17 Nisan 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

Iithalât Bir keşmekeş ki.. Kasım 1963 tarihli Resmi Gazete- de yayınlanan 63/40 sayılı sirküle- rin neşri ile kopan fırtınanın dalgala- rı devam edip gidiyor. Mesele, mem- lekette bir lâstik sanayiinin kurulması ve bu yüzden ithalât tahdidine gidil- miş olması ile ilğilidir. 63/40 sayılı dış ticaret (sirküleri, kotaya konulmuş olan 2 milyon dolar- lık dövizle ithal edilecek lâstikleri bü- yük ölçüde yasaklamıştır. Sirkülerde, yerli fabrikalar tarafından imal edi- len 41 eb'adın ithali men edilmiş ve 2 milyon dolarla bunların dışındaki lâstiklerin ithal olunmasına izin ve- rilmiştir. (Fakat bu ölçüdeki lâstik- lere, memleket ihtiyacı o kadar azdır ki, 2 milyon dolarlık kotadan sadece 13 milyon doları kullanılabilmiş, ge- risini ithalâtçılar (o getirmeğe cesaret edememişlerdir. Bu. bir vakıadır. Bu durumda ev- velâ, bu döviz darlığında Bakanlığın, ithal edilecek lâstikler için vermiş ol- duğu tahsisi âyârlıyamadığı (o hakika- ti meydana çıkmaktadır. Yâni evve- lâ, 2 milyon dolarlık tahsis verilmiş, sonra bu tahsisle 41 eb'adın ithali ya- saklanmış, fakat bu karar sonucunda 2 milyonun sadece üçte ikisi kullanıla- bilmiştir. 63/40 sayılı sirkülerle, ithali yasak edilen lâstiklerden memleket ihtiya- cım karşılayacak miktarda yapılma- dığı ileri sürülmektedir. Bu iddianın ne dereceye kadar doğru olduğunu maalesef tespite pek imkân yoktur. İthalâtçılar memleketin lâstik İh- tiyacının 800 bin adet civarında oldu- gunu söylemektedirler. Yerli fabri- kaların ise yılda 130-150 bin civarında lâstik imal ettikleri anlaşılmaktadır. Bu durumda geri kalan o 600-650 bin lâstiğin ithali gerektiği ileri sürülmek- tedir. Buna karşılık, sanayiciler, mem- leket ihtiyacı 800 bin telâkki edilirse, tabii ki kendi imalâtlarının çok ufak gözükeceğini, bir an için ihtiyacın 800 bin değil de meselâ 10 milyon oldu- gu ileri sürülürse bu sefer imalâtın ihtiyaca nispetinin daha da düşeceği- ni iddia etmektedirler. Bu durumda evvelâ ihtiyacın ne miktar olduğunun tespiti gerekmektedir: Yani 800 bin mi, yoksa 10 milyon mu meselesi... Her kafadan bir ses ilhakika dış ticaret istatistiklerinde, lâstik ithalâtına, ait rakkamlar mevcuttur ama bunların kıymet ve miktar üzerine tertiplenmiş olmasına Ş > ALE M rağmen, miktarın adet değil de kilo olması bir netice çıkarılmasına imkân vermemektedir. . Gümrük tarife Ced- velinde 40.11.11. dış lâstikler -35 kg a kadar - 40.11,12 dış lâstikler - 35 kg dan ağır- kaydı mevcuttur ş ticaret istatistiklerinde ise dış lâstikler genel olarak ifade edilmekte ve 12 bin ton civarında 98 milyon lira- lık lâstik ithal olunduğu belirtilmekte- dir. 98 milyon liralık ve 12 bin tonluk lâstik, ne kadar lâstiktir? Bunu, bu iş- te senelerce çalışmış olanlar bile a- yırdedememektedirler. Zira, eb'ad ol- madıkça lâstik miktarını tespit müm- kün değildir. Kaldı ki, bu konuda en yeni malümat da 1960 yılına, yani dört yıl önceye aittir. durumda memleket ihtiyacının otomobil, 73 bin kamyon ve 16 bin o- tobüs mevcut olduğunu, bu durumda her vasıta için 4-8 lâstiğe ihtiyaç bu- lunduğunu, bunun da yılda 800 bin lâstik ettiğini ileri sürmekte, bu mik- tar lâstiğin ithali için de 20-22 mil- yon dolara ihtiyaç olduğunu iddia e- derek kendilerine (o plânlamayı şahit göstermektedirler. o Halbuki (Devlet Plânlama, kamyon otobüs ve traktör lâstiği ihtiyacını 114 milyon lira, bi- nek otomobili ihtiyacını ise 31 milyon lira olmak üzere 146 milyon lira ola- rak hesaplamaktadır ki, bu da 16 mil- yon dolara tekabül etmektedir. Adet olarak ihtiyaca gelince, Plân- lama orada da ithalâtçılarla (o fazla mutabık bulunmamaktadır. 1962 yılın- da 406 bin kamyon ve otobüse, 72 bin traktöre ve 46 bin otomobile olmak üzere 524 bin lâstiğe ihtiyaç olduğu, 1963 yılında ise 406 bin kamyon ve ö- tobüs, 72 bin traktör ve 46 bin otomo- bil olmak üzere 524 bin lâstiğe ihti- yaç olacağı plânda belirtilmektedir. Beş aşağı - beş yukarı, memleket ihtiyacını, Plânlamaya göre 500 bin, ithalâtçılara göre ise 800 bin kabul etmemiz gerekiyor. İthalâtçılar, daki farkın, bu müddet zarfında mem- lekete muazzam miktarda nakil vası- tası ithal edilmesinden Plânlamanın da bu ithalâtı ewelce bilmediği için hesaplayamamasından ileri geldiğini söylemektedirler. 500 bin veya 800 bin... Bizce bu global rakkam, haddizatında memle- ketin lâstik ihtiyacını belirtmekten da uzaktır. Yani işi, memleketin ih- tiyacı olan lâstik miktarından yeril fabrikaların imal ettikleri lâstik mik- tarını çıkartmak suretiyle halletmeğe imkân yoklar AKİS/21