28 Mart 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

po gazetesi "İtalyanın evlâtları ve bayrakları her yerde hakarete uğramaktadır. Durum dayanılmaz hal almıştır" diye bir yazı yayınladı. Bir g lostan binaya italyan bayrağı çekmesini istediler. Yunan hükümeti bir tebliğ neşrederek tamirdeki hadisenin asil olmadığını ve bunu italyan gazetesinin muhabirinin tah- rif ettiğtği bildirdi. İtalyanlarla yunanlılar arasındaki çekişmeler bunun- la bitmedi. 31 Mayıs 1919'da Dışişleri Bakanı Politis Londradaki Elçisine bir hadiseyi haber veriyor ve bunun ingiliz gazetelerinde yunan arzularına uygun şekilde akis bulmasını istiyordu Politisin telgrafı şudur: "İtalyanlar, Barış Konferansının müsaadesi olmak- sızın, yunanlılar tarafından talep edilen Bodrum ve Mar- maris ile civarını işgal ettiler. Bu işgalden faydalanarak müslümanların yunan işgalinden şikâyetçi (olduklarının propaagndasını yapıyorlar. Müslümanlara silâh dağıtıl- mıştır ve Romanın Messagero gazetesi bu bölgelerde hal- kın mitingler tertipleyerek yunan işgalini protesto etti- ğini yazmaktadır. İtalyanlar işgalleri altındaki topraklar- dan içeriye adamlar göndererek oralarda hadiseler çıkar- makta, sonra bunların suçunu yunanlılara yükleyerek yu- nanlıları işgal ettikleri toprakları idareden acizmiş gibi göstermeye ( çalışmaktadırlar. Böylece Konferansın türk halkının arzusuna aykırı bir karar almış bulunduğuna ispat gayretindedirler. İtalyanlar aynı oyunu Kuzey Epir ve Trakya için de oynamaya çalışmaktadırlar." İtalyanlarla yunanlılar arasındaki soğuk harbin mali cephesine ait başka bir safha Venizelosun talebi üzerine Yunanistanın Londra Elçisi tarafından Foreigh Office'e yapılan şu resmi müracaatta açığa çıkmaktadır : "6 Mayıs 1919. Banca Commerciale d'ltalia. Wiener Bankvereln'in İzmirdeki şubesini ilhak için gizli hazırlık- lar yapmıştır. İzmirdeki başka düşman bankalarının yu- rp» senesi Mayısının ortasında yu- nan ordusu İzmire çıktı. İngiliz Donanma Komutanı türk komutan- lığına kesin yaparak Yeni liz donanması teslim aldığı tahki- matı yunanlılara devretmiştir. Yu- nan ordusu İzmir rıhtımına böyle çıkarıldı. İzmir rumları çok senelerden be- ri İzmir şehri içinde âdeta başına buyruk bir taşlan kütle gibi hayat sürerlerdi. O gün, Frenk Mahallesi denilen çoklukla ramların sakin bu- lundukları zengin ve kalabalık mu- hitteki halk rıhtımları doldurup ta- şıtıyordu. Bu hengâme içinde İzmir Hükümet Konağıne el konuldu ve yunan ordusu ilk tasavvur deilen İz- mir hinterlandını işgal etmek üze- re yürüyüşe başladı. Yunanlıların ilk hamlede işgal etmeyi düşündük- leri bölge Aydın ve Manisa vilâyet- lerinin mühim kısımlarını kapsıyor- du. Bunlar bir iki gün içinde işgal edildiler. Yunanlıların İzmire çıkmasında feci ve azgın tecavüzler yapıldı. Ü- niformalı ve yüksek rütbeli türk su- baylar şehit edildiler. Şehit Süley- man Fethi Beyin ismi bir gün için» de bütün memlekete bir sembol gibi yayıldı. Her yerde yunan ordusunun ve yerli ramların hareketleri tafsi- latıyla anlatılıyordu. Bu, ölçüsüz te- essür ve > hiddet uyandırıyordu. Bu tü günleri İstanbulda ve Anadoluda | bütün harbin kaybolması acısını ve bütün harp boyunca çe- kilen mihnet ve sefaletleri bastıra- AKİS 18/20 15 Mayıs 1919 cak bir meyusiyet içinde herkesi ya- şamak için' çare bulmak kararma sevketmiştir. Yunan mezalimini pro- testo etmek, bunu yabancı memle- ketlere duyurmak, her şekilde ve her suretle kendilerini ve ailelerini sa- vunmak fikri türkleri baştan başa harekete getirmiştir. İşgal altında bulunan İstanbul- da görülmemiş büyüklükte mitingler yapıldı. Anadoluda, bütün işgal edi- len yerlerden daha derin bir tees- sürle savunma teşkilâtları kuruldu. Herkes ucunu bucağını ölçmediği ve zaten ölçmekle de meşgul olmadığı bir büyük mücadele havasının tesiri altında bir şey ve her şey yapmaya çalışıyordu. İşte, 15 Mayıs e Badi uyandırdığı ilk tepki bud Bu günlerin aid amal işgal eden Müttefik Kumandanlığını şu şekilde bir askeri tertibe sevket- ti : Yunan askeri, işgali bir hudut da- hilinde durduruldu ve İstanbuldaki İngiliz Kumandanının adına nispet- le Miln Hattı denilen bir hat çizildi. Bununla yunanlıların İzmir ve et- rafındaki idaresine zaman kazandır- mak ve istikrar vermek, içerde ve dı- şarda husule gelen galeyanı da bel- ki sükünete getirmek düşünülmüş- Fakat bu tedbir iki taraflı işle- di. Yunanlılara yerleşmek için za- man ve fırsat kazandırdığı kadar A- kilâtlanma için de sağlamı; olda: Yunanlıların durduk- ları ve Miln Hattının geçilemeyeceği kanaatinin teminata altında her yer- de türk cepheleri kuruldu. Bu cep- heler iptidai ve tabii şekilde baş- layarak zamanla her türlü istihale ve tekâmülden geçmeye koyuldular. Bundan sonraki siyasi ve askeri büyük hadiseler kolayca hatırlana- caktır. Atatürk 19 Mayısta Samsuna çıktı. Erzurumdan başlayarak siyasi kongreler ve büyük ihtilâl teşekkül- leri meydana geldi. Nihayet Heyeti Temsiliye ve BMM kurularak onun ordusu teşekkül etti. Miln Hattının yunanlılar tarafın- dan tecavüzüyle Anadolunun askeri mânada ve ölçüde zaptı ve istilâ e- dilmesi teşebbüsleri 1920 Mayısın- dan sonra başlamıştır. ürkiye ile Yunanistan arasındaki T beşyüz senelik uzaklık ve mücadele hesabının son tasfiye safhası İzmire çıkarmayla başlamıştır. Bu safhada- ki müteakip tatbikatın ne olacağını bizzat M. Venizelostan oşu şekilde dinlemiştim : Yunanistanın Anadoluyu istila hareketi kesin neticeye vardıktan sonra yunanlılar Marmara havzası- nı ve Anadolunun batısında müna- sip gördükleri hatta kadar geniş bir sahayı ellerine alacaklar, burada bir nüfus Oo mübadelesi Oo yapacaklardı. Türkiyeye (bırakılacak parça içinde bulunan bütün ramlar yeni yunan a- razisi içine alınacaklar; içerde bulu- nan bütün türkler dışarı verilecek- lerdi. e Böylece Marmara sahillerine ve Ege denizinin adalarına ve iki ta-