22 Ocak 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

H ZHABER : “AKSŞAM POBSTASI Sahi e Neşrigot - Müdür .. Hasan Rasim U İDARE EVİ : Istanbul Ankal ) Pesta katana ı Mtanhal Tii. Yeleref sdvesi! Büzebel MADER Yazı işleri telefonu: 23872 idere . : 24370 * ilân . : 20338 ABONE ŞARTLARI - * gemat Benelik 4186 Wn iktisadi devlet Yazan : Suphi Nurf İleri UTLAKİYETLE idare edilen devletlerde bariz bir surette ne siyasi ve ne de iktısadi hayat olabili. Meşrutiyletle idare edilen devletlerde ik. tısadiyattan ziyade siyasiyat birinci rolü oynar, Çok fırkalı cumhuriyetler- de de böyledir. Fakat Umumi Harpten sonra tek fırkalı devletlerin muhtelif şekilleri Rusyada, Türkiyede, İtalyada, Portekizde, Yugoslavyada, Japonyada, Almanyada, Arnavutlukta, Yunanistan- da tatbik olunmaya başladı. Bu tek fırkalı yeni devletlerin en bariz vasıfları siyasiden ziyade iktısadi olmalarıdır. Yani ,siyasi partiler mev- | but olmayınca tabiatile politikacılığa da | imkân kalmıyor ve devlet ile milletin bütün faaliyeti iktısadiyata hasredili. yor. ; Bugün tek partili devletlerde libe- ralirm ve demokrasinin fena bir tatbiki olan intihabat ve ekseriyet kavgalarına, resikâre gelmek için binbir türlü entri- kalara, kapitalistlerin siyasi teşvikleri- ne, satın alınmış matbuatın yalancı hürriyet kahramanlığına artık müsaa- de edilmemektedir. Bu gibi yerti sistem devletlerde hükümetin ve halkın faali- yeti siyaset alanında kendine bir yol bulamadığı için tabiatile ,iktısadiyatta kendini gösteriyor, Osmanlı devletinde Türkler resmi iş- ler ile ve hristiyanlar “ije yahudiler ise Doğru Değil mi? Gayrimübadil bonoları Memlekette bir gayrimibadiller | sümresi vardır ki, şikdyetlerine se- nelerdenderi nedense son verileme- miştir. Gayrimübadil bonoları düşer, âdeta Kilo ile satılacak bir fiatı bu- ur, bıraktıkları mallara mukabil bu g kdğıtları alan betbahtlar sızlanırlar. iğ Heyetler seçilir, vaitler ahnır. Fa- kat gene şikâyetlerin arkası kesil- B mez; çünkü maalesef yapılan şey İ pek yoktur. ş İşte, gayrimübadillerden bir vatın HH gönderdiği mektuptan birkaç salır: | “İstanbul matbuatımda biz gayri- f mübadiller için arasıra çıkan yazı- larla muttali olduğumuz vaitlerden hiçbirisihin fille çıkmadığını gör- İ mekle son derece teessür duymakta- $ yız. Matlubatrmızın Ergani madeni tahvillerile ödeneceği, bonularımızın İj vergiye mahsup edileceği, istihkak larımızın tesviye edileceği yolunda ki neşriyat üzerine bunlarınm tâhak- fi kuku yolunda maliye vekili mühte- $ rem Fuat Ağralıya vaki müracaatle- iş rimizde dileklerimizin haklı ve ye - rinde olduğu beyan edilmiş ve bize fi yeniden ümit veren bu beyanat et- fi rafmdaki neşriyat üzerine de bono- $i iş larımızın 13 Hradan 26 LEraya, kadar î h 3 çıktığımı görmüş, ve artık salâh yo- ma girdiğimizi ümid etmişlik. Fa- © kat bu sevinç maalesef kırk sekiz İ saatten fazla sürmedi. Bonolarm, se- ij bebi bizce malüm olmıyan, değerden î düşüşü keyfiyetinde hiç güphesiz g kıymetli emlâkim satışa çıkarılma- İ mast birinci derecede âmil olmakta- ğ dır. z