19 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

——— 16.53.035 Kurultay Ankara, 18 (A.A.) — C. H. ,Büyük kurultayın delegeleri 8iderek oradaki süel fabrikaları SON DAKİKA Bildiriği Partisi bildiriği: bıî sabah özel katarla Kırıkkaleye gezmişlerdir. Üyelerle birlikte Süel Fabrikalart Genel Direktörü de gitmiş ve her fabrikayı ayrı Ayrı gezdirerek izahlar vermiştir. temel direklerinden olan büyük devletin bunlara harcetmiş olduğ Üyeler, yurd korunma işinin kurumun tükelliği karşısında u emekleri takdir ederek ayrıl- Miş ve 18 de Ankaraya dönmüşlerdir. Kurultay üyeleri bu akşam eni sinemada Partinin Kurultayı maçılış günü aldırdığı filmi görmüşlerdir. Delegeler yerlerine dönüyorlar. eee H. Partisi İller Başkanları Ankara, 18 (A.A.) — C. H. Partisi Genel Başkanlık Divanı 'azı iller başkanlığına aşağıda isim leri yazılı arkadaşları seçmniş- ktlı'. Bu vazifeler bugün ilgililere bildirilmiştir. Eski Bayındırlık Bakanı Çorum saylavı Ali Riza Seyhan saylavı Hilmi Uran İstanbula Özenç Çoruma Denizli saylavı Dr. Hamdi Berkman Denizliye Zonguldak saylavı Halil Karatavsu Kocaeliye Kütahya saylavı Dr. Lütfi Kırdar Balıkesire Samsun saylavı Mehmed Ali Yörüker Samsuna Malatya saylavı General Osman Koptagel Erzuruma , İzmir Parti Başkanı ve Yozgat saylavı Avni Doğan İzmir Baş- kanlığı da üstünde kalmak üzere Manisaya. İsmet İnönü Memlekette Tetkik Seyahatine Çıkıyor 'Ankara, 18 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Başbakan İs- met Inönü Kamutay yaz tatiline karar verdikten sonra yanında Iç Işler Bakanı olduğu halde memleket içinde bir tetkik seyaha- tine çıkacaktır. , Kamutay Yaz Tatili Yapıyor Ankara, 18 — K'a’n;t;tay encümenleri her gün toplantılarına devam ediyor. Kamutayın haziranın ilk haftası sonunda yaz ta- tili yapacağı tahmin olunuyor. © © © - Vergi Vorocoklore Kolaylık | y : bil. Haai çütkteaz? ç = ven’lmesmâe ve cı'.izd:—mları:ız çei zi LA a kayıdların yapılmasında son derecede sürat ve mükellefe kolaylık gösterilmesi hakkında Fi- nans Bakanlıg_x yeni emirler vermiştir. Buna sebeb, bu mevzüu lzerinde Partinin Büyük Kurultayında cereyan eden Müzakere- ler ve ileri sürülen şikâyetlerdir. Yunanistanda Krallığın Yeniden İada Edileceği Söyleniyor Atina, 18 (A.A.) — Hükümetin, Paris, Londra ve Roma elçi- lerile Balkan antantı hükümetleri nezdindeki elçilerine Yunanis- tanda krallığın yeniden iadesi için istimzaçta bulunmaya memur €ttiği söylenilmektedir. Not: Yaptığımız tahkikata göre Ankarada bu bapta hiç bir yoktur. Atina, 18 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Bugün çıkan kral taraftarı gazeteler fırkalara nâzım olmak için kralım mutlak Belmesi lüzumunu ileri sürmektedirler. Bu vadide propaganda Hitlere Suikasd Yapılmadı V- Varşova, 19 (A.A.) — Hitlere bir suikast yapılmış olduğuna Ve bunun üzerine Göringin Cracovi'den ayrılmış bulunduğuna dair ortaya bir yayıntı çıkarılmıştır. Bu yayıntının aslı yoktur. Öring, Cracovi'dedir ve Beck tarafından ecnebi devletler heyet- €rine bugün verilecek olan yemektc hazır bulunacaktır. y Sok kuvvetlidir, Göring İle Laval Konuştular ne COndra, 18 ÇA.A.) Fit Va_lgı;îe’ Alman Hava Müştür, öram M — Röyter ajansının Cracovi'den öğrendiği- Bakanı Göring ile Fransız Dış Bakanı La- gün iki defa konuşmuşlardır. Bu konuşmalar üç saat sür- İŞş kanunu rFojesi $ A.nkam, 18 (Husust muhabi - Z bildiriyor) — İş Kanunu W Di tetkik edecek olan ka- "Intiaıy Muval:kat komisyonu ya- Boi k toplantısını yapacaktır. J& ancak kamutayın ikinci - ti . Yetta , Oplantısında genel he “tte görüşülecektir, - Ptoj 1766 yeni vatandaş Ankara, 18 (Hususi muhabi - rimiz bildiriyor) — Hicret sure tile memleketimize gelen 1766 kişinin vatandaşlığımıza 'alın - ması Bakanlar Heyetince onan- mıştır. Erzurumda deprenme Erzurum, 18.