19 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

—— 10.3.075 AFRIKADA ATEŞ Habeşistanda Savaş Eylülde patlıyacak Seferberlik Habeş Ata . Adisababa, 18.A.A. — Habe- Bistan dış işleri bakanı, kendi ükümetinin İtalyanın son nota Sna olan karşılığını buradaki talya elçisine vermiştir. l_ıâl'î_abı:şistan hükümeti ulusal disesi için hakem usulüne mü dcaatı mutlak surette Kabul et- ekte, lâkin aradaki anlaşma- azlığın esas unsuru olan So- “Mali hududlarına dair 1908 ta- Tihli andlaşmanın tefsiri hakkın- 1 elde etmek m'gdgğgâş&?ğ&rdhvam edeceği- istan hıükîıışneti hakem “Sişea €I ile Pittman- Ben_ıamefı - Petter'i seçmiştir. Habeşistan, hakem komisyo- umın._toplanacağı yeri, bizzat Şiesini istemektedir. Haf-o-ma' 18.A.A. — Adisababa- İRk lbltalyan elçisi, Habeş dış iş- h ak_anmm uzlaşma komisyo- —nî:'? gidecek Habeş delegeleri- bu İisimlerini ihtiyat kaydile ka- ettiğini söylemiştir. T talya, Habeşistan namına ko H ğ!l;nalara iştirak — edeceklerin €ş olmalarını istemektedir, Savaş hazırlığı %tROma, 18.A.A. — Dünkü ga- « elşrden biri Allari imzası ile a ve Habeşistan arasında ı“ı':ş olacak mr? ,, adlı bir ma- Üasi heşretmiştir. Bu makalenin “ S_Parçalan şunlardır : 1eket Üüel bakımından, iki mem- Yorya, Sikça savaşa — hazırlanı- de, & Habeşistan 7 vilâyetin- gi_' Yani Harrar, Ogades, Aras- B igraı © Sidano, Borrora ve tir, 4 e seferberlik ilân etmiş- M Zamanda Habeşler, en tü?îğırn_sılâhlar olan makineli Tda Cri, uçakları, zehirli gazla- lar, Ks“aş için — toplamaktadır- lepi ç Tal, hududa yakm vilâyet- buma:thş ve savaş duaları ya- Mi emretmiştir. anya' 1911, 13 ve 14 sınıfla- Hada b9oo.ooo askeri silâh al- tazam, Alundurmaktadır. Mün- Ğömıelîl'i'duşun 3 fırkası ve siyalı tr pulerin iki fırkası savaşa Doş,, Unmaktadır. 'hqlang“ Afrikasına asker yolla- İazan, J1 şubattan beri” mun- “lr_ R..şekl K' tam bir hüküm .. Ha üti ilde devam etmekte- i'ke,_î tün donanma, asker ve %ktağğrYa taşımakta kullanıl- 24 "c':%?oıoztonluk Cote Biancha- Kelomi “000 tonluk Gange - ve h ı,üyükvâpurıan ile 20 ye ya- fti a aDakliye gemileri de Aıaylaras.l_:er taşımaktadırlar. edij Bönderildikçe yenileri P e ga lekte ve kendilerine ** bayres Nel savaştaki numero Habeşler de Yedi Vilâyette İlân Ettiler binicileri kerler ,hususi kamplarda bir an. renman devresi geçirmekte ve çadırda yatmaktadırlar. Eylüle doğru Süel mahafil, Habeş savaşına başlanması için 200.:000 asker gerek oldüğüunu söylemektedir- ler, Diğer taraftan yağmur mev- siminin geçmesini beklemek lâ- zımdır. Süel bakımdan ilk çar- pışmaların eylülden evvel baş- laması mümkün değildir. “ Gelecek dört ay içinde İtal- >— Trakeş davaamdan- doğan bütün meseleler ortaya atılacal tır. Münakaşanın sonuncu, sa-- vaş ile barıştan hangisinin ihti- Ştrıar edileceğine müesir olacak- ae Diplomasi yönünden : l.— İtalya, 19006 da Fransa ve İngiltere ile Habeşistan hak- kında uzlaşma imza etmiştir. 2.— 1928 de Habeşistan ile biş dostluk andlaşması akdet- miştir. 3.— 7 sonkânun 1935 te Chi- buti demiryollarına iştirak et- mek hakkını Frafsadan almıştır. 4.— Gerek İtalya ve gerek Habeşistan, uluslar kürumunun üyelerindendirler. 