Programların Düzeltilmesi: Programınızın 15. satırını silmek istediğinizi farzedelim. Bunun için 15 sayısını girip RETURN tuşuna basmanız yeterli olacaktır. Yok, 15, satırı silmek değil de, değiştir- mek, mesela “ARKADASLAR” ke- limesi yerine “ALLAHAİSMARLADIK” kelimesini yazdırmak istiyorsanız, o zaman önce /(5. satırın bir dö- kümünü elde etmeniz gerekir. Bu- nun İçin İki yol vardır. Ya LİST (RE- TURN) komutunu vererek, bütün programın dökümünü elde ettik- ten sonra, İmleci (yani ekran üze- rinde harflerin basılacağı yeri gösteren yanıp sönen noktfd), klavyede bu işe ayrılmış özel tuş- lardan yararlanarak, 15. satırın Üüzerine getirebilirsiniz. ya da doğ- rudan doğruya LİST 15 (RETURN) komutunu girer ve yalnızca 15. satırın dökümünü elde edebilirsi- niz. Daha sonra klavyedeki IİNST/ DEL ve CRSR tuşlarından yararla- narak "“ARKADASLAR” kelimesini silip. yerine “ALLAHAİSMARLADIK” yazabilirsiniz. Bu yeni biçimin bel- leğe kaydedilmesi için, düzelime- den sonra yine RETURN tuşuna basmanız gerekir. Düzeltme yapmanın üçüncü yolu ise bütün satırı yeni baştan yazmaktır. 15. satırın eski şekline hiç dokunmadan, ekrana 15 PRİNT “ALLAHAİSMARLADIK” yazarsanız, satırın bu yeni şekli, otomatik olarak bellekteki eski şeklini silerek onun yerine çeker. Son olarak, yalnızca tek tek sa- tırları değil, bütün programı sile- rek, temiz bir belleğe yeniden yazmaya başlamamız da müm- kün. Bunun için, yine bir satır nu- marası vermeden, bir sistem ko- mutu olan, NEW komutunu girmeniz yeterli olacak- tır. NEW komutunu takiben, bir LIST komutu ile programın dökümünü istediğimiz takdirde, ekranda hiç- bir şey görünmez, çünkü bellek artık boşalmıştır. Bilgisayarın Temel Yapısı Buraya kadar programın, veri- lerin saklanması, yeniden yüklen- mesi gibi terimleri kullandık dur- duk. Bunların ne anlama geldiği- ni biraz daha açık olarak kavra- yabilmek için, bir bilgisayarın te- mel yapısıncı, çok kabaca, yalnız- ca olmazsa olmaz bileşenleri dü- zeyinde bir göz atmakta yarar var,. Her bilgisayar, aşağıdaki şu bi- leşenleri içermek zorundadır: - Aritmetik hesapları ve kıyasları yapabilen bir aygıt, yani MİB (Merkezi İşlem Birimi). - Verilerin bellenmesine imkân tanıyan aygıt, yani bellek. - Bilgileri alan ve kabul eden bir aygıf, yani giriş; çıktıları insana ile- ten bir aygıt, yani çıkış. İkisi birlik- te girdi-çıktı ya da giriş anlamına, GİÇ ile gösterilir (İngilizce'de /O - İnput-Dutpuf). Merkezi İşlem Birimi (MİB) işlem- | lerin yapılmasını sağlar ve diğer birimlerin çalışmaları için gerekli olan komutları yollar. Giriş ve çı- kış aygıtları, verileri makine ve in- sanın anlayabileceği bir biçimde iletir. Gerek MİB, gerekse G/Ç ay- commodore gıtları üzerinde daha sonra uzun uzun duracağız. Bizi şimdi burada ilgilendiren, bellekler. Bellekler En genel terimlerle belleğin iş- levleri şöyle özetlenebilir: Bellek, verileri almakla, biriktirmekle ve istenildiği zaman geri sağlamak- la yükümlüdür. Programlar, onların kullandığı ve ürettiği veriler bellekte sakla- nır. Ancak bilgisayarın kendi için- deki belleğin sağladığı saklama ya da koruma aslında geçici bir saklamadır, yeni bir pProgram ya- zıldığında eskisi silinir. Kimi durum- lar dışında belleğin içeriği bilgi- sayarın kapatılmasıyla kaybolur. Sürekli saklama ancak manyetik bir ortamda, yani bir diskette, ka- sette ya da bantta mümkündür, dolayısıyla yeniden kullanılacak program ve verilerin diskete ya da manyetik şeritlere kaydedil- mesi gerekir. Bilgisayar içindeki belleğin kapsamı dört ana bölüme ayrılır: 1/ Araya girme alanı, 2/ Sistem programları alanı, 3/ Yardımcı programlar alanı, 4/ Kullanıcı alanı. Araya girme alanında, progra- mın işlenmesine ara veren komut- lar saklanır. Sistem programları ve yardımcı programlar alanı işletim sistemini oluşturur, bunlar bilgiya- zım, klavyeden giriş, disket ve ka- set gibi yardımcı belleklerin kont- rolü gibi temel işlevleri yürüten programlardır. Kullanıcı alanı, kullanıcı prog- ramlarına ve onlarla ilgili verilere ayrılmıştır. Küçük ve kişisel bilgisa- yarların ortalama 32.,000-64.000 bellek hücresi vardır İşletim siste- minin karmaşıklığına göre bunlar- dan 28.000 ila 58.000 kadarı kul- lanıcıya ayrılır. Ancak bazı özel ki- şisel bilgisayarlarda bu sayı 170.000 ila 250.000'e, daha bü- yük bilgisayarlarda ise 2 ila 4 mil- yona ulaşır. Bu söylediklerimizden de anla- şılabileceği gibi, bilgisayarın için- deki belleğin tamamı kullanıcının kullanımına açık değildir. Bazı bö- lümleri yalnızca bilgisayarın ken- disi tarafından kullanılmaktadır.