ticar? muameleler ile meşgul olurlardı. Bugün herkes siyaseti bir tarafa bıra« karak iktısadi faaliyetlere koyuldu. * Demek olüyor ki bugünkü —devlet anlamr değişti. Bugla' devlet artık yal- nez siyâset İle meşğul olup halka iktı- sadiyatı bırakmıyor. Bugün devlet si- yasetle meşgul olduğundan daha ziya- de iktısadiyatla uğraşıyor, hatta içti- mailyata da müdahale ediyor. Bizde teşkilâtr esasfye kanunumuz- da her ne kadar siyasi ve iktısadi libe- rTalizme pek yakın hükümler varsa da tatbikatta devletçilik sistemi inkişaf etmektedir. Devlet ferdin hürriyetini, faaliyetini, hırsı ve tamamı başıboş bı- Takmayıp âmme menfaatini hususi men- faatlerden üsütm tutmaktadır. Zaten Halk Partisinin de programında (fer- din yapamayacağı iktısadi teşebbüsleri devlet yapar) diye bir madde vardır. Bu madde mühim bir esas kuruyorsa da devletin iktısadi faaliyetlerinin hu- .| duduünü tayin etmiyor, Ferd bugün her ne kadar kanüunen iktısadiyatta hürse de füllen bu iktısadi hürriyeti pek mahduttur. Meselâ ferdin toprak ve bina mülkiyeti bugün pek de mutlak ve muhakkak değildi.. Çünkü rehin ve ipotek edilmemiş acaba kaç mülk var? Merhun malı olan acaba o malın malik ve sahibi midir? Toprağı olmayan fertlerse ziraat ve ticarette, gemicilik ve nakliyatta, sana- yi ve güzel sanatlarda müsbet bir iş görebilmek, hayatlarını kuztarmak için krediye muhtaçtır. Kredi bulmak ve almak da bir mazhariyettir. Bununla beraber krediden istifade edenlerin ik- tısadi hürriyetleri pek de tam ve mut- lak olmasa gerektir. Hasılı bugün ne şahsi mülkiyet fiilen tahtı emniyettedir ve ne de kredi bul- mak kolaydır. Şu halde iktısadi hürri- yet yalrız kanunun metninde n-zariyat ta kalmıştır, tatbikatta ise bunun aksi görülüyor; . Yani ferd çılışmak, yaşamak ve müs. tahsil bir uzuv olmak için iktrsadi hür- riyetini bırakarak berhangi bir devlet kapısıma intisap etmeği düşlinüyor. Yani füliyat ve tatbikatta ferd bü- yük bir hayatiyet ve kudret göstere- mediği için Halk Partisinin proğramının kurduğu esas dairesinde iktışadi faali- yette yerini devlete bırakıyor, devlet iktısadiyatında bir sönük rol oynama- ga, iktısadi devletçiliğin gösterdiği ve istediği gibi bir müstahsil, bir işçi veya Suphi Nuri İLERİ BEF Devamı 12 ncide Gayrimübadillerin işlerini ğgörmek İ £ üzere teşkil edilip on senedenberi İ i faaliyette bulunan komisyonun işle- İf rimizle Jâzımi — veçhile-alâkadar ol- İf matndsir, BElKİ de uzln” bir müddet ! dâha”bükasihr tetinie için I&)örkhizi tavik yolunu tutması ayrıca kayda ji değer bir hâdisedir. ) # — Aylık masrafı 7500, 8000 lira olan # ve bu hesaba göre on sebelik masra- İ ji f1 yekünu 900,000 lirayı aşmış bu- ti luman bu komisyonu acaba daha ne # zamana kadar besliyeceğiz? Bu ko- & ll misyonun ciddi bir surette faaliyete © geçtiğini ne zaman görebileceğiz? B ? Bu teşkilâttan Ümidimiz kesilmiş Ş tir. İşlerimizin daha seri bir suret- ğ Ş te intacr ancak vücudu ile ademi Ş vücudu müsavi olan komisyonun or- $i & tadan kaldırılarak işlerin ehil olan & E diğer bir makama tevdil ile müm- © Ü kün