8 Şubat 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

DÜNYADA OLUP BİTENLER Güney Vietnam Darbe darbe üstüne geri bıraktığımız haftanın sonla- doğru, Diem ailesinin salta- imla yeni kurtulan Güney Viet- namda bir darbe daha oldu. Alınan haberlere bakılırsa, bu darbenin Diem idaresini deviren askeri grupun yeri- ne çok değişik bir yenisini getirdiği söylenemez. Çünkü bunların içinden yalnız dördü işbaşından uzaklaştırıla- rak hapse atılmış. İhtilâl Komitesi Başkam General Duong Van de bu görevden alınarak göz hapsi altına alınmıştır. Söylendiğine göre, sembolik bir Devlet Başkanlığı göre- vi ile yetinirse, derhal serbest bırakı- lacaktır. Fakat Minh'in böyle sembo lik bir görevle yetinmeyeceğini bilen- ler, bu göz hapsinin oldukça uzun sür- mesini beklemektedirler. Saygondaki üç aylık Duong Van Minh yönetimini kansız bir darbe ile sona erdiren insan, Güney Vietnamın Birinci ordusunun 37 yaşındaki ku- mandanı General Nguyen Khanh'dır. Yayınlanan bir Bildiride belirtildiğine göre, Khanh şimdilik Minh'in göre- vini yüklenmektedir, fakat asıl amaç en kısa zamanda yeniden sivil idare- ye dönüşün sağlanmasıdır. Darbeden sonra yaptığı bir basın toplantısında, Khanh bu harekete Güney Vietna- mlı> tarafsızlığa kaymasını o önlemek için giriştiğini söylemiştir. £ Bilindiği gibi, Fransayı bir dünya devleti hali- ne getirmeyi usun bir süredir kafa- sına koyan General De Gaulle, Viet- nam durumuna bir hâl çaresi olmak üzere, iki Vietnamı tarafsız bir rejim altında birleştirmek plânını ortaya atmıştır. General Khanh'ın söylediği işbaşından uzaklaştırmak (amacıyla yapılmış bulunmaktadır. Bunlar ara sında Minh'in Savunma Bakanı Ge neral Tran Van Don ve Genelkurmay Başkam Van Kim vardır. İçişleri Ba- kam Dinh de Diem yönetimi sırasın- daki batı yolsuzlukları yüzünden tev kif edilmiştir. Alman haberlere bakılırsa, o yeni idarecilerin başlıca amacı komünist çetecilere karşı girişilen savaşı bir an önce sona erdirmek olacaktır. Khanh ve arkadaşları komünistlere karşı son derece muhalif olmakla tanınınışlar- dır ve bu yüzden, iki Vietnamı ayıran sınır üzerinde yıllar yılı sürüp giden çarpışmaları en kısa zamanda başa- rıyla bitirmek istemektedirler. Yeni AKİS/20 idarecilerin bu amaçlarının en çok Birleşik Amerikayı memnun edecek açıktır. Güney-Doğu Asyadaki komü nist yayılmasını durdurmak için Vi- etnam savaşma hergün en az bir mil- yon dolar ödeyen ve Güney Vietnama on seçme askeri uzmanlarını yolla- yan Birleşik Amerikanın istediği de komünistlerin burada kesin bir yenil- giye uğradığım görmekten başka bir- şey değildir. Amerikanın durumu Aa caba Saygondaki bu yeni darbeda Birleşik Devletlerin bir (o parmağı var mıdır? Sovyetlerin büyük bir gü- rültüyle olumlu şekilde ocevaplandır- dıkları bu soruya kesin bir karşılık bulmak kolay değildir. Fakat ameri- kalıların Diem idaresi sırasında ol- duğu gibi Minh'in kısa yönetimi sü- resince de Vietnam savaşının gidi- şinden memnun olmadıkları biliniyor. Birleşik Amerika tarafından dökülen bütün paralara, Güney Vietnam ordu sunun bütün çalışmalarına rağmen komünist çetecileri temizlemek (o bir türlü mümkün olamamış, çeteciler za man zaman Mekong nehri deltasına inecek kadar ileri gitmişlerdir. Diem idaresi değişince bu durumun da de- ğişeceği umuluyordu, fakat aradan ge çen üç ay evdeki pazarlığın çarşıya uy madığını göstermiştir. Fakat son günlerde oamerikalıları en çok kuşkulandıran şey, De Gaulle" ün iki Vietnamın tarafsız bir idare altında birleştirilmesi yolunda yaptı- ğı teklif olmuştur. Minh tarafından ne kadar kesin bir şekilde reddedilir- se edilsin, kabinedeki ban üyelerin de bu teklifi Güney Vietnam için en çıkar yol olarak kabul ettikleri anla- şılıyor. Bu, Amerikayı Minh hükü- meti karşısında son derece dikkatli ol maya yöneltmiştir. Diğer yandan, alınan haberlerden, Saygondaki Amerikan Büyük Elçiliği nin bu darbeden önceden haberdar e- dildiği de anlaşılıyor. Bundan başka, General Khanh'ın darbeden sonra yap tığı ilk iş de Saygondaki (oAmerikan Büyükelçisi Cabot Lodge'la birbuçuk saatlik bir görüşmedir. e Söylendiğine göre Lodge Khanh'a darbe konusunda hiçbir şey söylememiş, yalnız yapıla- cak hareketin 'kansız olmasını iste- miştir. Amerikan çevrelerinde bu darbe- nin komünistlere karşı yapılan savaş bakımından çok iyi sonuçlar (o doğu» racağı ileri sürülerek bir (o iyimserlik havası estirilmekteyse de, tarafsız gözlemciler, bütün Güney Oo Vietnam halkı (tarafından tutulup sevilen Minh'in iş başından uzaklaştırılma- sıyla savaşın olduğu kadar Güney Vi- etnam durumunun da kötüye gitme- sinden korkmaktadırlar. Hele yeni kuvwvetli adam Khanh'n kişiliği bu gözlemcilerin karamsarlığını büsbü - tün arttırmaktadır. Minh'in, sağlam ve güvenilir bir insan olmasına karşı- lık, Khanh fırsatçı, kaypak, fakat cü- retli bir asker olarak tanınmakta- dır