Â.A.— Bu sabah saat 2 de oldukça kuvvetli ve de- vamlı bir deprenme olmuştur. Odun ve odun Kömürü yakıla- mıyacak yerler Ankara, 18 (Hususi muhabi - rimiz bildiriyor) — Kamutaya gelen bir kanun lâyihasıyle şi - mendiferlerde ve deniz kenarla- rında ve demiryolları durak yer leri ile deniz iskelelerine mu* d yol boyları ile 30 kilometreye kadar uzaklıkta bulunan bilü - mum fabrika ve müesseselerin ve bu mahiyette makine ve tez- gâhla işler, tuğla, kiremid, ki - reç ve buna benzer ocaklarda, asıl yakacak olarak, odun ve o - dün kömürü yakılması yasak* r. Kendi artıklarını yakan kereste fabrikaları bu hükümden muaf - tır. Ödun ve odun kömürü yakan fabrika ve ocaklar teçhizatını başka mahrukat ile işletinceye kadar protesto keşidesine ve mahkeme hükmü ve kararına ha cet kalmaksızın vilâyet emriy - le kapatılır. Yasağa karşı gelen müessese ve fabrika sahiplerin- den 50 liradan 100 liraya kadar ve tekerrürü halinde bunun on misli para cezası alınır. Bu ce - za alınırken tahsili emval kanu nu hükümleri gözönünde tutu - lur. KN Yurdda Tele- fon şebekesi! Bayındırlık Bakanlığı yeni ve çok önemli bir teşebbüse gi- rişiyor: Memleketin her tarafını telefonlarla biribirine bağla- mak. Yurdu demir ağlarla ör- dükten sonra şehirlerimizi de demir tellerle birbirine bağlıyo- rük. SI Bakanlıkça ilk hamlede Garbi Anadolusu, Orta Anadolu, Ce - nub ÂAnadolusu şehirleri ve E- Trakyanın büyük ticaret şehir- leri bu demir tel ağı içine alına- caktır. Bunün için iki yıllık bir program hazırlanmış ve bu yıl bütçesine 400 bin liralık tahsi - sat ayrılmıştır. Memleketin ida- resi,ekönomisi, şehirlerin bayın- dırlığı yönünden çok önemli o- lan bu teşebbüs için Ankarada- k_i huşusî muhabirimiz şu habe- ri veriyor: Ankara, 18 — Posta, telgraf ve telefon genel direktörlüğü Ankara - İstanbul arasında altı devre daha temin edecek olan kurantortör cihazı için haziran- da münakasa yapacaktır. Son- ba.harda makine faaliyete geç - miş bulunacaktır. Genel direk - törlük memleketin mühim tica- ret merkezlerini biribirine bağ - layacak iki senelik bir telefon Pprogramı hazırlanmıştır. Genel direktörlük programın tatbikini temin için ıp93î 1936 mali senelerinde sarfedilmek ü- zere 400 bin Jiralık fevkalâde çah_sısat istiyeri bir kanun pro - jesi hazırlamaktadır. Programa göre, _birbirine bağlanacak vilâ- yetlerimiz sıra ile şunlardır: Ankara - Zonguldak - Ereğli Ankara - Konya - Adana - Mersin Ankara - Kırşehir « Kayseri lAiyon - Antalya ve bu güzer— gâha düşen İsparta, Burdur, Denizli, Balıkesir - Çanakkale Çorlu - Tekirdağ 1935 mali yılı içinde Ankara- Zonguldak - Ereğli ve Ankara - ;(onya - Adana - Mersin kısmı ıkmîıl edilecek, diğer hatlar 936 mali yılı içinde bitirilecektir. 