dizi arama işleminde Basic'ten 79 kat daha hızlı. Comal 0.14, yerine getir- mekte olduğu işleve bağlı olarak, Ba- sic'le makine dili arasında bir hızla iş- lemekte. Comal 2.0'sa tüm operas- yonlarda makine diline çok yakın bir hız gösteriyor. Çevresel gereçlerle uğraşmak Ba- sic'in en tatsız işlerindendir. Comal bunun zorluklarını da büyük ölçüde azaltıyor. Disk sürücünün rehberini görmek için, CAT anahtar sözcüğü- ne başvuruyorsunuz. Rehber ekranda yavaş yavaş geçerken, hafızadaki program silinmiyor. Programları printer'da yazdırmak da kolay: select ““1p:” // printer'a CMD kanalı aç liste Kanallar otomatik olarak açılıp' kapanıyor. List ve Edit Comal programını ekranda döküm- lediğinizde, satır numaraları görünür ve yapılar otomatik olarak içeriden yazılır. Edit anahtar sözcüğünde de durum buna benzer; fakat burada, sa- tırları daha kolay düzeltebilmeniz için, yapılar içeriden yazılmamaktadır. Ek- randaki dökümleme işlemine ara ver- mek içinse, boşluk çubuğuna basma- nız gerekir. List komutuyla her türlü cihaza program gönderebilirsiniz. Fa- kat diskte dökümlenmiş bir program çok yararlı olabilecektir. Sentaks Sa- ve komutundaki gibidir: » List “benim'programım, Sonra da, Enter anahtar sözcüğü- nün aracılığıyla, BENİM'PROGRA- MIM.L istendiğinde merge edilebile- cek sıralı bir dosya olarak diske kay- dedilir. Aynı şekilde, PROC'lar da dökümlenip gerektiğinde Enter edile- bilmektedir. Bu da program geiştirme süresini kısaltır. Sık kullanılan PROC ya da FUNC'ları bir diskte depolayıp, sonra gerekenleri merge ederek bir program oluşturabilirsiniz. İstenirse, PROC'lar anahtar sözcük işlevi de gö- rebilir. Comal 0.14, VAL ve STR$ dışın- da, yaygın olarak kullanılan bütün komutları içermektedir. Bu iki komut için de, onların yerine geçebilecek PROC'lar yazılmıştır ve gerekirse programa Merge edilmeleri mümkün- dür. Comal'de programcı döngülerin içindeki değişken koşulları çeşitli yol- lardan test edebilir. Döngünün sonu Repeat-Until'le test edilir. IF-THEN- ELIİF-ELSE-ENDİF ise çoklu koşul- ları test eder, fakat IF'le ENDIF ara- sında istediğiniz sayıda kod satırına yer verebilirsiniz. Case yapısı Basic'- in ONX-GOTO'su gibidir. Yalnız, burada satır numaraları kullanılmaz ve sınırsız sayıda PROC çağrılabilir: repeat cevap$ anahtar$ //bir tuşa bas until cevap$ “ax'de // a veya x'e basıldığında geç case cevap$ when “a” // “a”ya basıldı start'program check'results en when “x” — // “x”e basıldı print ““Program Sonu” end endcase Case tuşların değerlendirilmesini kolaylaştırmaktadır. Doğru tuşa ba- sılmadıkça, Repeat-Until döngüsü durmayacaktır. Comal'de, mantık testleri yapmanıza olanak veren iki de sistem sabiti, Doğru ve Yanlış (True and False) yeralır. Comal fonksiyonu da tıpkı bir PROC gibi ele alır. Ne var ki, bura- da her FUNC (Basic'teki FN) çok sa- tırlı bir denklem olabilir ve paramet- reler FUNC/'a geçirilebilir. FUNC, de- ğerleri çağıran satıra gönderir. Comal Pastasındaki Krema: Ekran Cinleri ve Kaplumbağa Apple, Osborne ve CP/M Comal kullananlar, işin tadını tam çıkaramı- yorlar. Çünkü onların ekran cinleri yok. Biz Commodore'cularsa bu açı- dan da şanslıyız ve C-64 Comal bu olanağı sonuna kadar değerlendiriyor. Ekran cinlerini hep kullanmak istiyor, fakat Basic'i bu konuda yetersiz bu- luyorduysanız, Comal'e bayılacaksı- nız. On yeni anahtar sözcük, ekran cin- lerinin tanım ve hareketlerini her ba- kımdan kontrol etmenize olanak ta- nıyor. Poke'lara son! Comal'in hafı- Commodore zasında ekran cinlerine 56 görüntülük yer ayırılmış. Aynı anda sekiz cini ek- rana çıkarabilir, Basic'tekinin birkaç katı hızla hareket ettirebilir, çarpıştık- larını görür, istediğimiz gibi açıp ka- patabilir ve boyutlarını değiştirebilir- siniz. Basic programcısının öğrendiği son konulardan olan ekran cinleri sizin Comal'e giriş noktanızı oluşturabilir. Comal'in kaplumbağası, kendinden hi-res ekran üzerine oturtulan küçük bir ışık üçgeninden ibaret ve Logo'- nun komutlarına aynen, ya da çok az bir farkla tekabül eden anahtar söz- cüklerle hareket ettiriliyor. Comal'in kaplumbağası kâh gizle- yip kâh gösterebileceğiniz bir ekran ci- ni. Logo programcıları Comal'de hiç yabancılık çekmeyecekler. Yalnız, Co- mal'in kaplumbağası Logo'nunkin- den bir hayli hızlı ve ekran cinleriyle birarada kullanılabiliyor. Comal'in hi-res ekranı her an çizi- me hazır. Tek bir anahtar sözcük, SETGRAPHIC, Logo'nun, 64 Super- expander'in ve Simon Basic'inin bü- tün grafik fonksiyonlarını bir anda önünüze seriyor. Comal'e yeni başla- yan biri kaplumbağayla ve X-Y gra- fikleriyle oynayarak bile öğrenebilir bu dili. Tamam, Çok Güzel de... Comal 0.14'ün kusursuz üst düzey dil olduğunu sanmayın, tabii. Bazı ye- tersizlikleri de yok değil. Bütün prog- ramlar gibi bu dil de C-64'e diskten yükleniyor, fakat yükleme süresi ne- redeyse 2 dakikayı buluyor. Ayrıca, Comal'de SID chip'ini denetleyecek anahtar sözcükler de yok. Daha önce de belirttiğim gibi, Co- mal VAL ve STR$ içermiyor. Fakat bu komutlar kolayca uyarlanabilir. Programcıya yalnızca 9902 byte ayrıl- mış; ne var ki, Comal çok daha güç- lü olduğundan, bence bu 9902 byte Basic'te 18K'ya eşdeğer. Comal Nereye Gidiyor? 0.14 versiyonu başından beri bir öğ- renme dili olarak tasarlanmıştı. Güç- lü bir geliştirme sistemi olmak gibi bir iddiası yoktu. 64K'lık kartuş versiyo- nu -2.0'ınsa süper-güçlü bir program geliştirme sistemi olduğunu rahatlık- la söyleyebilirim. İzninizle, bu yazıda da cüretkâr bir tahminde bulunayım: Comal kartuşu Basic'i silip süpüre- cek! O 1i7