23 Eylül 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

ARAŞTIRMA Lenin "Ölümünde bile büyük.." Vladimir Lenin öldü. Can düşman- ları 'arasında bile, gerçeği göre- bilenler, onun şahsında, dünyanın, dehayı en iyi temsil eden bir bü- yük adamını kaybettiği noktasın- da birleştiler. Bu muhteşem imâ- na saygılı bir hayranlık ifade et- mekten kendini alamıyan alman burjuva gazetesi "Prager Tagblatf, Leninle ilgili makalesini şu sözler- le bitirmektedir: “Lenin, ölümünde bile büyük, e- rişilmez ve müthiş görünüyor." Makalede kullanılan dil, bu söz- lerin, "düşmanın cesedi insana da- ma iyi kokar" vecizesinin ifade et- tiği anlamda, acı bir fizyolojik zevk- ten ilham alınmadığını göstermek- tedir. Bu sözler, endişe verici, teh- likeli bir adamın dünyayı terket- mesiyle insanların duyabilecekleri sevincin ifadesi de değildir. Hayır, bu makalede ağırlığını duyuran, asi: bir insanlık gururudur. Göçmen rusları temsil eden basın ise, Leninin ölümündeni söz eder- ken, rus hayatının, rus iradesinin ve TUS düşünce hayatındaki cüretin bu en büyük temsilcisi karşısında, ne yazık ki, burjuva gazetelerinin gös- terdikleri saygıyı bile gösterme güç ve inceliğini kendinde bulamamış- tir, Bana gelince, bana göre Lenin, sadece, pratikte kendisinden önce hiç kimsenin düşünüp tasarlamaya bile cesaret edemiyeceği bir amaca yönelmiş, iradenin hayret verici mükemmellikte bir sembolü değil, Büyük Petrolar, Mişel Lomonossov- lar, Leon Tolstoylar ve onlarla ay- nı çaptaki daha başkaları gibi, rus tarihinde birdenbire ortaya çıkan, efsanevi denilebilecek, deha ve çok büyük irade adamlarından, hattâ "aziz'lerden biridir. Öyle sanıyorum ki, bu çapta insanlar ancak, tarihi, örf ve adetleri ile bana daima "So- dome ve Gomorhe"yi hatırlatan Rusyada mevcut olabilir. 23 Eylül 1967 Benim için Lenin, insanlığı, ça- gımızın iğrenç kargaşalığından, bo- gucu ve çürük bir statükoculuğun kokuşmuş, kanlı bataklığından kur- taracak yolu kendi aleviyle aydın- latmak uğruna kalbini göğsünden koparıp alan bir adam, bir efsane kahramanı gibidir. Liderlik çetin iştir! Onun portresini çizmek, çetin bir iştir. Balık nasıl ki pulları ile be- raber düşünülürse, Lenin de öylece, sözleriyle, fikirleriyle, eylemiyle bir- likte bir bütündür. O, sözleri kadar sade ve doğruydu. Her türlü göste- rişten uzak kahramanlığı, rus ay- dınında ve. yeryüzünde hakkaniye- tin kurulabileceğine inanan ihtilâl- cide görüldüğü gibi, dünyevi zevk- lerden arınmış bir feragat şeklinde idi. Onun kahramanlığı, insanlığın mutluluğu uğruna yılmadan çalışa- bilmek için dünyanın bütün zevk- terinden, gösterişlerinden vazgeçmiş bir kimsenin kahramanlığı idi. Bir akşam Lenin, Moskovada, E. P. Peşkovanın evinde, İsaie Dob- rowein'den Beethoven'in sonatlarını dinliyordu. Birden, — Ben, dünyada, Appassionato air güzel, ruhu etkileyen birşey bilmiyorum. Bunu, hergün, zevkle dinliyebilirim. Bence bu, insanüstü, hayret verecek kadar güçlü bir mü- zik. Belki biraz safça ve çocukça bir duygu ama, onu her dinleyişim- de, demek, insanlar böyle harika- lar da yaratabiliyorlar!. derim" di- ye konuştu ve sonra gözlerini yarı- yarıya yumarak, hüzünlü bir gülüm- semeyle ekledi: " Fakat ben, sık sık müzik din- liyemem. Çünkü, sinirlerim üzerin- de büyük etki yapar. Böylesine bir cehennemde yaşadıkları ohalde bu kadar güzel eserler yaratabilen in- sanları okşamak, sonra da birta- kım saçma-sapan şeyler söylemek gelir içimden. Oysa ki bugün, hiçbir kimseyi okşamak mümkün değil. Hemen ısırıverirler elinizi. Evet, i- dealimiz, merhametsizliğe ve şid- dete karşıdır. Fakat buna rağmen, Maksim Gorki anlatıyor! Bolşevik İhtilâlinin lideri aldığı yara sonucu, 21 Lenin -Vladimir İliç Ulyanov-, 22 Nisan 1870'de Simbirsk -şimdiki çetin mücadele yıllarından sonra, 1924'te, ellidört yaşında öldü. Hakkın- adıyla oUlyanovsk- te doğdu, 1918'de uğradığı bir suikastta da, "marksizme yeni hiç bir ilke eklememiş, marksizmin eskiden var olan ilkelerinden emperyalist aşamasına teşkil etmiştir. hiç birini de ortadan, kaldırmamıştır. O, sadece, marksizmi geliştirmiş, onu yeni şartlara, kapitalizmin uygulamıştır" denilen Lenin, hiç şüphe k ki, dünyanın yetiştirdiği büyük ve eseri, dost-düşman çevrelerde, ciltlerle insanlardan biridir. Hayatı kitabın konusunu AKİS, bundan önceki sayılarında, Bolşevik ihtilâlini ve Le- ninin nasıl, Rusyanın I numaralı adamı durumuna geldiğini, akı- cıbir üslüpla anlatmış; daha sonra da, bu ihtilâli yapan ve bu ih- tilâle konu teşkil eden rus halkım özellikle rus köylüsünü-, onu en iyi tanıyan bir büyük yazarın, Maksim Şimdiyse, yine aynı yazarın kalemin- okuyucularına sunmuştu. Gorkinin kaleminden den, Bolşevik İhtilâlinin lideri Leninin kişiliği, özettikleri, bilin- meyen yanları anlatılmaktadır. halkını çok iyi tanıyan, Leninle rkelaslık yapmış, bir süra sonra, Kerenskinin la ayni safta bulunmuş, onun- “İhtilâl düşmanı"; Tserettelli, Lieber, Avksentiyev, Gotz ve Dan gibi orta sosyalist- lerin "gerici" damgasını yedikleri 1917 Rusyasında sağ kanatta kalmış olan Maksim Gorki, Leninin ölümü üzerine yazdığı hatı- ralarında, Leninden büyük bir saygıyla sözetmekte, onu, kişilik sahibi bir yazarın büyüklüğüyle tanıtmaktadır. Lenini Maksim Gorkinin kaleminden okumak, şüphesiz, bir büyük İhtilâlin lide- rini en samimi, güvenilir kaynaklardan tanımak demektir. Birkaç sayı sürecek olan bu yazı serisine AKİS, bu sayıda başlamış bulunuyor. 21