1906 tarihli uzlaşmanın hü- kümlerine göre, İtalya, İngilte- ce ve Fransa devletlerinden hiç biri, önceden birbirlerine danış- maksızın Habeşistan'da hiç bir işe girişemezler. Bu sebebden, İtalyanın Habe- şistan'da yapacağı Süel hareket- ler ,İngilterenin rizasına bağlı- dır. İtalya, mavi nil kaynakları- nın üzerindeki nüfuz bölgesine dokunmadıktan sonra, İngilte- re ;kendi müstemleke menfaatla rı bakımından bu hareketlere itiraz etmemektedir. Ancak, lü- zum gördüğü takdirde 1906 ta- rihli uzlaşamaya dayanarak mü- dahale edebilir. İtalya'nın fikri şudur ki, E- ritre ve Somali —sömürgelerini tehlikede gördüğü anden başlı- yarak özgür davranmak hakkı- dır. 1928 İtalya-Habeşistan dost- luk andlaşmasında, anlaşmazlık olunca, bir uzlaşma komisyonu kurulacağı yazılıyor. İtalya, O- runtaklarını tayin ederek, adla- rını 10 mayısta Habeşistan'a ve 14 Avrupa Gdevletine bildirmiş- tir. Habeşistan da oruntakları- nı tayin etmiş bulunuyor. Fakat İtalyan hükümei, bunlarımn Ha- beşistan uyruluğunda — tabii yetinde — bulünmadıklarını ile- ri sürerek itiraz etmiştir. Bu komisyon ulusal hadisesi- ni yoluna koyacaktır. Fakat İtalyarm hükümetinin Ü Af'ika ları verilmektedir. T Ya gitmeden evvel, as- fikrin egöre, bu hadise, tİalyan-. SON HABER YUNANİSTANDA Metaksas Kral- lık için Propa- ganda Yapıyor Atina, 18 (Hususi muhabiri- mizden) — Başbakan Çaldaris pazar günü seçim hazırlıkları söylevlerine başlamak üzere Bat râasa gidecektir. Başbakan bu söylev arasında rejim meselesi için hükümetin düşündüklerini de anlatacaktır. Tahmin edildiğine göre Çalda- ris milli meclisin ekseriyeti re - yiâğma baş vurmayı isterse bir- takırh esaslı meselelerin de halli gerek olduğunu söyliyecektir. General Kondilis yarın Selâ- niğe gitmiyecektir. Yarın bura- da yeni askerlerin and içme me rasiminde bir söylev söyliyecek tir. General Kondilis partilerin namzed listelerinden iki ismin silinmesine muhaliftir. Muhalif liderleri intihabata parti halinde girmeleri için hü- kümete yaptıkları tekliflerin ka bul edilmesini beklemektedirler. Bugünkü vaziyete göre hükü - metle muhalifler arasında uzlaş- mak mümkün olamıyacak gibi- dir. General Metaksas kraliyet propagandasına devam etmekte dir. Memleketin bir çok yerle - rinde rejimin değiştirilmesi için propaganda yapmak üzere a- damlar göndermiştir. Hükümetin dün neşrettiği ka rTarname um Cumhuriyet -rejimine karşı tecavüzlerine müsaid değildir. Herkes bunun rejimi himaye e- deceğine kâfi bir belge telâkki etmektedir. Pangalos muhalif olmasına rağmen yine seçime gireceğini gazetecilere bildirmiştir. TA kraliyet taraftarları- Maksimos Atinaya döndü Atina, 18 (Hususi muhabiri- mizden) — Bükreşte toplanan Balkan andlaşması konseyinde Yunanistanı temsil eden Mak - simos bugün buraya dönmüş - tür. Maksimos Belgraddan geçer- ken istasyonda Başbakan Yev - tiç ile Dış İşler bakanı müsteşa- rr tarafından karşılanmış ve tre nin durduğu müddetçe ayrı bir odada konuşmuşlardır. Maksimos Selânikten geçer - ken gazetecilere yaptığı beya - natta Bükreş konseyinden son- ra Balkan andlaşmasının daha kuvvetli bir vaziyete geldiğini ve dört müttefik hükümetin kon seyin neticesinden çok kıv. duyduklarını söylemiçştir. 