hareket tarzı değildir. Onlar hakkında "kandırıl- mışlar, — yanıltılmışlar" — deyip geç- mek, o kadar basittir ki... Fakat her bir seçimden sonra rakkamlar üze- rinde durulduğu takdirde, böyle "ga- rip" davranışların hikmeti ortaya çıkmaktadır. Amerikada da durum, başka türlü değildir. "Sağlam Cenup demokrat- ların bir kalesidir; şimal i sa- mesiyle tanınmıştır. Bunların sebep- leri ayrı ayrı incelendiği gibi, bir se- çimde oralarda başka netice alındığı zaman pertavsızlar derhal haritanın o noktaları Üüzerinde durmaktadır; Partiler ona göre tedbirlerini almak. tadır Bır memlekette 10.262.063 seçmen- den, 9.095.617'si sandık başına gi- derse, iştirak nisbeti O 88,63 gibi çok yuksek bir sevıyeye ulaşırsa o milletin bir kısmım "iğfal" edilmiş saymak ve her hak Ve her hakikatin kendı tarafında bulunduğuna iman k edıp karşıya gıden reylerin hakiki sını mek ancak deve kuşlarına yakışan bır hareket tarzı 9 Türkiyemizde, 1954 genel seçimle- rinde, bilerek ve istenilerek 5 3136 59 rey Demokrat Partiye, 3.193.4 rey Cumhuriyet Halk Partisine Verılmış— tir. Partiler şu Önümüzdeki dört se- nelik tutumlarında bu reylerin dela- let ettiği manayı realist bir şekılde göz önünde bulundurmaz, kendi za: Ve kuvvetlerini o neticelerin terazı sinde tartmazlar, bir "Seçim Coğ- rafyası" nın, iptidait de olsa temelle- rini, hiç olmazsa kendi Erkânı Har. biyeleri içinde atmazlarsa dört sene- nin unda akla gelmedik sürpriz- lerle karşılaşabılırler