3 milyon konuşma 1933 mali yılı içinde 3 mil - yon şehir konuşması ve 150 bin şehirler arası konuşması olmuş- tur. 1934 mali yılında ise bugü- ne kağar şehir konuşmaları ya- rıim milyon fazlasile 3,5 milyon, şehirler arası konuşmaları da 20 bin fazlasile 170 bini bul - müştur, - Wreğli - Zonguldak, Ankara, | 9 Bayındırlık Bakanının Mühim Beyanatı birisidir. Şimendifer yapmak si- yaseti B. M. Meclisinin ikinci devresinde temamen tekarrür et miş büyük başbakanımızın esas siyasetlerinden birisidir. Bu siya set bütün ehemmiyetiyle ve hı- zıyla devam etmektedir. Bayındırlık bakanlığına tev- di olunan vazifelerin diğer kı- sımları aynı derecede ehemmi- yetli olmakla beraber şimendü- fer işleri gerek Mmemleketin vahdeti ve gerek iktisadi, içti- maf, ticari zaruretleri ve memle ketin müdafaası noktai nazarın- dan birinci derecede hız ve kıy- met verilmeğe lâyik olan bir e- sastır ve bunu takip etmekteyiz. Demir yolları 1920 senesinde memleketi- mizde mevcut hatlar şunlardı: Anadolu - Bağdat demiryolu, Mersin - Adana dahil, 2046, İz- mir - Kasaba temdidi demiryo- lu 706, İzmir-Aydın hattı 6l1, Şark demiryolu 330, Sarıkamış hudut hattr 124 kilometre ge- niş hatla 41 kilometre Bursa- Mudanya ,174 k. m. Erzurum- Sarıkamış, 129 kilometrelik, İlı- ca hatları da buna ilâve edile- cek olursa hepsinin yekünu 4,082 kilometreden ibaret oldu- ğu görülür. Yeni hatlarımız Şimdi mevcud yollar böyle ol- duğu halde Cümhuriyet devrin- de yapılanları grafikler ve ra- kamlara dayanarak — söyliyece- ğim. Ne yollar yapıldı ve kaça mal oldu göreceksiniz. Yeni hat- larımız, 925 senesinde 203, 926 da 251, 927 de 513, 928 de 595, 9290:da-783, 930'da 1232, 931 de 1932, 932 de 1690;5933-de 1955, 934 de 2012, 935 de 2642 kilo- metreye baliğ olmuştur. Bunlara verilen paranın yetü nu 282 milyon liradır. Cümhuri- neden seneye ödenmeğe başla- nan zarar gittikçe artmış ve en son sene bu zarar 500 bin liraya vardığı için bu hattı almağa ka- rar verdik. Ve bu memleketin esas hatları arasına girdi. (Al- kışlar). Köprüler Ali Çetinkaya, Aydın hattı, Şark Demiryolları ve diğer hat- iar hakkında etraflı malümat verdikten sonra beyanatına de - vam etmiştir: Köprülere geçiyorum : Cümhuriyetin ilânma kadar memlekette esaslı kâgir köprü 105 idi. Cümhuriyet devrinde yaptığımız köprüler 34 senesi- ne kadar 55, 35 senesine kadar da 14 köprü yapılmıştır ki ce- man yekün 69 kâgir köprü edi- yor. Bununla vermek istediği- miz fikir şudur: Fazla hız gös- teremediğimize rağmen 69 kâ- gir köprü yapılmıştır. — (Alkış- lar). Asırlaraca 105 köprü yapıl masına — mukabil Cümhuriyet devrinde 69 kâgir köprü yapıl- mıştır. Bir kısım arkadaşlarımız, en- cümende ve burada yol meselesi üzerinde durdular. Arkadaşlar, memleketi yalnız kurtarmış olmakla iftihar et- mekliğimiz ve tarihimize şerefli bir hizmet yapmış olmakla ifti- har etmekliğimz ive tarihimize şerefli bir hizmet yapmış olmak İlığımız bu nesil için kâfi değil - dir. Bu nesil için memleketi ye- niden yapmak vazifesi vardır. Bunu en küçüğümüzden en büyüğüne kadar bir vazife ola- rak bilmek ve yapmak mecburi- yetindeyiz. Acizlere merhamet yok Bu devir âcizlere, zayıflara merhamet etmiyen bir devirdir. Onun için zamandan istifade e- yet devrinin demiryolları için hazineden sarfedilen paranın ye- künu büdur. 