17 Nisan 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

Yunanlıların süngüledikleri Ka raömer karısı Emine ugunu, fakat yunan ordusunun yağmacılara cezalar rıhı verdiğini bildirdi. Buna rağmen Times'in İstanbul- la bulunan ve yunanlılara mütemayil muhabiri 9 Ha- tıran 1919'da yunanlıları Menemendeki davranışlarından dolayı kınamaktan kendini alamadı. Venizelos konuşuyor Hadiseler bu şekli alınca Vehizelos, yapılacak en iyi eyin Burrows'un tavsiyesine uymak, yani bir vaziyet almak olduğunu anladı. Başka bir çare kalmamıştı, zira yunan askerlerinin yaptıkları mezalim bütün herkesi is- yana sevketmişti. Yunan Başbakanı İngiltere hükümeti- ne, bir tahkikat komisyonunun kurulup hadiseleri incele- mek üzere Anadoluya gönderilmesini teklif etti. Komis- yon yüksek rütbeli bir İngiliz subayıyla yüksek rütbeli bir yunan subayından müteşekkil olacaktı. Aynı zamanda Politis Kaklamanosa şu telgrafı yolladı: "Gazetelere haberi şöyle yazdırınız: Avam Kamara- sında, bilmediği bir takım hadiseler konusunda cereyan eden müzakerelerden dolayı üzüntü duyan yunan hükü- meti ingiliz hükümetine muhtelit bir tahkikat kornisyo- nun kurulmasını teklif etmiştir." Gene aynı gün, Burrows'a iletilmek üzere Venizelos Kaklamanosa şu telgrafi yolluyordu: "Paris, 30 Haziran 1919. Dostumuz Dr, Burrows'a, İz- mirdeki elem verici hadiselerle ilgili rapora dair verdiği ilgiden dolayı teşekkürlerimi (o sunmanızı rica ederim. Kendisine, bir ingiliz-yunan karma tahkikat komisyo- nunun kurulması için harekete geçtiğimizi de haber ve- riniz, ilave ediniz ki bu tahkikatın, ananevi kinden doğ- AKİS 20/40 ması muhtemel bazı kötü davranışlara rağmen, ordumu- zun umumi tutumunun ilk günkü hadiselere bakıp da sa- rılacağından daha mükemmel olduğunu ortaya çıkara- cağını ümit etmekteyim. Eğer aksine, bu hadiselerin san- dığımızdan feci olduğu anlaşılırsa, suçlular en şiddetli seklide cezalandırılacaklardır, o prestijimizi kurtarmanın tek yolunun bu olduğuna inanıyorum. Eğer Foreign Offi- ce bir tahkikat komisyonu kurulması yolundaki talebimi- zi aleniyete intikal ettirirse Dr. Burrows Times'a bir oku- vuou mektubu ri bu hareketin manevi değerini belirtsin. Venizelos İngiltere reddediyor Fakat İngiltere Venizelosun bu teklifini kabul etmedi. Foreign Office meselenin Dörtler Konseyini ilgilendir- diğini onun için Dörtlerden sadece kendisinin bir başka devletle birlikte komisyonlar kurup" hadiseler tahkik et- mestain doğru olmayacağını bildirdi.. "Dörtlü Komisyon" Yunanistanın hiç işine gelmemekteydi ve oVenizelosun İngiltereye yaptığı teklif bunu önlemek gayesini güdü- yordu. İşe Dörtler el koyduğu takdirde bir de İtalyan de- lege bulunacaktı. İtalyanlar ise Anadoluda yunanlıların başlıca hasmıydı. onda gene ingilizlerin dediği oldu. İzmir hadiseleri- nin tahkiki için, İtalya dahil, dörtlü bir komisyon kurul- du. Bir yunan subayı, müşahit olarak komisyon çalışma- larına katılacaktı, fakat raporun yazılmasına iştirak et- meyecekti. Albay Mazarakis yunan müşahidi tayin olun- du. u arada, Venizelos, Pariste bulunan Politise şi leri Bakanlığı görevinde vekâlet eden Aleksandr Dlom disi İzmire gönderdi. Diomidis kısa bir tahkikat sonun- da, 27 Temmuzda Venizelosa şu telgrafı yolladı: "Mahremdir, İzmirde. hadiseler hakkında mahallinde tahkikat yapmak üzere özel surette gönderilmiş olan Ami- ral de Bon ile uzun usun görüştüm. Yunanlılar hakkında başlıca üç itham vardır: a) İzmir hadiseleri, b) Yunan birliklerinin Konferans tarafından çizilmiş olan hududu aşması, o) Aydın hadiseleri. Yunanlılara sempatisi bu- ıkları oyunun omahiyetini dönmüştür. General Paraskevopulosa -1918 ile 1920 ara- sında yunan orduları Başkomutanı- eğer yeni bir takım hadiselerle tekrar şikâyetlere vesile (o verilirse durumun bizim için feci olacağını bildirdim. Bana söylediğine göre. çok şükür, tarihi misyonunu anlamış olan ordunun tutu- mu düzelmiştir. Girişilen tahkikat ve verilen sert Ceza- lar Gi aklını başına getirmiştir. Köylerdeki yu- nan halkını yunan ordusundan ödü patlamaktadır, Onun için onlar da bir takım mukabele-i bilmisillere gi- rişmeğe cesaret edemeyeceklerdir. Ancak bu halkın ba- sında bulunanlar, mektubunuzda belirttiğiniz gibi siyasi ödevlerinin ne olduğunu anlayacak kabiliyette kimseler değildir. Maamafih. bunları işaret ettiğiniz istikamette yetiştirmeye gayret etmek lâzımdır.'; Diomidis daha sonra telgrafında, türklerin, yunanlı- ların gidici olduğuna inandıklarından dolayı bir takım anlı hareketlere girişmek cesaretini bulduklarım yaz- makta, bu inancı onlara en ziyade yanların verdikle- rini imâ etmekte ve şöyle demektedi "Yapılacak olan şey türklere, yunanlıların Küçük As- vadan gitmeyeceklerini söylemektir. O zaman türkler te- cavüzlerine son vereceklerdir," Ama bilindiği gibi hadiseler hiç de böyle gelişmemiş ve yunanlılar İzmirden, geldikleri gibi çıkıp gitmişlerdir. Tabii arkalarında acı ve kanlı hatıralar bırakarak.. Veni- elosun propaganda makinesi ne 1919-20 yıllarında, ne de daha sonra yunan vahşetinin tesirlerini dünya umu- mi efkârından silmeye muvaffak olmuştur.