'V Maksimos Bükreşte eski Yu- nan kraliçesile konuştukları sı- rada Yunanistana kralım geti - rilmesi için teşebbüsler yapıldı- gı hakkındaki haberleri tekzib eylemiştir. Habeş ilgilerinin — münasebet- lerinin — ancak bir parçasıdır. _Ve.uzlaşma komisyonunun bu ilgileri, yeni bir, esas üzerine kurmak için etkesi — salâhiye- ti — yoktur. Uluslar Kurumuna Bel bağlamıyor Londra, 18.A.A, — Mahsus surette toplantıya çağrılmış o- lan İngiliz kabinesi, Roma bü- yük elçisi Sir Erik Drumond'un İtalyan-Habeş durumuna dair gönderdiği raporu okumuş ve Cenevre'de bulunan Eden'e vere ceği talimatı hazırlamıştir. Sir John Simon'un izahatını da dinledikten sonra, kabine, 1906 tarihli ve üç taraflı uzlaş- mayı imza edenlerin araya gir- melerine lüzum bırakmadan, me selenin uluslar kurumu tarafın- dan halli lâzım geleceği sonun- ıcuna varmıştır, N İCMAL Savaş, Barış Kimin Elindedir? Italya ile Habeşistan arasındaki münasebetlerin gerginliği son gün- lerde her tarafta büyük bir endişe uyandırmıştır. Gerçi bir taraftan Italya ile Habeşistan, aralarındaki anlaşamamazlığı hakem yoliyle halletmek için adım atmış bulunu- yorlar. Ancak diğer taraftan da sa- vaş hazırlığı devam ediyor. Habeşis- tanın yedi vilâyette savaş hazırlığı yaptığı bildirilmektedir. Almanyadan ve Japonyadan da Habeşistana silâh ve malzeme geldiği İtalya kaynakla- rından verilen haberlerden anlaşılmak tadır. Italyaya gelince; 1911, 1913 ve 1914 sınflarından başka 1912 sını- fını da silâh altına almıştır. Afrika ile Italya yarımadası avrasında iş- leyen nakliye vapurları Somali'ye asker taşımaktadır. Savaş hazırlıkları dev adımlarile ilerliyor. Diğer taraftan anlaşama - mazlığı hakem yoliyle halletmek teşebbüsü olduğu yerde sayıyor. Hattâ belki de geriliyor. Çünkü dün akşam üstü gelen bir Ajans telgrafı, Habeşistan tarafından ha- kem heyetine seçilen azalara İtal- yanın itiraz ettiğini bildirmektedir. Bu habere göre, İtalya, heyette Ha- beşistanı temsil edecek olan azala- rın Habeş olmasında ısrar ediyor- muş. Halbuki Habeşistan kendisi - ni komisyonda temsil etmek için Lapradel ve Petter adında iki ya - bancı seçmişti. Italya ile Fransa arasında geçen ikincikânun ayında Romada yapı - lan pazarlığın bir cephesi de Habe- şistan olduğu artık anlaşılmaktadır. Bu Roma görüşmelerinde Fransa ile Italya üç mesele üzerinde anlaş- mışlardı: 1 — Orta Avrupada Avusturya erkinliğinin korunması, 2 — Tunustaki İItalya teb'asınım 1965 yılına kadar Italyanlıklarını mu- hafaza ederek orada e 3 — Doğu Afrikada İtalyaya ya- prlan müsaadekârlık. Görülüyor ki bu pazarlığın yal - nız İtalyaya müniha: kazancı üçüncü fıkradaki — anlaşmadadır. Çünkü Orta Avrupada Avusturya- nın erkinliğini korumak İtalya ka- dar Fransayı da alâkadar eder. Bu, her iki devletin de müşterek siya- sasıdır. R Tunus pazarlığı ile Fransanın İtalyaya müsaadekârlıkta bulundu gü sanılırsa da hakikatte İtalya 1880 yılımdanberi ısrar ettiği bir haktan g iştir. Bu anl, ile Italya artık Tunustaki alâkala- rını tasfiye ediyor. Bunun içindir ki Roma anlasma- sının münhasıran İtalyaya menfaat temin eden tarafı Doğu Afrika an- laşmasıdır. İtalya da Fransa ile anlaştıktatn sonra Doğu Afrikada vaziyetini takviye etmek yolunu tutmuştur. Ancak bu, yalnız Fransa ile an- laşmakla bitmiyor. Habeşistanın iç işlerine karışmamak için Fransa, In giltere ve İtalya arasında 1906 yı- lında imzalanmış bir tripartif, yani üç taraflı itilâf vardır, Fransa 1935 Roma protokolu ile bu haktan vaz- geçiyor. Fakat İngilterenin ne di- yeceği henüz malüm değildir. Ger- çi İtalyanım Habeşistanda ve