6760 kilomelre demiryolu 935 senesinihayeti Mayıs başında 6242 kilomet- reden ibaret olan yollarımıza 130 kilometrelik Diyarıbekir kısmı, 94 kilometrelik, Somu- cak-Eskipazar, 112 kilorhnetrelik Sivas-Erzurum, 22 kilometre- lik Afyon - Karaköy, 24 kilo- metrelik Burdur, 13 kilometre- lik Bozanönü - İsparta katılmak suretiyle 6760 kilometreye va- racaktır. 940 senesinde de Si- vas - Erzurüm - Malatya, Kil- yos - Zonguldak — kısımlarının yapılmasiyle varacağı miktar da 7,311 kilometre olacaktır. Cümhuriyetin ilânında mem- lekette yapılmış olarak bulunan 4 bin küsur kilometrelik hat ise temamen denecek derecede dev- let demiryolları arasına girmiş ve satın alınmıştır. (Sürekli al- kışlar). Tarifeler İstiklâline sahib olan bir memleketin, vaktiyle bir takım siyasi tesirler altında elde edilen imtiyazlarla yapılan bir takım hatların işletilmesine müsamaha etmesine imkân görmiyorduk. Çünkü bir taraftan tarifeleri- mizi memleketin — iktisadi, içti- mai hayatına göre tanzim etmek isterken diğer taraftan bu tarife tenzilâtını onlar üzerinde tatbi- ka imkân göremiyorduk. Zira mukaveleler buna müsaid değil- di. Meselâ Kasaba - İzmir hattı memleketin en nüfuslu ve ba- yındır. yerlerinden geçmektedir. Bunlar bir türlü tenzilâtlı tarife- mizi az çok kabul ederek tatbik etmeğe yanaşmamışlardır. Aynı zamanda bunlarla son yapılmış olan bir mukavele ile kendilerinin yaptıkları hesabla- ra göre, masraflarının zararları- nı ödemek esası kabul edilmişti. Bu kumpanya ile satın almma mü- zakeresine giriştiğimiz sırada senede 500 bin küsur lira zarar ödemek mecburiyetinde kalıyor- duk. Yani bir kaç sene evvel baş lamış olan yeni mukavele ile se- derek ve bu hızımızda devam e- derek memleketi bir an evvel i- | mar etmek : mecburiyetindeyiz. Bunu yapamadığımız vakit ya - - karşı vazifemizi ek- £ W%%ye&:e kalmış oluruz, Su işleri Nafra bakanlığının üzerinde ki mühim işlerden birisi de su işleridir. Biliyorsunuz ki su iş- leri memleketimizde öteden beri ihmal edilmiş bir - vaziyettedir. Halbuki topraklarımızın feyzin- den istifade edebilmek için behe mehal su meselesini halletmek lâzımdır. Su meselesini de halletmek demek memlekette göl, dere, ba taklık, suya ait her ne varsa bun ların haritasını yapmak, yeni şın ne kadar su toplanıyor, ha- sıl tebahhur ediyor, nasıl ve ne- releri sulanabilir, ne türlü kul - lanılarak istifade edilebilir. Bu- nu tetkik etmek lâzımdır. Bu ay rıca ve tamamen bir fen işidir. Bunun için de Nafra vekâleti ye ni yaptığı teşkilâtta su işlerine de esaslı ehemmiyet vermiştir. Memleketi muhtelif mınmtaka- lara ayırarak, tıpkı nafıranın mü hendislerinde olduğu gibi su iş- leri için de muhtelif memuürlar tayin etmiş ve bunlar şimdilik 12 mıntakada çalışmağa başla - mışlardır. Bu 12 mıntaka dahi- linde bulunanlar çok iyi bilirler, çalışmalarımızdan bir çok eser ler meydana gelmiştir. Küçük Mendereste 100 bin hektarlık arazide, Cellât gölü şiddetle tahribat yapmaktadır. Bunun önüne geçmeğe çalışıyo- ruz, Nisanm son günlerinde bil- fiil ameliyata başlanmıştır. Samsun tarafında bir çok iş- ler yapılmaktadır. Ve yapılacak tır. Antalyada bir çok mühim işler başarılmıştır. Takatımız nisbetinde idarenin ve mahallin yardımlarile daha faydalı işler göreceğimize kaniiz. Hem de bu şekilde yardımı ya panlar bu faydalı işlerden isti - fadeye istihkak kazanacaklar - dır. Şirketler işi Nafra