olabilir.,, l Maliye Vekâleti matbuata yapıla- İ Ş ler hakkında hükümetin ne düşün- || düğünü isah etmekle işe başlaması B Gayrimübudiller işi artık Türkiyede İ bDir mesele, mülemadi bir - şiRâyet 8 mevzxu olmaktan çıkarılmalıdır. —.. * 15 sonkânun tarihli sayımızın bu sü- tununda bir okuyucumuzun —- şiküyet mektubu üzerine Üsküdar tramvayları- na dalr bir yazı neşrelmiştik. “Üsküdar Öy ve havalisi, Halk, tramvayları i, gönderdiği bir meklupla bu şi- küyoti tavzih etmektedir. Aynen neşre- diyoruz: iş “Boslancı hattında B volculara bir kolaylık olmak üzere di- uzakta — oluran R siminde $ir lanedir. Rüyük D işarelini H faşır. Yalkiz 1745 de Kadıköyüne mu- 8 posalaf eden varuza lahsis edilmişlir.. H Harekel saafleri de diğer atabalar gibi 8 darifelerde lesbil edilmiş olup golcu ve- zipeline ve memurların İakşirine fer- kedilmemiştir... cak resmi bir tebliğle gayrimübadil- Ğ # pek faydalı olacağı kanaatindeyiz. İ rekl arabamız vardır. Bu araba kış mev âı | | | | | | ı' S33288300083 $08222771310071TYUNERENLIAEENNZ SAZENEEEEMMAN Vaydman — İstiyerek yapmadığımı söyliyerek ben de Japonya gibi özür dilesem acaba affedilmez miyim? — Pransız karikatürü —. — Ne yapacaksınız. Radrigo? diye sordu. Sonra çıkık elmacık-kemiklerini dü- zeltmeğe çalışıyormuş gibi gözlerinin altını sol eliyle sıvazlıyarak: v— Bizi düşünmeyin, diye ilâve etti. Biz burada nasıl olsa barınıtır. Siz ne yapacaksmız?, R g Rodrigo ne yapazağını bilmiyordu.. Dışardaki görülmiyen mitralyöz gene susmuştu. Silâh sesleri de gelmiyordu.. Ortalık o kadar sessizdi. ki- Rodrigo birdenbire ağzına dolan haykırmak ih- tiyacını zor zaptetti. Danimarkalı kız konuştu; — Arkadaşınız Don Luis size bir ta- banca bulup köşe başlarından birini si- per almanızı tavsiye etmişti. Tabanca âtmasını bilir misiniz? — Hayır, biç tabanca kullanmadım. Sokakta ayak sesleri vardı.. Rodrigö we kadınlar oldukları yerden Pisart " baktılari ” Çiçekçi — dükkânını, h ) :rde kosköcaman . bir kan lekesi gibi Güran çiçekçi dül Donya Matiyanm e- tekliğini ve bir mitralyöz taşıyan “iki genç İspâanyol zabitinin kahvenin camı- na doğrü yaklaştığını gördüler. Zabitlerden biri burnunu cama daya- yarak içeri baktı. Ablak bir yüzü var- dr.. Çekoslovakyalı kadın haykırdı: — Aman yarabbi, tıpkı o aynadaki herife benziyor.. İki zabit mitralyözleriyle — beraber kahveye girdikleri vakit Don Rodrigo camdan bakan adamın beyaz mayolu canbaza fşık olân Şimal temerküz kam- pının führerine pek te benzemediğini gördü. Çünkü evvelâ sağ yanağı ke- sik değikli. Sonra İspanyoldu ve Rodri- gö onu pekâlâ tanıyordu. Zabitlerden biri ; — Hey oradakiler, diye haykirdı. *“Yaşasın Franko, kahrolsun cumhuri- yeti,, diye bağırın, sonra hemen defolun Fakat ne Danimarkâlı yahudi kızı, ne beyar mayolu canbazın karısı, ne de tessam Don Rodrigo bu emri yerine getirmediler, Sâdece iki kadın Rodri - goya biraz daha sokuldular. Çekoslovakyalı kadının her nedense aynadaki ablak yüzlü, kesik yanaklr, 8. A, üniformatı Şimal temerkür kampı führerine benzettiği delikanlı âdeta ko- şarak