7 Mart 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

İ Ş ÂLEMİ 10 indirecektir. Fakat arkadan bu madde hazırlanacak karar- name gereğince - bu sefer yüzde 10 fa- in gibi nisbi değil, kuruşu kuruşu- daha az vergi iadesi tensib bu- yl o zaman aradaki fark ha- zineye tekrar iade edilecektir. Bu sis- temle hiç bir firmanın ihracat işine girişmeyeceği ve denizdeki (o balıkları hesaplayıp işini ona göre âyârlamıya- cağı aşikârdı. Nitekim de öyle olmuş, kararname çıkıncaya kadar hiç olmaz- sa sondaj mahiyetinde yapılan ihracat faaliyetleri 16 tan sonra adeta bıçakla VEEE gibi durmuştur. Zira sınai mamul ihraç edecek ihracatçı, ev- velâ bir e. ml zorunluğun- dadır. Yani fiyatım hesaplayacak, 6- na göre dış piyasaya fiyat teklif ede- cek, bu fiyatla mal imalinin karlı olup olmadığını gözönüne alacaktır. Bu du- rumda, terkedilmiş, kusurları anlaşıl- mış bir sistemle ilerde tespit edilecek maktu fiyatlara güvenerek, kimsenin Ta girişmiyeceği başından bel- liydi. Aksaklık nereden gelmektedir? Ö yanı menin 1. mad- esinin "g" bendi gereğince, bir yıl içinde, ayrı sanayi gruplarına âit ol- mak üzere, en az 20 mamul için gerek- tü miktarların veya nispetlerin tespiti ve ilânı gerekmektedir. Yirmi mamu- lün bir yıl zarfında vergi iadesine alt tespitleri yapılmazsa, ne olacağı belli değildir. Ancak durum hiç de ,bir yıl zarfında 20 madde grupunun incele- nerek vergi iadeleri miktarlarının ilân edilebileceği intibamı uyandırmamak- tadır. 16 Aralıkta yayınlanan kararname- den bu yana ikibuçuk ay geçmiştir. He- nüz hiç bir maddenin ilanı bahis ko- nusu değildir. Halbuki 360 günde 20 madde grupu demek -en az 20 mad- de grupu - 18 günde bir grupun ilânı- nı gerektirmektedir. Aradan 80 gün geçmiş, daha yeni faaliyete girişilmiş- tir. Bir haftadan beridir ki, üç komi- te, ayrı ayrı çalışmaya başlamış bu- lunmaktadır Birinci komite mensucat kararnamesindeki eksik ve aksattıkları tâdil komitesidir. Komitede, Maliye anlığını temsilen Gelirler Umam Müdürlüğü vergi müşaviriyle bir hesap uzmanı, Odalar Birliği Sanayi Dairesi temsilcisiyle Sanayi Bakanlığını tem- silen Bakır bez fabrikasından bir mü- hendis ve İstanbul Sanayi Odası tem- silcisi o bulunmaktadır. Bi kararname hükümlerinde aksaklık olup olmadığını incelemekte- dir. Bu incelemenin ne şekilde oldu- ğu üzerinde durmadan önce, yapılan işin garabetini belirtmekte fayda var- dır. Bir kere, bundan önceki çalışmayı AKİS/14 yapan komiteyle bu komitedeki temsil - ciler ayni kimselerdir. £ Binaenaleyı, bunların kendi hazırladıkları kararna- mede aksaklık olup olmadığını ince- lemeleri bir acaip iştir. Bununla bera- T, aklık vardır tabii... Bu aksak- e mia beri söylediğimiz adva- - ifik meselesinden doğ m Ama, hemen belirtmekte ya vardır ki, bu aksaklığın müsebbibi Ko- mite değildir. Komite oturmuş, konu- yu uzun uzun incelemiş ve sonunda, ih- racatta vergi iadesinin advalorem sis- temle yapılmasını uygun görmüştür. Rapor o Maliye Bakanlığına gönderil- miş, fakat nedense be yenilmeyerek, ad- valorem sistem, komite üyelerinin alg fikirlerinin alınmasına lüzum dam gö- rülmeden spesifiğe çevrilmiştir.- İşte bütün mesele buradan doğmaktadır. Halbuki, yukarda da belirtmiştik, Le kişilik komitede iki üye Maliye kanlığını temsil etmekteydi. Vale Bakanlığı iki temsilcisini komiteye do- kuyor, ondan sonra da onların hazırla- dığı raporu sellemehüsselam değiştiri- veriyor. Peki ama, raporu kim değişti- recekse komiteye onun iştirak ettiril- mesi acaba kaabil olamaz mı Eğer hazırlanan rapor ei, 1» sa, raporu hazırlayanlarla birlikte bir komisyo n kurmalı ve konuyu beraber- ce yeniden gözden geçirmelidir. Yoksa, "ben beğenmedim, onun için kendi bil- diğim gibi yapacağım" diyerek hare- ket etmek, hiçbirzaman fayda sağlayı- cı bir tarz olmamıştır ve olmayacak- tır. Komitenin görevi gimdi gelelim yeni çalışmalara... Ko- > mite başlıca şu noktalar üzerinde duracaktır: I — Demin de söylediğimiz gibi, ka- rarname hükümlerinde aksaklık olup 5 olmadığını araştıracaktır. 2 — Maliye Bakanlığının 35 ve 36 sayılı gider vergisi tebliğleriyle haşa ve bobinaj ameliyeleri vergi matrahı- na dahil edilmiştir. Bu tebliğler karar- namenin yayınlanmasından sonra ol- duğu için tekstil iadeleri arasına bu maddelerin vergileri de ilâve edilecek- tir. 3 — İplik ihracında vergi iadesi spesifik esasla yapılınca istihsal vergi- si iade miktarı ilâve edilmemiştir. Zi- ra, iplikte istihsal vergisi, satış esnasın- a ödenmektedir. İplik satışı da ihra- cat esnasında olduğundan vergiyi hem alıp hem vermeye haklı olarak lüzum görülmemiştir. Ancak, bunu ihracatçı bilmediğinden, kendisi hesaplan ya- parken istihsal vergisi ladesi olmaya- cağı zehabına düşmekte ve şaşırmak- tadır. Bu yüzden iplik ihracında istih- sal vergisinin alınıp iade edilmesinden vazgeçildiği kararnamede açıkça gös- terilecektir. . 4 — Ham bezde de genişlik değil, gramaj esasına göre vergi iadesi sİS- temi üzerine miktarlar tespit edilecek- tir. Komitenin çalışması bundan ibaret kalacaktır. Ancak ihracatta vergi iade- si komisyonu (İVİK iadenin advalo- rem sisteme göre olması (hususunda komite İVİK'in bu kararına uyarak ra- porunda iadenin advalorem esasında olmasını belirtecektir. o Bu durumda Bakanlığın otutumunun ne olacağı bayağı merak edilmektedir. Öte yandan, konserve ve zeytinya- ğı ile cam ve cam mamulleri ihracın- da vergi iadesi miktarlarını tespit et- mek üzere. iki komite daha çalışma- ya başlamıştır.