29 Şubat 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

İŞALEMİ si için kâfi gelmektedir. Bu madde, kanunun yürürlüğe girdiği tarihi ta- kip eden yılın' başından itibaren be- şinci yıl sonuna kadar yapılacak ya- tırım indirimlerinin her yıl için yüz- de 20'yi geçemiyeceğini (o belirtmekte- dir. Böylece, Vergi Reform Komisyo- nunun yüzde 75'e kadar çıkan yatırım indirimleri (o 1970'e kadar yüzde 20'ye düşüvermektedir. Reform Komisyonu, yatırım indiri- mi ile ilgili müracaatları incelemek ü- zere, bir de Yatırım Ofisi kurulması- nı ileri sürmekteydi. Komisyon, mem- leketin ekonomik kalkınmasının geli- lişigüzel yatırımlarla değil, o selektif bir plân dairesinde yapılacak yatırım- larla, istenilen ölçü ve süratle gelişe- ceğine inandığı için, indirimden fay- dalanacak özel sektöre ait yatırımla- rn plâna uygun olmasını şart gör- mekte, ancak bunun kontrolünü yap- mak için de bir dairenin - Yatırım O- fisinin- kurulmasını lüzumlu görmek- teydi. Yatırım indiriminden faydalan- mak isteyenler, yatırıma ait plân, pro- je ve finansman hesaplarını bu ofise devredecekler, ofisce yapılacak ince- leme ve tahliller sonunda, yatırımın derpiş Olunan şartlara uygunluğu ha- linde ilgili müessese yatırımdan fay- dalanabilecekti. Ofisle yatırımı yapacak teşebbüs arasında varılacak oan yatırım plân ve projeleri müddetinde değişiklik yapılabilecekti. is ayni samanda yatırım indiri- minden faydalanan teşebbüslerden ya- tarımla ilgili her türlü bilgiyi istemeye ve yatırımların gerçek seyir safhala- rını takip ve kontrola yetkili olacaktı. Böylece, Komisyonun indirim talep- lerini özel bir sistemle incelemeyi lü- zumlu gördüğü anlaşılmaktadır. buki 202 sayılı kanun, yatırım plân- larının, Plânlamanın mütalâası alın- dıktan sonra Maliye Bakanlığınca in- celeneceği hükmünü getirmektedir. Plânlamanın daha ziyade genel kal- kınma problemleriyle ilgili olduğu dü- şünülecek olursa, yatırım ofisinin faydası kendiliğinden Oomeydana çık- maktadır. Ancak, Komisyonun rapo- ru Maliye Bakanlığınca beğenilmemiş, nihai kararın Maliye tarafından veril- mesi uygun mütalâa edilmiştir. Böylece, Komisyonun yüzde 75'e va- ran indirim teklifleri budana buda- na yüzde 20'de karar kılmış, bu işi in- celemek üzere bir ofis kurulması tek- lifi bir kenara itilerek, bu konuda ka- rarı Maliyenin vermesi uygun görül- müştür. İşte bütün bu sebepler yüzünden yatırım indirimi sistemi istenildiği gi- bi tutmamıştır. Yoksa tüccarın, indi- rimi anlamadığı veya değerlendireme- diği gibi hususlar olacak şey değildir. Piyasa, kendi işine yarayacak şeyi keşfetmekte âdeta ihtisas (o sahibidir. Bu husus biraz da onun tabiatı ica- bıdır. Ama siz yüzde 75'e kadar varan indirim ister ve karşılığında (o yüz- de 20 alırsanız, bir ofis kurulmasını teklif eder, buna karşılık iş Maliye Ba- AKİS/22 kanlığının o incelemesine kalırsa, so- nunda yatırım indirimi "piyasa tara- fından lâyıkı veçhile değerlendirileme- miş" hale gelir!.. Vergi Reform Komisyonu akat işin en enteresan tarafı Ma- F iye Bakanlığınca bir kenara itilen raporu hazırlayan Vergi Reform Ko- misyonunun kuruluş şeklidir. Tabii ki Bakanlık, çeşitli sektör temsilcilerinin katılmasıyla kurulu bir komisyonun O tekliflerini, o kendisinin temsilcisi de Komisyonda bulunsa bi- le, kabul etmek mecburiyetinde de- ğildir. - Zira bu komisyonda bilhassa serbest sektörü temsil edenler, kendi menfaatlarını korumak için, diğerleri- ne memleket aleyhine birçok mad- deleri rey hakimiyetiyle kabul -ettir- miş olabilirler. Hemen belirtmeliyiz ki. Vergi Re- form Komisyonunda böyle bir durum bahis konusu değildir. Komisyon Baş- yelere gelince, yedi hesap uzmanı, bir maliye müfettişi, bir OGelirler Genel Müdürlüğü müşaviri, bir de İstanbul Defterdarlığının eh ileri gelenlerinden birisi olmak üzere, onbir maliyeci, var- dı. Geride bir İktisat Fakültesi profesö- rü ile Temsilciler Meclisi, Ticaret ve Sanayi Odaları, bir de Bağcılar Kon- federasyonu temsilcisi olmak üzere, beş üye bulunmaktaydı Profesör (o maliyeciydi. Sanayi Odaları temsilcile maliye, birisi de gümrük müfettişiy- diler. Bu sebeple, bunların da formas- yon bakımından maliyeci düşüncesin- de olacakları muhakkaktı. Buna rağ- men, yani onaltı kişilik bir komisyon- da maliyeyi yetkiyle temsil eden on- bir kişi bulunmasına rağmen, Maliye Bakanlığı bunların bazıladığı raporu kabul etmedi ve yatırım indirimini yüz- de 75'ten yüzde 20'ye indirdi!.. Şimdi, "Paki ama, Maliye Bakan- lığı, verecekleri raporu kabul etmiye- cekse, bu adamları aylarca niçin ça- lıştırdı?" diye haklı bir sual akla gel- mektedir. Ticaret ve rinde Ah, onun cevabı bir bulunabilse... Bir bulunabilse de herkes meraktan kurtulabilse... 28 Şubat 1963'te yayınlandığına göre, tam bir yıldan beri, yatırım in- dirimi kanunu işte bu yüzden gelişme- miş, kalkınmaya faydalı olmak imkâ- nını bulamamıştır.