geldi, kadınları itti ve Rodrigonun yaksama yapıştı: — Duymadın mı? diye bağirdı.. Size ne dediler, du; nın kenferarsınımn ı ABER'in edebi romanı: 22 — Yaşamak Hakkı ROMAN Nâzım Hikmet Tonotn Amca- 22 KÂNUNUSANİ — 1938 CUMARTESİ —| Hicri: 1356 — Zilkade 20 g Güneşin değaşm Güdeşli balaşı 7.21 713 OG Vahi — Rabab Öğle —Ükledi Akşam — Yatar 5,55 12,26 14,57 17,12 18,47 587 l LüzuMlU Yerefonlar * Yangın e İakanyal içle: DK2 Beyeğin İçiki sükü, — Kadikit | Açtar CöNDO, Caditdür Açim: M040S, yalakarkir, Behek, Trnbra, Bürekdere, Pei v Kandili, Kreabtiy, Kartal, bek, Dergae, Manak kta; Teltfon mudabere menrertti” | za özmek kabdir. ğ be Yü e U GalŞEMAA Yangil Kulesi: ZIYOR. Galela yazgın kakeslt Kai imüad: G08 Müddetemezmilik: 10200 ENE 18 inci asırda 20 inoi asırda Japon | vt asrmı, suar Klektrik san'ati... —— Amerikan karikatürü —- Şirketi: €) Beyağla: S4A01 * Betanbulr 2017E. Bular İdaresi, Beysdtü 41008 Ctali: mazz WW Döne - Kalkiyı 00713 * Astaa 6078 Repatin; 10842 6, Taksi otom istemek iÇİf Beyalla Gücili 19064. Hebek cihetir 26 » 104 MA Küy Güeti: GORT. ğ Deniz yolları Belu, Çazakkalare uğrıyarak İmrosa gider, gö Karndanik postasi, yarın aat Y2 de — hareket Zangallak, taeholm, Ayaacık, Bamşım, Üzye, GÜtti Vaknkesir ve Twakemna GenRYarak. Yüseye gider Memieket dışı deniz seferie” Rocaaya vapartarı: Cumarlari günleri 12 da KÖNMÜ” geye; Ratv gönleri YE Beruk y Halyan vaparları! Oymun günleri maat 10 Ca FNE Brendisi, Vıııılı)'.(fn)—lıw. ü « ara vo Anadolu nattı 1 Maşdarpasa İstasyon MİMRYARANI Telefot ED7E, Azkana sürnl: san! 19 da; aei 14,00 de hareket ÇAĞE katar Samsuna kadar gider). " ea SST Kalar! Pesarleri Çarmamıha e cuat Deri saat b da Maydırpaşmdın harekst eder. ketürüni - Adaan - Bihele haltır Haydarpazndan M Ki saaz 10 &x Kaltar. Avrupa hattı: Bürkeci Takanyom. Süüktiürtüğür Tekefen 20010 | | n ——mlmmnllwlılulfl.". 5 Sözünü bitiremedi.. Şaşkın, hattâ bi- raz da sevinçli bir kahkaha attı: — Vay Rodrigo sen misin? Ne işin var burada?. Rodrigo sinirli cevap verdi; — Bu iki cenebi kadınıyla kahve içi- yordum.. Başka bir soracağın” yoksa bırak ta gidelim.. Bu sırada öteki zabit te yanlarına gelmişti.. Arkadaşına, Rodrigoyu gös- tererek: — Kim bu herif? diye sordu. Rodrigonun bildiği gülerek: — Kafası kesilecek ressamlardan bi- ri, dedi. Geçen sene bizim köylere köy- Tü kadınlarının portrelerini yapmak için gelmişti. Acayip fikirleri olan deli heri fin biridir. Babam onu o kadar şatoya davet ettiği halde, bir kere olsun eşi- ğimizden aşmadı. Kız kardeşim Düşes dörSükrün resmini yapmağa - teneralil buyurmadı.; ğ a Bu izahatı homurdanarak - dinliyen ötekisi; — Cumhuriyetçi anlağılan, dedi, bel- ki de anarşist.. Don Rodrigonun bu gün iki de bir yarıda kesilen yahut vermesine imkân kalmıyan cevaplardan biri daha ayni akibete uğradı. Çünkü kanı tepesine çı- kan Rodrigo: — Neysem ne... diye bağırmak ister- ken, dışardan, sokaktan gene karmaka- rışık ayak sesleri, haykırışmalar gel- meğe başladı.. Bitmedi Xâzım Wikmet'in “Yaşamak Hakkı,, ro- manından elimizde müsvedde kalmamış- tır. Tevkifi dolayısile kendisinden — yam almak da imküânsız oldudundan tefrikaya kar, ve Avruyadan geleni aat 7,38 ta Sirkecii Yasadlat eder, Kamvamiyenei 20.20 da halkar, 1023 44 elit açi ıılü.::.