29 Mayıs 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

İKTİSADİ Hariçle Temasımız Almanyayla anlaşmamız arb sonrası Avrupasımn birinci plânında yer alan mümtaz devlet adamı Federal Almanya Şansölyesi Dr. Conrad Adeneaur'in, geçen mart içinde Türkiyeye aptığı ziyaretin ü neticeleri alınmak yakından a aynı zamanda, Türk milletinin heye- can içinde kalkınma azim ve karariyle, yurdumuzun geniş imkânlarını bizzat görmek fırsatım elde etmişti. Turkıye hele bugunku seri kalkın— Başvekili, üzerinde müsbet bir kanaat hâsıl etmiş olmalı ki, halledilemiyecek gibi görünen bazı pürüzlü meseleler dahi, bugün artık hal yoluna girmiş bulunuyor. Memnunıyetle haber alıyoruz ki, hal B 'da, Büyükelçimiz Suat Hayri Ürgüplü'nün reisliği altın- caki Türk heyetile salahiyetli Alman mümessilleri müzakereler, her iki tarafı da men- anlaşılıyor ki, sadi ve tıcarı münasebetlerin sevk ve ıdaresı teşebbüsünü, artık değerli Al- an Başvekili bizzat eline almıştır. Bunu, her iki memleketin bugünkü ve yarınki menfaatleri zaviyesinden tak- dirle karşılamamak mümkün değildir. lman firmalarının Türkiyeye va- A ki ihracatlarından mütehassil a- laca larının süratle tesviyesi, her iki memleket ıçın de, aynı derecede, lu- zumlu aydalı sayılan husus idı Oyle görünüyor ki, bu hu- susta, Almanyan olan ithalâtını ri takiben, derhal mevkii tatbike ko- nulabilecek bir tarzı tesviye bulunmuş olacaktır Türkiye, unutmamak lâzım Almanyanın hariçten devam- rin müstahsil ve ihracatcısıdır. Hubu- bat, pamuk, tütün, fındık, üzüm, in- cir, krom. bakır, manganez, memleke- timizin — belli başlı ve mühim — ihraç maddelerindendir Almanya ise, u maddelerin ithalâtçısıdır. Şu halde, mal muba yaası suretıyle alacaklarının tesviyesini arzu ayan memleket i- çin, bu maddelerın asını — Türkiye'ye mub doğru aya- tev- AKİS, 29 Mayıs 1954 ve MALİ SAHADA Sanayileşme Davamız Uasır iktisatta hâkim - lâkkiye gore, milli iktisatları uzvı r varlık olar ; ndurmak ve iktisadi po- bu zavıyeden, birbirini ik- tamamlıyan tedbirler manzumesı ıçerısınde yürütmek en isabetli bir hareket tarzı- Çünkü, ancak bu suretle sağ- lam, sıhhatli ve nisbi bir istikrar ıçınde seyreden bir milli iktisat niza- mının kurulması mümkün olabil- Vakıalar göstermiştir ki, ileri, rasyonel ve dinamik teknik devrinde, ziraat ekonomisinin sanayisiz, ne de aksine, sanayi eko nomisini ziraatsiz gelişip serpilmesi kabil değildir. emokrat parti iktidarının, memleket realitelerini görerek, dört yıldanberi, ziraatimizi kalkın- dırmak mevzuunda aldığı şümullü tedbirler, iktisadi icaplara uygun olarak, yani muayyen ve maku K bir gumruk himayesi arkasında faal rekabet şartları içinde kârlı (rantabl) olarak çalışabilecek bir milli sanayiin kurulması ve gelişmesine elverişli zemini — hazırlamış bulunmaktadır. Umumi iktisadi ve içtimai kalkınma- mızın âdeta manivelası yerinde olan ziraatimiz için geçen devrede — tat- bikine girişilen müessir tedbirlere devam olunmak tabii bulunduğuna göre, sanayi mamulleri emin ve müs- takar bir iç pazara — kavuşmuş ol- maktadır ki, sadece bu hususi vazi- yet dahi, sanayıleşme hareketleri i- çin küçümsenemiyecek bir teşvik unsuru telâkki edilmek lâzım gelir. Kaldı ki, dört yıllık çalışmaların ne- ticesi bundan da ibaret değildir ve filhakika, sanayi erbabının şiddetle muhtaç olduğu tam bir emniyet ve istikrar havası da artık memlekette teessüs etmiştir. Hükümetin, — sür- atle, yollar, köprüler ve lımanlarımı— zı inşa etmek şebekesinin i ve idrolik santrallar kurulması gibi iktisadi cihazlanmamızın biran evvel vücude getirilmesi için giriştiği bü- cih etmek, aynı zamanda ithalâtı da süratlendirmek — ilk akla gelmiş ted- birlerdir. Türkiyenin, — herhangi bir memleketle devamlı olarak alış verişte bulunabilmesinin ancak o memlekete ihracat yapmak ve ihracatını arttır- makla mümkün olabileceğini kabul et- mek âkilâne bir hareket olur. Istih- salleri artıp ihracat imkânları gelişen memleketler için, — bugünkü Türkiye dikkatle tetkik edilmeğe değer bir piya sadır. İşte Federal Almanya Şansöl- yesi, Türkiyeyi ziyaretinde bu hakika- Prof. Fethi Çelikbaş (İşletmeler Vekili) yük teşebbüsler de sanayi erbabımı- zın çalışmalarını geniş ölçüde müs- mir kılacak tedbirler cümlesinden- dir. Bütün bunlara, dış ticaret litikamızın — ve tatbikatın da, her yönden, yerli sanayii korumak mak- sadını istihdaf ettiği ilâve edilecek olursa, iş adamlarımıza ve sermaye sahıplerımıze halen Türkiye sana- mevzuatımızda, ar. tık kaldırılması veya tadil olunması bir zaman ve imkân meselesi olan köstekleyici engeller yok değildir. Ama, buna rağmen, Türki- yenin tarihimizin — hiçbir devrinde, bugün olduğu kadar, sınai inkişafa elverişli bir manzara arzetmediği de bir hakikattir. Iktısadı hayatta, pıyasa tutma— nın, müşteri elde etmenin ve marka tanıtmanın ehemmıyetı bü- yük olduğuna — göre, erken fabrika kuran, mamullerini muhtemel rakip- erinden evvel piyasada anıtan sanayii erbabının diğer şartlar aynı kaldığı takdirde, bütün çalışmaları imtiyaz ise, rekabet de, firmalar için hayati bir ehemini. yet arzeder. I ş adamlarımızın ve sermaye sına! teşebbüslere daima telkın etmekte fayda teyiz. kü, milli ıktısadımızın is- tekleri bunu âmir olduğu gibi, biz- zat sermaye sahiplerimizin — devamlı menfaati de, bu yolda yürümeyi ıcap ettırmektedır utmamak lâzım gelir ki, iktisadi hayatta ancak, ken di menfaatlerini umumi menfaallerle bağdaştırabilen teşebbüsler — payidar olmakta, buna mukabil umum men- faatlerle ahenkli olmıyan veya çatı- şan teşebbüs ve firmalar da, ergeç tasfiyeye uğrayarak yok olup — git- mektedir. ti bizzat görmüştür. ürkiye, halen, hummalı bir ku- ruluş ve cihazlanma devresi i- cindedir. Hükümet, kuruluş ve cihaz- lanma noksanlarını süratle ikmal et- kunda da, Federal Almanya, künden daha faal bir siyaset takip et- mek suretiyle, — Türkiyenin — iktisadi kuruluş ve cihazlanmasında rol ala- 15