bakanlığının üzerinde, (Baş tarafı birinci sayfada) tinde kaldığı mühim işlerden demeğe mecbür olduğum şirket ler işi vardır. Bu şirketlerin ek- serisi vaktile, Abdülmecit zama nından beri maalesef bir taraflı olmak üzere kurulmuştu. Son - radan bunlara bazı kanunlarla Türk şirketi namı verilmişse de esas mahiyeti tahripkârdır, Sırf para getirmek, kazanç temin et mek cihetinden kurulmuştur. Halkın menfaati noktasından bunlara karşı hiç bir şey yapil- mamıştır. Vekâlete geldiğim günden beri, bu en çok bizi iş - gal eden mesele olmuştur. Yeni Türkiye devletinin şerefli hâki- miyeti bu işi de halletmeğe kâfi gelmiştir. (Alkışlar). Takip et- tiğimiz siyaset budur: İki taraflı hak ve menfaat. Halkın menfaati Yani sermayenin — aleyhinde değiliz, fakat, aynı zamanda hal kın menfaati de vardır, Onlar - la da yavaş yavaş anlaşmağa muvaffak olmaktayız. Mühendis mektebi Nafia işlerini bu suretle ta- kip ederken ehemmiyet verdi « ğim işlerden birisi de mektepler dir: Yüksek Mühendis mekte - bi, Fen mektebi gibi.. Bunların bilhassa Cümhuriyet devrinde yetişenlerinin feyizli eserlerini görmekteyim, Fakat Nafianın memlekette- ki rolü itibariyle memur yetişti- recek bazı mekteplerin de bun - lara ilâvesi lâzımdır. Bilhassa Posta Telgraf, Telefon, bilirsi- niz ki doğrudan doğruya fen e - sasına istinat eder. Onun için Mühendis mektebinde Posta, Telgraf, Telefon memuru yetiş- tinmek üzere bir şube açtık. ÂAy- ni zamanda Üniversitede elek - tro mekanik kısmını bize verdi. Bu kısım için de bir iki ecnebi bir suyun hayati nedir, yazın kı |* mühendis getireceğiz. Demek ki bundan sonra memleketimize de elektrikçi ve makineci yetişe tirmeğe de ehemmiyet vermiş oluyoruz. İlâveten şunu da arze- deyim ki, son zamanlarda mem- leketimizde bu kadar Nafia fa- aliyetleri arasında artık ecnebi eliyle yapılacak işimiz kalma - mıştır. (Alkışlar), Bu işler, doğrudan doğruya müteahhitleri, — mühendisleri, mimarları, her şeyi, sermayesi Türk olarak yapılmaktadır. (Al kışlar). İşimize bu suretle devam e « deceğiz. Esasen Nafia mesleği ilmi ehliyetini tamamen isbat etmiştir. Ve kemale doğru git - mektedir. Bunu da iftiharla ar - zediydrum. (Şiddetli -Ikışlar). Bravo Klüplerimize (Baş tarafı birinci sayfada| bit edeceklerdir. Her üç kulübümüzü seven halk arasında bu anlaşma habe- rinin nasıl bir sevinç uyandıra - cağı kolaylıkla tahmin olunabi- lir. Kulüblerimizin aralarında anlaşamamaları, kendi menfa- atlerini korumada, daha iyi in- kişaflarında, hele Avrupadan gelecek takımlar ve yapılacak maçlar meselelerinde, çok güç- lükler doğuruyor ve hepsini za- rara uğratıyordu, Fazla olarak, seyirciler ve spor meraklıları, kulüblerimizin tek başlarına ge- tirtmek mecburiyeti yüzünden ucuz olsun diye seçtikleri zayıf ecnebi takımların maçlarını gö- re göreartık futbol maçlarını gitgide görmek hevesini de kay bediyordu. Bütün dileğimiz gür büz Beşiktaş kulübümüzün de bu güzel ahengi temamlaması ve Türk gencliğinin bu en gü- zi_de dört kulübü arasında tam bir ahenk kurularak Mmemleketi- miz sporunun o ahenk içinde en “vi neticeleri almasıdır. Bu an - laşmayı vücude getiren kulüb - Lenmızm hepsini iyi niyetlerin- en ve aldılrları vüzel neticerde- dolayı tebrik eder, şüphesiz say bilhassa uğraşmak mecburiye - ““rmız muvaffakiyetlerini di - leriz, )