16 Kasım 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

DIŞ GEZİLER Vietnam Bir ipte çok cambaz Aşağıda o okuyacağız o yazı, bundan pek kısa bir zaman önce Vietnamda bulunmuş ve orada durumu yakından gör- müş, en yetkili kimselerle gö- rüşmüş bulunan Metin o Toker tarafından kaleme ve hislerden uzak şekilde göz- ler önüne sermektedir, (5 çene bir gün Saygonda, ayak- lan kaypak kum üzerinde bulunan bir dev manzarası gösteren Diem İda- resini deviren askeri juntanın üç ba- lından biri olan ve emrinde kuvvet alduğu için ilk günkü harekâta fiilen komuta eden General Tran Van Don bir basın MR yan o lâtife wn şöyle dedi : — Ben 3 Ağustosta Diem'i kur- tardım. | Kasımda onu alaşağı et- tim. Yarın, Amerikaya karşı bir ha- reket yapıp yapmayacağımı hiç kim- se bilemez." General, Saygonun askeri komu- tam bulunuyordu. 21 Ağustosta bir takım kuvvetlerin darbe teşebbüsüne geçmek üzere oldukları öğrenilmiş, fa- kat Ordunun rejime sadık kalması AKİS/16 üzerine Diem iktidarı bunun üstesin- den gelmiş, Başkentte Sıkı Yönetim ilan edilmiş ve tevkifler yapılmıştır. | Kasım darbesinden sonra Milli oSa- vunma Bakanlığına getirilen General Tran Van Don o basın toplantısında bu "şaka" yi yaparken Saygonun çok yerinde amerikalı genç askerler genç Vietnamlı kızlarla towist'lere o başla- mışlardı bile.. Diem'den ziyade kan koca Nhu'- lar tarafından temsil edilen (devrik idareye karşı yüreklerde (o beslenilen kin, nefret ve hiddetin ilk işaretleri Saygon sokaklarında gösterilmiştir ve Jandarktan ziyade bir isterik engisiz- yon rahibesini hatırlatan "Korkunç Yenge" tarafından koydurulan dans yasağı bundan dolayı ilk ayak altına alınan yasak olmuştur. Ama Diem rejimine karşı vaziyet alanlar, sadece dans meraklıları olmaktan çok uzaktır. Düşünmek lâzımdır ki darbeden beş gün önce, Vietnamın 26 Ekimde kut- lanan Milli Bayramında, silâhlı bir- likler Cumhurbaşkanı Diem'in önün- den geçer ve bayraklarını indirmek su- retiyle kendisini selâmlarlarken o Şe- ref Tribününde, Ngo Biraderlerden bü yüğünün arkasında iri yan bir gene- ral oturmaktaydı. Bu general, Diem' in Askeri Müşaviri olan Minh idi ve Minh bugün askeri juntanın başı bu- lunmaktadır. Tıpkı Irakta, Nuri Es- saidl deviren idare sırasında oGene- ral Kasınım durumu gibi bir durum.. Diem'in, bırakınız halkı, ailesinin dışındaki kendi en yakınlarının dahi itimadım, desteğini kaybetmiş olduğu, prestijinin çok eksikliği, kardeşi Nhu' nun polis metodianyla ayakta durdu- gu ve bu haliyle komünistlere karşı savaşta basan şansını azalttığı tartış- ma kaldırmaz bir gerçektir. Ama şim- di, onun sahneden, çekilmesiyle mese- lelerin kendilerine kolaylıkla hâl yolu bulabileceğini sanmak tamamiyle-ha- yâldir. Zira komünist çetecilerin ade- di İki, üç sene içinde üç binden otuz bine yükselmiştir ve bunlar (o Saygon şehrinin varoşlarında, hatta bazen i- çinde bile icra-i faaliyet (oedebilmek- tedirler. Bir harbin stratejisi (Güney Vietnamın karşı karşıya bu- lunduğu tehlike, Korede olduğu gi- bi. Kuzey Vietnam kuvvetlerinin | 17. Paraleldeki sının aşıp Güney toprak- larına girmeleri, Güney Vietnam or- dusunu yenip Saygondan denize dök- meleri ve kendi kızıl bayraklarım Gia Long sarayının damına çekmeleri de- ğildir. Böyle bir teşebbüsün Korede- kinden başka netice i vermeyeceğini Asıl Tehlike Güney Vietnamda, bundan son- ra ihtilal olmaması lâzımdır. Zira bir yandan Diem'in, bir yan- dan amerikalıların ihtiyatsızlığı memleketi öyle bir noktaya ge- tirmiştir ki bundan sonraki a- yaklanma mutlaka amerikan a- leyhtan, hattâ milliyetçilik kis- vesini taşıyacak bir kızıl sokak darbesi olacaktır. Bunu, herkes- ten iyi komünistlerin bildikle- rinde hiç kimsenin şüphesi olma- mak gerekir. Bunu önlemek nasıl kaabil o- lacaktır? Bunu önlemenin yolu "Amerikanın Oo Mevcutiyeti"nin Vietnamda en as belirli şe- kilde o bulunmasıdır. "Ameri- kanın oMevcudiyeti" nin en as belirli şekilde bulun- ması ise, Diem'i deviren darbe- nin hemen ikinci günü Saygon kabarelerinde, kollarının arasına aldıkları Vietnamlı kızlarla ya- nakyanağa danseden amerikan askerlerinin resimlerinin yayın- lanması değildir. Bu resimler bütün Uzak Doğu gazetelerinde çıkmıştır ve Diem Rejiminin en amansız muhaliflerinin üzerinde bile soğuk duş tesiri yapmıştır. Şimdi çok kimse, haksız, belki haklı "ihtilal bunun için mi oldu?" diye sormaktan ken- disini alamamaktadı Bir takım milletlerle temas etmek, onları anlamak "takt" isteyen bir iştir. Bilhassa Avru- panın doğusunda kalan kıtalar- da amerikalıların bunu bildikle- rini söylemek zordur. Hattâ a- merikalılar bundan dolayı Fran- sa, İngiltere gibi memleketlerde bile kendilerine düşmanlar bul- mak meharetini göstermişlerdir. Amerika, kaçık Bayan Nhu'- nun temsilcisi olduğu bir ame- rikan aleyhtarı cereyanı Viet- namda, silâh kullandırarak bu defa altetmiştir. Ama bu, bir ke- re patlayan bir bombadır. Bur ikinci bomba patlarsa onun tesir sahası ve fitili değişik olur. Halbuki Vietnamın Batı Blo- ku içinde kalması, Güney ve U- zak Doğu Asya için kaçınılmaz bir zarurettir. Kuzey Vietnamın kurnaz Başkam Ho- Şi-Minh herkesten iyi bilmektedir. Ho -Şi-Minh'in, Pekin Hükümetiyle mu- tabık olarak ve çin, çek, rus silâhların- dan faydalanarak yaptığı şudur: Gü- ney Vietnama çeteciler sokmak, bun- larla bir iç mukavemet hareketi kur- mak, Diem'e ve Diem'in tuttuğu ame-