28 Mart 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

İŞ ALEMİ Bu mecburiyetlere (o riayet etme- yenlere tatbik edilecek cezai hüküm- ler ise 48. maddede gösterilmektedir. "25. maddeye aykırı hareket 5 bin li- radan az olmamak şartıyla ağır pa- ra cezasıyla cezalandırılır." Bu fiil tekerrür ederse ağır para cezasına iki misli olarak hükmedile- ceği kanunda belirtilmektedir. Öte yandan, 23. madde de şu hük- mü getirmektedir: (o "Sigorta umumi şartları ile buna ait talimat, Ticaret Bakanlığınca tanzim veya tasdik olu- nur. Sigorta, şirketleri, gerek bu şart- ların, gerekse talimat ve tarifelerin dışında muamele yapamazlar Böylece tarifenin hem simdi, hem de üstünde muamele yapmanın ya- sak olduğu anlaşılmaktadır. Bu yasa- ğa riayet etmeyenlerin ne şekilde ce- zalandırılacağı da 49. maddede göste- rilmektedir : "28. maddedeki memnu- ceza öncekinin iki mislimden aşağı o- lamaz." Bu demektir ki, 10 bin lira ceza ve- rilecek, bu cezaya rağmen ayni fiili yapanlar 20 bin lira ağır para cezası ile cezalandırılacaklardır. Tarifenin altında veya üstünde mu- amele yapmanın suç olduğunu ve bu suçun yukarıdaki ağır cezalara, çarp- tırılmasının da yerinde sayılacağı bir an için kabul edilsin. Fakat bir şir- ket veya sigortacı tarifenin altında ne olacaktır? Zira bu tip hatalar, yan- lışlıklar haddizatında herkes tarafın- dan yapılabilir. Zaten ekonomik ha- yatımızın hiçbir branşında bu kadar ağır cezalarla sonuçlanan hata yok- tur. Eskiden Milli Korunma Kanu- nunda böyle alelâcaip cezalar vardı. Onlar kaldırıldı ama, onların yerine daha acaip cezaları 7397 sayılı kanun getirmiş olmaktadır. Bu durumda hiç- bir sigortacının eroin kaçakçılığı gibi tehlikeli bir suç haline getirilmiş bu mesleğe Oo seve seve bağlanamıyacağı aşikârdır. Başka memleketlerde wpyürum başka memleketlerde acaba nasıldır?" diye incelenecek olur- sa, oralarda böyle üniforma gibi ayni tip tarifeler olmadığı Oo görülecektir. kendi tarifesini kendisi şartları ve tarifeleriyle talimatın Ticaret Bakanlığınca tan- zim ve tasdik olunacağını, sigorta gir- AKİS/24 ketlerinin gerek bu şartlar, o gerekse tarife ve talimatların dışında muame- le yapamıyacaklarını, Bakanlığın ih- tiyaç halinde dilediği sigorta branş- larında sigorta şirketlerini ve tarife- lerini tanzim ve tatbikte serbest bı- rakabileceği veya bu serbestiyi kaldı- rabileceğini belirtmektedir. Bu hüküm- den sadece we sigortaları nispeten muaf tutulmuştu Öte yandan, kanım 30 Aralık 1959 da yayınlandığına göre, aradan dört seneden fazla zaman geçmiştir. Buna rağmen bu müddet içinde hiçbir si- gorta branşında tarifelerin serbest bı- rakılması (o bahis konusu olmamıştır. Bu durumda başka memleketlerin si- gorta tarifeleriyle (serbest (rekabet şartlan içinde (o çalışmamıza imkân kalmamaktadır. Zira tarifelerimiz ba- zı durumlarda Avrupa fiyatlarından yüksek, o bazı durumlardaysa düşük mahiyet arzetmektedir. Bu da çe- şitli aksaklıkların kapısı olmaktadır. u arada, en Ziyade şaşılacak hu- SUS, 7397 sayılı kanunun, "tarifelerin altına veya üstüne çıkarsanız karış- mam ha!.." diyerek kaşlarını çatması- na rağmen, devlet" sektörünün hâlâ sigorta işlerinde eksiltmeler tertiple- mesidir. İhaleye çıkarılan bir sigorta işine bütün sigorta şirketleri iştirak etmekte ve fiyat vermektedirler. Fiyat kırmalarına imkân yoktur. Zira yuka- rıdan beri anlatılanlar, fiyat kırma- larına imkân olmadığını açıkça orta- ya koymaktadır. Bu durumda Devlet sigortalan neden eşit şartlarla milli sigorta şirketleri arasında bölünmez de, böyle komik eksiltme faaliyetleri- ne girişilir, anlamaya imkân yoktur! Otomobil kaza sigortaları B” diğer mesele de, bu yıl tatbikine başlanan otomobil kaza sigortala- rında 500 liralık muafiyet meselesidir. Bu yıl Tarife Komitesi, primlerde yüzde 20 tenzilât yaparak, 500 liraya kadar hasarları ödeme dışı bırakmış- tır. Böylece meselâ, bir arabada 750 liralık hasar husule gelmişse, bunun 250 lirası ödenmekte ve bu muamele her hasarda aynı şekilde cereyan et- mektedir. Muafiyet, kamyonlarda 2000 liraya kadardır. - Bu durumda gerek kamyon, gerekse binek arabalarında sigorta olma nispeti bu yıl çok düş- müştür. Böylece sigorta fikrinin geliş- mesi ve milli servetlerin sigorta edil- mesi konuşunda önemli bir azalma sebebi daha yaratılmış (olmaktadır. Fakat asıl mesele, sigorta miktarının azalmasından ziyade, sene sonunda hasar miktarının global olarak art- ması tehlikesidir. Zira muafiyet 500 lira olduğuna göre, hasar tespitlerinin daima 7-800 lira fazlasıyla yapılması muhtemeldir. 500 lira muafiyet had- di için, 200-300 lira da bu muafiyet haddini sağlayabilmenin ücreti! Filhakika, şirketler 500 lira muafi- il dü- meler işin içine karıştığı için, otomo- bil sigortalarından bu yıl şirketler büs- bütün yanacaklardır.