-;:wurmıııl 530 de bateket # Monakasa Hânlari ? * Mühammen bedeli 67200 lira ;':pı’ 11,250 adet makax meşe travesi 20-1-9İN Patarlesi saat 15,30 da kapalı axrf Ankarada Devlet Demiryolları Idi nasinda salınalınacaktır. | * Muhammen bedeli 60609 lirg 11,250 adef makâs meşe travesi 26 günü saat 10,90 da- Sirkecide dökür işletme binasındakt — komisyonda - kâl zarf usüliyle satınalınacaktır. Kongreler ve konferansi * Karactabinet mezarlıklarını güzel Yirkef CEMİYELİ Kongresi yarın da Psküdar İmrahordaki cemiye' zinde yapılacaktır. . . * Bu akşam saat 20 de Üsküdar Hali vi salonunda Muvaffak Uyanık tarafınd (Kış Sporları) mevzulu bir konferant Ve lecektir. ününde | Geçen senenin Bi A | * Tariciye Vekili Tevfik Rüştü Adı:; 5 | t mayt davet edildi. * Almanlar, Franmsa hududunda 1? mat yapmıya başladılar. v iarının kakıınlik İei A muharebeleri (Ti Kasayı Kat (Türkçe) W SRUdİK perrel Kiraner Her Kadina bir erkek. y Zebirli ektar Alyacıada ve Gangrterler ayukati, 7 LAdam> komtlya Karkır Heklesmiyan şahri. GÜ masel Doktar ve İi canlr açdamı, Aertz Bildirmemisir. Zaferr PSTANBUL — HFerabi Profeşör Zati H femsilleri ve (sinemada) | Framkeştayn. AMNLA AE Ahmet CTtrkçak, Kamumsuzlar geteşi. MA / Fağri e Ereea gl DA Hardi darı Alendarı Merimt ağü, ve Tatel krali CTürkçe), Tiyatrotar TEPKNAŞI HMAY YKSK Bazt 20,90 da FPEBGÜNT Drama, 5 penle Yazan; genriz fteta, Biha Bedri Güzel. ÖPERET KİSMİ Darphane ıslaha muhtaç görülmüyor Geçen gün, ziynet altınları basma- ğa bazırlanan darphanemiz hakkında malümat veren yazımızdaki bazı nok- taların yanlığ anlaşıldığını öğrendik. Görülen lüzüum. Üzerine, şu noktaları tavzih ediyoruz: 1 — Müessesede bir ıslahat mev- ATKAROZ KânEe Kömedi * tabto, Yazatl! MAVİ BONCUK ü Yazan Te Tarkin. MESĞE — ERTUĞEYA KANE'EEK YYATROİLEŞİ Prraftesi: Kadütüy (türeyyn) Balız ( ç Garıba, (Otder) Karmalarındaz € MANDILAR TERZİMANESI, Yoi $ 00t y T mves: Mahmet Yesart, SEHASDERAŞI TURAN TUFA' Asvakâr Naşlâ ve arkadasiar OKUYURU Üğani vür CA MİMA v MÜşel varyeteni, — JI Göwül zubahs değildir. Çünkü darphanemiz, | xa wemedi, & yenta. İA dünyadaki emsali arasında çok iyi bir M ei L y mevkidedir. 2 — Darphanemizde gimdiki halde kâğıt para basılması hakkında mukar- rer bir yey yoktur, Tahvilât ile posta pullarını basmak Üzere bazı yeni ma- kineler getirilecektir. Bu makinelerde Nerde banknot da basılabilir. 8 — Titre obligation'ların bağılma- sı için harice verilen para yazıldığı kadar fazla değildir. da yapılacak tadilât için bulunulmaktadır. Binanın etrafındaki boş timlâki bitmiştir. Yan nan dört dükkün da satmali istimlâk edilen arsalar ! Ğ zeme depoları tesis edileceklifi | İâare, binanm Rıza paşt Y çe gıkan arka cephesinde bir yapl i! methal yapmaktadır. Bu ıul*" e hiplerinin ve., abonelerin dit zasız-bir yöldün- kalaycagidiP ” leri temin edilmiştir, ö - ; d