Buradan hareketle bilgisayarın içinde yeralan belleğin işlevsel bir sınıflandırmasına da gidilebilir: RAM (Random Access Me- mory - Yaz-oku Bellekleri): Kısaca RAM diye anılan bu bellek, kulla- nıcının girdiği bütün verilerin sak- landığı yerdir. Kullanıcı bu bellek bölgelerine istediği bilgileri yaza- bileceği gibi, buradaki bilgileri okuyabilir de. Bu bellekler ikiye ayrılır: — Statik — Dinamik Statik bir belleğe verinin girilme- si, İstendiği zaman yeniden bel- lekten alınabilmesi için yeterlidir. Dinamik bellek ise verilerin düzen- li aralıklarla saniyede birkaç yüz defa yeniden yazılmasını gerek- tirir. Aksi halde kendiliğinden sili- nirler. Dinamik bilgilerde verileri yenileme işlemine TAZELEME (REF- RESH) denir. ROM (Read Only Memory-Salt Okunur Bellekler): İçeriklerinin bilgisayar üreticisi tarafından yer- leştirildiği adreslenebilir bellekler- dir. Değiştirilmeyecek programlar bu tür belleklerde saklanır. İki tür salt okunur bellek vardır: — ROM — EPROM ROM'un içeriği üretim sırasında belirlenir, değiştirme olanağı yok- tur. EPROM ise mor ötesi ışıkla sili- nip yeniden programlanabilir. Bunlara ek olarak, halen İişletil- mekte olan programın içerildiği ve aslında Merkezi İşlem Birimi'nin (MİB) bir parçası olan bir de prog- ram belleği vardır. Bunu daha ay- rıntılı olarak MİB'in çalışma şekli- ni incelerken gözden geçirece- İZ. O halde artık saklamak ve yük- lemek derken ne kasdettiğimizi biraz daha açık olarak anlatabi- liriz. Saklamak, halen bilgisayarın RAM'ında bulunan program ya da verilerin, kalıcı bir hale getiril- mek üzere, bilgisayarın dışındaki bir manyetik ortama aktarılması- dır. Bu yardımcı manyetik ortam- lar içerisinde, Commodore kulla- nıcılarının en sık kullandıkları, dis- ketler ve kasetlerdir. Disk Bellek Birimleri: Kişisel bilgisayarlarda iki tür disk bellek kullanılır: Disketler ve disk- ler. Aralarındaki farkı bir “sabit'”lik farkı olarak nitelendirebiliriz. Şöyle ki, disketler istendiği zaman ma- kineden çıkarılabilir, istendiği za- man yeniden takılabilirler. Mode- line göre 250.000 ila 1.000,200. 000 simgelik kapasiteleri olabilir. Disklerin bilgisayarla bağlantı- ları ise bir kere kurulur ve bu bağ- lantı ancak özel işlemlerle kopa- rılır. Kapasiteleri 5-10 milyon sim- edir. Disketler “Disket” dediğimiz şey aslında, yuvarlak, yassı, manyetize edilmiş bir malzemeden ibaret. Disketler kendi başlarına dik duramaya- cak kadar esnek olduklarından, genellikle plastikten yapılma bir mahfaza içine yerleştirilirler. Disketler, kendilerine O'lar ve 1'ler şeklinde yollanan bilgileri saklamak için bunları, manyetik cornmodore darbelere dönüştürürler. Dolayı- sıyla, ikili tabandaki 1, disket üze- rinde pozitif mıknatıs, ikili taban- daki O ise negatif mıknatıs olarak gösterilir. Bu ikili sayıları, mıknatıs değerlerine çeviren aygıt ise dis- ket sürücüdür. Verilerin bilgisa- yarla disket sürücü sırasında alış- verişi yapılırken, kullanıcı tarafın- dan okunmaları gerekmediğin- den, hatırı sayılır bir ölçüde sıkış- tırlmaları mümkündür. Böylelikle, disket üzerindeki yerden önemli ölçüde tasarruf edilmiş olunur. Disketler kullanılmadan önce formatlanır. Formatlama işlemi, disketin içerisinde belli kanal (track) ve kanalların içinde de belli kesimlerin (sector) açılmasın- dan ibarettir. Gerekli komutlar ve- rildiğinde disket sürücü bu işlemi kendiliğinden yapar. Commodo- re 64'ün Basic'inde formatlama için gereken komut şöyledir: OPEN i5,8,15:CLOSE15 Bu komutun çeşitli ayrıntılarının ne anlama geldiğini daha ileride göreceğiz. Disketler hakkında şimdilik bil- meniz gereken son şey, yollan- makta olan verilerin belli bloklar (packet) halinde toparlanmaları ve belli bir düzen içinde yollan- maları gerektiği. Örneğin, disket sürücünün, kullanıcının verilerin hangi kanalda saklanmasını iste- diğini bilmesi gerekir. Dahası, o kanal üzerinde disket okuma/yaz- ma kafasının ne kadar ilerleyece- ğini, yani kanaldaki hangi kesi- min kullanılmakta olduğunu da bilmesi gerekir (disketler hakkın- da daha fazla bilgi edinmek iste- 61