1 Nisan 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 13

Prolog, yapay zekanın ve uzman sistemlerin dili. Bu dil, temelden farklı düşünce sistemiyle, geleneksel programlama dillerinden ayrılıyor. İnsanlar, uzman sistemlerin farklı alanlarda ve hatta entelektüel alanda kendi yüklerini hafifletileceği ümidi- ni, beşinci nesil bilgisayarlara bağla- mış durumdalar. Bir uzman sistem, belirli bir uzmanlık alanında insani ye- tenekleri bellekte saklayan ve gerek- tiğinde kullanan bir yardımcı olarak görülebilir. Birçok alan arasında ilk akla gelenler, teknik gereçlerde ve ta- mir atölyelerinde hata arama, hasta- lıkların teşhisi ve tedavi önerileri, de- netleme ve yönetim görevleri, tahmin- ler, bilgi dağıtımı vb.'dir. Bu sırada mantıksal içermeler ve şüpheli bilgi- lerin kullanılması ve değerlendirilmesi gibi yetenekler kullanılıyor. Uzman sistemler açısından tipik olan, “a 7ise,a 5” gibi kesin mate- matiksel vargılar degıl aksine “Eğer x ve y gerçek ise, z'nin de gerçek ol- duğu olasılığı P ortaya çıkar”” türün- de ifadelerdir. Yeni detayların ortaya çıkmasıyla ve ek bilgilerin katılmasıyla bir ifade daha da güçlenebilir ya da zayıflayabilir. İdeal bir uzman sistem, kullanıcıya, belli bir yargının nasıl oluştuğunu da açıklayabilmelidir. Yanlış olan, uzman sistemleri beşinci Prolog Sözlüğü Anonim değişken Alışılmış değişke- nin alabileceği değerlerin önemli ol- maması halinde, bu değişkenin yeri- ne kullanılan “*-”” değişkeni. Çalışma-kütüğü Derlenmek veya iş- letilmek için içinde Prolog kaynak programının bulunduğu kütük. Argüman Parametre gibi, bir iliş- kinin değişkeni veya nesnelerini top- luca ifade eden ad. Backtracking O anki hedefin ger- çekleştirilemiyor olması durumunda, bir önceki kısmi hedefin gerçekleşti- rilmesine çalışılması yöntemi. Clause Belirli bir ifade için bir ol- gu ya da bir kural. Diyalog penceresi Turbo-Prolog'da dış hedeflerin sorulduğu ve Prolog sis- teminin cevabının sunulduğu sistem penceresi. Domain Nesnelerin türü hakkında bilgi verilen program bölümü. Editör penceresi Turbo-Prolog'da, örneğin Prolog programlarının giril- diği ve işlendiği sistem penceresi. Uzman sistem Belirli (ve çoğunlukla dar) bir alandaki bir uzmanın yetene- ğini karşılayabilen (taklit edebilen) bir bilgisayar sistemi. Dış hedef Prolog programı tarafın- dan talep edilen ve kullanıcı tarafın- dan diyalogda verilmesi gereken he- def. Olgu Nesneler arasında varolan iliş- ki. Örneğin oynuyor (Ahmet futbol” ifadesinde “oynuyor”', ilişki- nin adı; “Ahmet”' ve “futbol” ise nes- nelerdir. Fail Erişilemeyen kısmi hedef. Serbest değişken O anda hiçbir be- lirli değeri olmayan değişken. nesil bilgisayarlarla özdeşleştirmektir. Bunların prototipleri yıllardır tıp, tek- Commodore Goal Gerçekleştırılmesı gereken kıs- mi hedeflerin tüm Integer -32768 ıla 4 32767 arasın- daki bir tamsayı. İç hedef Programda hedef kısmında formüle edilmiş olan hedef, Liste Özel bir nesne türü, köşeli pa- rantezlere alınmış ve birbirinden vir- gullerle ayrılmış nesneler toplamı. İşlemci önceliği İşlemlerin yerine getirildiği sırayı belirlemeye yarayan hiyerarşi. Parametre Bir ilişkinin değişkeni ve tüm nesnelerinin toplu adı. Predicate Her olgu ve her kural bir ifadeye (predicate) aittir. Bu ifade, il- gili ilişkinin adını ve eklemlenen nes- nelerin türünü belirtir. Real 10-307 ila 10-- 308 arasında bir ondalık sayı. Recursion Bir sürecin kendi tanımı- nı çağırabilmesi tekniği. Kural Bir olgu ve yerine getirilmesi gereken birden çok kısmi hedef ara- sındaki ilişki. Stack Parametre değiştokuşu için bellek alanı. Standart-predicate Turbo-Prolog sistemi içinde tanımlanan predicate. Simge Küçük harfle başlayan bir ad. Trace penceresi Turbo-Prolog'da bu pencere sayesinde, programın akışı deneme amacıyla izlenebilir. Değişken Büyük harfle başlayan bir ad. Değişken, belirli bir nesnenin de- ğeri yerine kullanılabilir. Bileşik hedef En az iki kısmi hedef- ten oluşan hedef. Hedef ağacı Bir temel hedefin kısmi hedeflerinin değerlendirilmesinde or- taya çıkan olasılıkların diyagramı. l nik ve moleküler genetik alanlarında kullanılmaktadır.