29 Mayıs 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

le bir kararın Scelba Hükümetinin Meclıste sahip bulunduğu kuçuk ço- caiz olmadığı, müz Halbuki kralcılar, sağlamaktır İtalya- n Avr savunma camiasına girme- sine taraftar olmakla — beraber, bu iş için Trieste meselesinin hallini şart ko- şuyorlar. Durum bu merkezdedir. Bina enaleyh Trıeste meselesi ister ıstemez camiasının bır şekılde tasdıkı için bir şart halıne gelmiştir. B ulles - Scelba mülakatından sonra, Italyan Hariciye Müsteşarı Sta- faro, Trieste'yi ve «A» bölgesini ziya- ret etti. İu zıyaret «malümat toplamak ve durumu görmek için» yapılıyordu. İşin resmi veçhesi bu idi. Müsteşar, se- yahati sırasında — müttefik askeri ku- mandanlarla ve sivil İtalyan makamla- riyle — görüştü. İtalyan Hükümeti, Trieste ihtilâfının başlangıcından berı ilk defa olarak böyle bir teşebbüse gi- rişiyordu. C — Öte yandan Mareşal Tito, New-York Times gazetesi muhabırıne beyanatta bulunarak Trieste meselesi- nin halledilmesine bazı şartlar dahilin- de razı olacağını bildirdi. D — Bunun üzerine İngiltere Hü- kümeti sözcüsü, beyanatta bulunarak, şal Tito'nun vaktınden c lomatik temaslara halel verebileceğini Değişen — roller | ki aydanberi Londra ve Vaşing- tonda Trieste hakkında müzake- relerin cereyan ettiği biliniyordu, iki işgal devletinin İtalyaya karşı gir- miş oldukları taahhütleri şu veya bu şekilde mevkii tatbika koyabilecek ve iki tarafça da kabul edilebilecek bir fi aranmakta idi. Bu taahhütler Trieste'nin «A» bölgesinin verilmesi,«B» b lgesinin de ılerlıyordu fakat şu ! Amerika ve İngiltere Harici- yeleri bu müzakerelerde esas itibariyle muhatap — tutuyorlardı. Belgrat, görüşmelerin en ince teferru- atına kadar vâkıftı. Buna mukabil Ro- ma, ancak müzakerelerin umumi hat- larından haberdar ediliyordu. Filhakika durum 1953 sonbaharın- dan beri hayli gelişmişti. O zamana kadar dâvâlı durumunda olan Belgrat şimdi davacı vaziyetine geçmişti. Bu- na sebep yukarıda bahsolunan batılı taahhütleri olmuştur. Yani batılılar 8 ekim 953 de «A» bölgesini İtalyaya vermek kararına vardıkları zaman du- rum değişm İ Fakat degışıkliğe sebep yalnız bu değildir. O zamanlar İtalya Başvekili olan Pella'nın hududa asker gönder- mesi de vaziyetin bozulmasında büyük ölçüde âmil olmuşt AKİS. 29 Mayıs 1954 İki tarafın görüşü Mareşal Tito mütalebelerini şu su- retle hülâsa etti: «A» bölgesinin bir kısmiyle Trieste İtalyaya — verilecek. «A>» bölgesinin diğer kısmyile «B» böl- gesi Yugoslavyanın olacak Italyanın bilâhare ileri süreceği muhtemel müta- lebelere karşı batılı devletler teminat verecekler Buna mukabil İtalyanlar ne di- yor? Aslını aramak gerekirse, İtalya şımdıden katı bir tavır takınmak iste- miyor. İtalyan Hariciyesinin yarı res- mi olarak yayınladıgı notadan bu anla- şılmaktadır. Notada deniyor ki "Ttalyanın Trieste toprakları hak- kındaki noktai nazarı müttefik hükü- metlerce — gereği kadar bılınmektedır Yine müttefik dur kı neticeleri kendisine veri- lınçe It lya Hükümeti bunları cevap- landırmak hakkını mahfuz tutmakta- dır." Yani, — diğer bir ifade ıle İtalya İtalya Hükümeti, den temaslardan sonra varılacak pren sip ânlaşmalariyle — kendisini bağlı ad- detmiyecektir ve bundan böyle klâsik ve diplomatik usullere dönmek niye- tindedir 1948 ve 1953 de Italya lehine alınan kararlar birer "ölü mesele" haline ge- lince, şimdi Roma, munakaşayı alenı kılmaktan çekinir olmuştur. İtalyanların her ne pahasına olursa olsun, hattâ zor kullanarak toprak il- hak etmek sevdasına kapıldıkları gün- DÜNYADA OLUP BİTENLER ler artık çok gerilerde kalmıştır. Diplomasi Doğu ile Batı arasındaki kara kedi atı ile Doğu arasındaki mü sebetlerin merkezi halen re konferansıdır. Bu konferansta ko- nuşulan Hındıcın ve Kore meselelerı dolayısiyle Asya dâvasının heyeti mumiyesidir. Bu dâvaya ne kadar e- hemmiyet verilse az, zira Lenin'in vaktiyle çizdiği ve bugün de — komü- nist idarecilerin takip eder göründük- leri buyuk Asya plânı ortada: Evvelâ Asy Hakıkaten son hâdiselerde, komü- nizmin kapıtalıst re]ımlere evvelâ As- yada bir yük, k darbeyi vurmağa hazırlandıgı intibaını uyan- diriyor. Fakat nasıl bir darbe? birçok şey gösteriyor ki, Kremlin bu darbeye klâsik bir dunya savaşı şeklinde te- şebbüs etmek niyetinde değildir. As- yada, bugünkü şartlar içinde, batılılar — çoğu kendilerinin tevali eden ha- taları yüzünden — öÖyle bir duruma düşmüşlerdir ki, onların her kı ırda- nışları biraz da dolayısiyle komünizmin biraz daha i- lerlemesine — yol açıyor. — Bu itibarla Kremlinin harp açmağa ihtiyacı yok gibi görünüyor. Harbi açarsa belki batılılar açar: O da en büyük felâketi önlemek mülâhazasiyle... Nitekim bugün, Cenevre konferansı akim kaldığı takdirde ne yapılacağı, nasıl bir yol tutulacağı meselesi mü- zakere konusu — olmaktadır. Amerika, Hindiçiniye müdahale durumuna çok Sinyor Toggliatti Şampanya içen Komünist