Do , ğu Afrikada yerleşmesi Ingiliz men faatlerine uygun değildir. Ingilte- renin Sudan, Babülmendeb boğa - zı harimindeki durumunu zayıfla - tır. Bunun içindir ki İngilizler Ha- beşistan ile îıılyı arasındaki anla- şamamazlıktan dolayı telâş göster- mektedirler. Son haberlere göre, İn giliz hükümeti, vaziyeti hakkında malümat almak üzere, Romadaki elçisi Sir Eric Drummond'u Londra- ya çağırmıştır. Eğer İngiltere Italyayı Habeşis - tana karşı harekette serbest bırak- mazsa, İtalyanın İngiltereye rağ - men hareket edebileceğine kimse ihtimal veremez. Bunun içindir ki Doğu Afrikada savaş ve barış me- selesi herşeyden ziyade Ingiltere - nin güdeceği sıyasaya bağlı görünü- yor. * Çaldaris'in Intihabat söylevi Ankara, 18 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — Başbakan Çaldaris ilk intihap söylevini yapmak üzere yarın Patrasa gi- decektir. —a Huduttaki bataklıklar _Atina, 18 (Hususi muhabiri- mizden) — Türkiye - Yunan hududlarındaki bataklıkların kurutulması için iki hükümet a- rasında yapılan itilâfnamenin tasdik ve kabul edildiğini gös - teren kararname neşredilmiştir. Bu işe sarfedilecek para 70 mil- yon drahmidir. Kurutma iki hü- kümetin nezaret ve idaresi al - 'tında yapılacaktır. - —— —— 5 Laval_â_erline Gitmiyecek Krakoviden, doğru Parise döencek Paris, 18.A.A. — Gazeteler, Laval'ın muhtemel Berlin seya- hati, İtalyan-Habeş ihtilâfı ye Stalin'in söyledikleri ile uğraş- maktadır. Laval'ın faaliyet prog ramını gözden geçiren — Journal gazetesi, Berlin'e seyahat - ihti- malini bir tarafa bırakarak diyor kt.z “ Laval, Berlinden geçmeden doğrudan doğruya Krakoviden Paris'e dönecektir. Gelecek haf- tanın başında dış işleri bakanı, içinde önemli diplomatik konuş- malar geçecek olan Cenevreye gidecektir. Uluslar kurumunun önümüz- deki toplantısının siyasal öne- mi, büyüktür. O zamana kadar, Hitler, gü- rültü ile haber verilen bir söylev verecek ve Almanyanın arsıulu sal durumunu anlatacaktır. O zaman, rüzgârın ne taraftan es- tiğini anlamak mümkün olacak- Yf Atatürk'ün Telyazısı Ankara, 18.(A.A.)— Norveçin ulusal bayramı olduğundan Re- isicümhur Kamâl Atatürk ile Norveç Kralı Haakon arasında şu telyazıları çekilmiştir: Norveç Kralı Samajeste ye - dinci Haakon Öslo Norveç'in ulusal bayramı mü- nasebetiyle zatı haşmetaneleri- ne en samimi tebriklerimi sun - makla son derece bahtiyarım. Zatı haşmetanelerinden şahsi” saadetleri ve memleketlerinin refahr-için olan temennilerime itimat buyurmalarını rica ede - rım, Kamâl Atatürk Sonekselans Reisicümhur Ka mâl Atatürk, Ankara Zatı devletlerinin dostane te- mennilerinden çok mütehassis olduğun ü en teşek- Haakon Balkan devletleri Ve Küçükitilâf Ankara, 18 (Hususi muhabi- rimiz bildiriyor) — Bükreşte Balkan konseyine iştirak eden Maksimos geldi. Maksimos kü- çük itilâf ve Balkan devletleri- nin Cenevre konseyinden ve Tu na konferansından evvel Arsıu- lusal vaziyeti tetkik için topla- nacakları haberini tekzib etti. Maksimos intihabattan son - ra Dış Bakanı olacaktır. İngiliz Kabinesinde Değişiklik Berlin, 18 A.A, — Alman is- tihbarat bürosuna — Londradan bildiriliyor : İngiliz gazeteleri yakında ka- binede değişiklik olacağını ha - ber vermektedirler. Dail Mail gazetesinin siyasal muhabirine göre, Mac Donald i- le Baldvin bu hususta görüş- müşlerse de