15 Temmuz 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27
TARİH Bolşevik İhtilâli VIl Romanofların sonu Romanofların devrilmesiyle birlik- te Rusyaya dönmüş olan bolşe- vikler ve sosyalist ihtilâlin sürgün- deki liderleri iktidarda burjuvaları, burjuvaların başında da fülen Ke- renskiyi buldular. Kerenski hakkın- da hiç iyi düşünmüyorlardı. Bu genç avukat da nereden çıkmıştı? Troçki Kerenskiden şöyle bahsedi- ordu: — İhtilâlin terazisinde hiç de a- ğır basmayan ve tıpkı Milyukofun savunduğu menfaatleri savunan bu genç hukukçu. Lenin ise daha merhametsizdi: — Kerenski Bakan, ha? Bu, ih- tilâle ihanettir..' Bütün Rusyada her şey o kadar karışıktı ki İhtilâle ne ihanettir ne- eğildir, bunu dahi kimsenin söyle- yecek hali yoktu. Despotik, anlayış- sız, sevilmeyen, modern hiç bir sos- yal ve ekonomik anlayışı bulunma- yan çarlık rejimi devrilmişti. So- kakta devrilmişti. Sokak kalabalığı- m yıllardır sosyalistler ihtilâl fik- riyle beslemişlerdi. Ama idare bir bolşevik idaresi olmamıştı. Daha zi- yade halk idaresiydi ve halk, ken- disine yol arıyordu Bu arada da ufak intikamlarım alıyor, içine ukte olmuş hususların neler olduğunu belli ediyordu. Me- selâ Rasputin, o törenle gömüldüğü kilisesinden çıkarıldı, cesedi bir or- manın kenarında yakıldı ve külleri dört bir tarafa savruldu. Eski çar ile ailesinin durumları- nı da halk fazla iyi buluyor, İhtilâ- lin onlara müsamahakâr davrandı- ğını homurdanarak söylüyordu. Çar- lar, ellerinde kudret tutarlarken hiç öyle davranmamışlardı.. Romanofların hayatlarının kur- tarılması için uğraşan, Adalet Ba- kanlığında Kerenski oldu. Ordu, ba- şında bir Grandükün kalmasına rı- za göstermemiş, Çar Nikolanın taht- tan feragatini takiben tekrar Baş- komutan olan Grandük Nikola isti- 15 Temmuz 1967 fa ettirtilerek yerine bir sıra gene- rali, General Aleksiyef getirilmişti. Sovyet, çar ailesinin tevkif edilme- sini istiyordu. ll. General Aleksiyef vasıtasıyla (Hükümetten, ailesi mensuplarıyla birlikte İngilte- reye gönderilmek müsaadesini iste- di. Kral V. George kuzeniydi. Talep, Londra Hükümetine ulaştırıldı. Başbakan Lloyd George idi. Lloyd George hükümetinin mutabakatını kendi kralına bildirdi. Fakat Kral, Çariçenin bir alman olmasının işçi Partisini otedirgin etmesinden ve partilerarası kurulmuş Mukaddes İşbirliğinin bozulmasından korktu. Hükümetinin mutabakatına iştirak etmedi. Çariçenin uğursuzluğu de- vam ediyordu. Kuzeninin endişesi, sonda Nikolanın ve ailesinin bolşe- vikler elinde katledilmesine yol a- çacaktır. Nikola, Mogilefteki genel karar- gâhta az kaldı. Hükümet bu sırada kendisine, Çarkoy - Selodaki (o Alek- sandr sarayında mahpus kalacağı kararını General Aleksiyef vasıta- sıyla tebliğ etti. Nikola Aleksandr sarayına muhafaza altında götürül- dü. Orada Muhafiz Alayından bir al- bay kendisini karşıladı. Resmi adıy- la Albay Romanof meslekdaşına eli- ni li Albay, eski çarın elini reddett " — Ben bir halk çocuğuyum, Halk size elini uzattığı zaman SİZ onu sıkmadınız." Hapishaneleri bir saraydı ama, gene de bir hapishaneydi. Bu Altın Kafeste şartlar gittikçe o güçleşti, sertleşti. Nikola bol bol okuyor, fâ- kat bahçeye: çıktığında muhafaza altında dolaşıyordu. Çariçe kocasını sadece yemek ve çay saatlerinde gö- rebiliyor, bu görüşmede bir subay hazır bulunuyordu ve konuşmala- Rusya, çarların gündengüne şiddetini artıran mutlak İdare- leri altında bir isyan, terör, suikast havası yaşamaktadır. Aydın- lar hapsedilip sürülmekte, halkın üzerine ateş açılmaktadır. İda- reciler, sosyal ve fikri uyanış karşısında şaşkındırlar ve kurtulu- şu, şiddete başvurmakta bulurlar. Bu yüzden, idarecilerle yük- sek subaylar zaman zaman öldürülürler. Asker, işçi ve halk, gün- dengüne, Saraya karşı birleşir. m günleri, uğursuzluk günleridir. "Kanlı Rusya için r'ı halk unutamamaktadır. Potemkin zırhlısı Sarayı topa çak, Yabakan Stolipin ve Sahte Papaz Rasputin öldürülür. Rusya okumakta, eğlenmekte, kan dökmektedir. Nihilistler, anarşistler ve marksistler yeni bir hava estirmektedirler. Grevler birbirini kovalar ve polis, halkla, işçi- lerle çatışır. Askerler işçileri desteklemektedir. Rus burjuvazisi meşruti bir İdareye taraftardır, sol kanat ise cumhuriyet iste- mektedir. " Rusya dışındadırlar. Rusyadaki gelişmeyi "Rus marksizminin babası" Plekhanof, Lenin ve Stalin izlemekte ve yönet- mektedirler. Duma şaşkın ve çaresiz, 11. Nikola mütevekkil, Ça- a riçe kayıtsız, halk sinirlidir. 8 917'de Petrogradda isyan patlak verir. Molotof ve Kalinin halkı Saray aleyhine kışkırt- maktadırlar. Polis halka ateş açar. Askerler işçilerle ve halkla birleşir, kızıl bayraklar açılır. Silâh depolan kırılır, Orora kru- vazörü ele geçirilir, halk Sarayı basar. Sokağa halk hakimdir. Duma, halkla anlaşması için Kerenskiyi görevlendirir. Hapisha- neler zaptedilir, mahkümlar bırakılır. Geçici komitenin yanında bir de İşçi Sovyeti kurulur. Sovyet, Potemkin Sarayında toplan- mıştır. Çar II. Nikola, Çarkoy - Seloya dönmek üzere sıfır numa- ralı katar "ma biner. Sovyet, "Il numaralı prikaz" ı yayınlar. Teb- liğ, önemlidir. Çar İn Nikola, 15 Mart günü, tahttan feragat etti- ğini bildirir. Kerenski duruma hakimdir. Bir Geçici Hükümet kurulur. Romanofların saltanatı son bulmuştur. Bu sırada Lenin, Zürihtedir. Plekhanof ise San Remoda bu- lunmaktadır. İkisi de, ihtilâlin patlak verdiğini, e New York'ta yaşamaktadır. Rusyada yerde duyarlar. Troçki is bulundukları proletarya ihtilâli am. Lenin, Plekhanof ve Troçkinin ar- zusu, hemen Rusyaya geçip, ihtilâle yön vermektir. Hikâye devam etmektedir.
