MAHMUT VURAL (YTP Sivas Milletvekili) — Kıbrıs meselesi 50 yıldan beri üzerinde çalışılan ve son on yıldan beri de gün ışığına çıkmış bir mesele- dir. Bu konuda halen ön plânda rol oynayan komünist blok ile Kıbrıs komünist partisi arasında bir münasebet kurmalı ve bil- hassa bu nokta üzerinde durul- malıdır. ÇünkühalenAvrupanın en kuvvetli komünist partilerin- den biri olan bu parti tedhiş, katliâm veya seçim yoluyla A- dada iktidara gelmek, sonra mevcut anlaşmalardaki büküm- leri kaldırıp en kısa zamanda Yunanistanla birleşmek ama- cındadır. Bu konuyu vasıta ya- M. Vural parak, batı ile olan ittifakları ebebiyle halen komünizme kar- korunur görünen Yunanistana da sızmak ve orada la “komünist rejim kurmak emelindedirler. Bu sebeple, hükümet olarak Batı dünyasının dikkatini bu noktaya çekerek mücadelenin Orta Şarka hakim olmak gayesinin safhası olduğunu anlatmamız ve kendilerini gafletten mamız faydalı olur. Ayrıca Kıbrısı filhak sloganı- detone kullanmış olan Papandreünun dikkati bu yönde bir daha çekilmelidir. Kıbrıs devleti aslında Türkiye ile Yunanistan arasın- ı kurulmuş suni bir devlettir. Kıbrıslı rumlar ve onları destekleyen blok şelf-determinasyonu ileri sürmektedirler, runlar için bu bir hak olarak kabul edilirse ayni nas- bi türkler için de kabulü zaruridir. Adadaki iki topluluk ayrı dine, dile ve ayrı ülküye sahiptir. Self-determinas- pnü; bir topluluğu diğerinin emrine vermek şeklinde ka- bul edemeyiz. Her iki topluluğu (ayrı federe devletler aklinde birleştirecek bir federal sisteme gidilmelidir. Bu lorumda da rum topluluğu Yunanistanla birleşmek için bir adım atarsa, Ada, normal şekilde iki topluluk arasın- a bölünmüş olur. Hükümet olarak Kıbrıs davasındaki haklılığımızın ii için sistemli ve dostlarımızı ikaz edici şekilde fa- göstermemiz ve bunun için propagandaya son de- recede önem vermemiz lâzımdır. Bugüne kadar bütün hü- kümetler nedense bu hususa gereken önemi vermemişler- Bu işin klâsik memur zihniyetiyle halledilemiyecegi aşikâr olduğundan, dış basın ve hariciye teşkilâtımızda faal ve yararlı elemanlar obulundurmanın yollan aranmalıdır. liyet Dostlarımıza karşı bütün insani, ahdi ve dostluk va- zifelerimizi ifa ettik. Fakat dostgörünüp düşman lerle hareket edenlere karşı mukabele-i bilmisil olarak aramızda mevcut bütün antlaşma hükümlerini gözden ge- çirmekte fayda görüyorum. Diplomasi ve hukuki yollar müsbet netice vermezse andlaşmaların bahşettiği hakların kullanılmasına ve fil- len icrai safhaya geçilmesine mecburiyet hasıl olacaktır. Türkiyenin önce kendi emniyeti, sonra hür dünyanın em- niyeti bakımından komünist adalarla çevrili bir kıskacın içine giremiyeceğini müttefiklerimizin kabul edeceklerini cacme- ümit etmekteyim. Bu sebeple Batı âlemi türk dâvasına ilgisizlik göstermekte devam ederse başımızı is) elimizin arasına alıp düşünmemiz ve Batı ile olan andlaş- malarımızı, miz ve yeniden dost-düşman tasnifi yapmamız zarureti hasıl olacaktır. taahhütlerimizi yeni baştan gözden geçirme- MEMDUH ERDEMİR (MP Kırşehir (o Milletvekili) — Sualin cevabına geçmeden ev- vel, bir hususu belirtmekte rai- suliyet esasına göre kurduğum bir hükümetin o başı sıfatı ile politika takip etmezdim. sorulan sual Baş- bakanı hükümet telâkki eden bir anlayışla hazırlanmıştır. Bununla beraber soruyu, Hü- kümet politikasını (o kastettiğini kabul ederek cevaplandıracağım. 1 — 26 Aralık 1 9 6 3 tarihi/ide' 'yaratılan facia ânına kadar Papaz, adım adım hareket et- miş, müesses nizamı ortadan M. Erdemir kaldırmaya matuf çeşitli teşeb- büslerde bulunmuştur. Başında bulunduğum Hükümetin buna göz yummaması için ge- rekli tedbirleri alırdım 2 — Facianın bünladığ ve devam ettiği bir sırada ba- na Başbakanlık teklif edilmiş olsa idi, Kıbrıs politikasını milli, bir politika ohaline getirmek için Milli Koalisyon hükümeti kurmaya çalışırdım. Mümkün olmadığı takdir- de, kurduğum hükümetin Kıbrıs politikasını Muhalefetle tam bir işbirliği yapmak suretile tesbit etmek gayretini gösterirdim. 3 — Kıbrıs dâvasının halledilmesi başlangıçta ve der- hal müdahale edilmek suretile mümkündü, İşi bugünkü komplike haline getirmemek gerekirdi. Başbakan olarak gerek Muhalefetten ve gerekse Hükümetimden, müdahale fikrine iştirak etmelerini ister ve bu yolda gayret göste- rirdim NİHAT ERİM (CHP Ko- Milletvekili) — So- runuza cevap vermek kolay de- il Çünkü öyle bir mesuliyet altında, ne yapılacağı ancak zamanında ve yerinde kestiri- lebilir. Şimdi bizler, milletvekil- leri olarak, olayları izleme, takdir veya tenkit durumunda- yız. o Bu yönden düşüncelerim sırası geldikçe açıklıyorum. Devlet dosyalarındaki o belgeleri okumadan, bütün şartları ince- lemeden karar ve icra maka- mındaki yetkili kişi gibi konuş- maya heveslenmeyi doğru bul- muyorum. Umarım ki siz de bana hak vereceksiniz... caeli ga N. Erim