henüz kesin (kati) bir karar verilmemiştir. Sir Con Say_menin yerine Edenin geçe - ceği sanılmaktadır. Mac Donaldın başbakanlığı B;ldvine mi bırakacağı yoksa se çim mücadelesine ulusal hükü- metin şefi olarak mı gireceği he nüz belli değildir. Daily Herald gazetesine gö - re, kabinede genel bir değişikli- gin seçimden sonra, dış bakanlı Pilsudski'nin Cenazesi Kovnoda “ilsudski ölüm döşeğinde Vorşova, 18.A.A. — Mareşal , Pilsudskinin cenazesini hamil o- lan tren önünde zırhlı bir tren olduğu halde Varşovadan ay- rılmıştır. Mareşalin cenazesini hamil olan vagonda altı miralay , kılınçlarını sıyırmış — oldukları halde muhafızlık vazifesini ifa ediyorlardı. u Son derece şiddetli olan yağ- mura rağmen tren büyük bir halk tarafından selâmlanmıştır. Krakovi, 18.A.A. — Mareşal Pilsudski'nin cenazesi bu s_abşlı saat 7 de buraya getirilmiştir. Sen Pol kilisesinde Sen Leonar denilen bölmeye bırakılacaktır. Cenazenin yanında Mareşalın ailesi, bazı teklifsiz dostlar ve bir bölük asker vardır. Yollara dökülen ahali, gecedenberi, frr- tınanın altında beklemektedir. Yabancı memleketlerden 300 bin kişi cenazede bulunmak ü- zere gelmişlerdir. Krakovi Piskoposu Prens Sa- picha, cenaze âyinini kendisi ya- pacaktır. Mareşal Pilsudski, Kral Ü- çüncü Jan Sobieski'nin Prens Ponyatovski'nin ve ulusal kah- raman Kosçinski'nin yanlarına gömülecektir. YA Berlin, 18.A.A, — Hitler, Berlin'de Hedvige kilisesinde Mareşal Pilsudski için yapılan dinsel âyinde bulunmuştur. Po- lonya büyük elçisi Lipsky ve Alman bakanları da bu âyinde bulunuyorlardı. Son saygı Cracovie, 18. A.A.— Mareşal Pilsudski'nin tabutunu taşıyan top arabası Weawel şatosu- nun avlusuna geldiği vakit a- rabayı çeken atların koşumları çözüldü ve Mareşalin pek ağır olan gümüş tabutunu eski silâh arkadaşları omuzlarına alarak Katedralin iç avlusuna kadar götürdüler. Bundan sonra cumurreisi, ulu sal kahramana son saygılarını sundu ve Prens Spicha ölülere mahsus âyini yaptı. Bu âyinden sonra generaller, tabutu kaldır- drlar ve Leh krallarından birço- ğunun gömülü bulunduğu Saint Lonard mezarlığma götürdüler. Büyük ölüye karşı son bir selâm olmak üzere yüz bir top atı İt ve son topun sesi kesildikten sonra bütün Lehistanda herkes olduğu yerde ve ayakta üç da - kika durdu. j Bir Romen bankasında kalan paralar Ankara, 18 (Hususi muha"iri miz bildiriyor) — Sâkit Ösman- lr hükümeti tarafından göndeti- lip Romanyada Baânk Jeneral Parii Romaneski zimmetin !e kalan 1 milyon 265 bin ley için mezkür banka ile 822 bin ley ü- ğında ise daha önce olacağını yazıyor. Yunanistanda asker?t tayinler Atina, 18.(Hususi muhabiri- mizden) — İsyan hareketi üze- rine fili hizmete çağırılan harbi- ye bakanı general Kondilis tek- rar ihtiyata alınmıştır. Yunanistanın yüksek harb meclisi azalıklarına ordu müfet- tişi olarak general Mazarakis, Petridis, Kateniodis tayin edil- “mişlerdir. - lt Sa zerinden sulh olunmuştur. Trenle gelecek'ere kolaylık Ankara, 18 (Hususi muhabi - rimiz bildiriyor) — Trenle ge - len yolcuların gümrük muayene lerini kolay, basit ve çabuk yap mak çarelerini araştırmak üze- re İstanbul ve Edirnede tetki - kaşt yaparak şehrimize dönen Gümrükler Genel Direktörlüğü tetkik direktörü Mustafa Nuri, yarın tetkikatına devam etmek üzere Toros Sür'at katarile Nu- 'saybine gidecektir, *