3 Haziran 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

ithalât İzin haberinin tepkisi (Gümrük ve Tekel Bakanının, güm- rüklerde kalmış malların çekile- bilmesi için çıkacak iznin önümüz- deki günlerde verileceğini açıklama- sı, piyasanın bir kısmını sevinçle, ge- ri kalanını ise heyecanla ürpertti. Sevinenleç, tahmin o edileceği ü- zere, gümrüklerde malları kalmış o- lanlardı. Bilhassa otomobil sahipleri, sevinçle ürpermek ne kelime, âdeta baygınlıklar geçirdiler. Gümrüklerdeki malların toptan çe- kilmesi için son af karan 1960 Eylü- lünde çıkmıştı. Bu karar aynı yılın Nisan ayında çıkarılmış olan karar- dan istifade edemiyen mallara son bir hak tanımak için verilmişti. Bu se- beple son af kararından bu yana tat- bikatta ikibuçuk yıl, hakikatte ise üç yıllık zaman geçtiği anlaşılmak- tadır. Bu üç yıllık devre zarfında güm- rükler ağız ağıza dolmuş, kimisinin 10 milyon, kimisinin ise 100 milyon lira kıymet biçtiği, fakat herhalde muazzam rakamlara varan kiymet- te mal birikmiştir. . Gümrüklerdeki malların çekileceği, havadisleri, bun- dan birbuçuk yıl öncesine dayanmak- tadır. 1962 yılı Ocak ayında, VII. Kotanın ilânı sırasında gümrüklere geldiği halde çekilemeyen malların nelerden ibaret olduğu hakkında it- halâtçı ve Sanayiciler arasında bir anket yapılmıştı. Sonradan, bu anket ten bir netice çıkmadı ve gümrükler- deki mallar bir yıl daha intizar saf- hası geçirdiler. Misallerin ışığında Bi! bir misalle işi anlatmak gere- kirse, otomobil ithalâtını ele al- mak yerinde olacaktır. Her yıl Av rupaya bir aylık geziye çıkan bir ai- le tasavvur edin. Yol parası olarak karı-koca ve çocuk için 10-12 bin li- ra vereceklerdir. Bu para ile -ki 1000, dolar eder- bir otomobil o alsalar ve gezileri sonunda arabayı gümrüğe bıraksalar, bir sene içinde ya ithal izni çıkacak, ya da ertesi yıl turistik gezinin yol parası bedavaya (o gele- cektir. Bu suretle iki-üç yıl sonra a- rabanın er geç ithali imkân dahiline girecektir. Nitekim, sanayicilerin zora ile 28 Nisan 1962 tarihinde çıkarılan ka- rarnameyle ithal müsaadesi olmadan veya ithal müsaadelerinde yazılı o- A L E lanlar dışında gümrüğe Oo getirilmiş malların gümrüklerce satış suretiy- le tasfiyesi bir yıl geri bırakılmıştı. O zaman alınmış olan bu karar, memlekete girmesinde mahzur görü- len malların açık arttırma suretiyle tasfiyesini -haddizatında piyasaya arzedilmesini- önlemiş bulunmakta- dır Ancak kararın süresi bir yıl ol- duğu ve bu müddet te 28 Nisan 1963 tarihinde dolduğu için, gümrüklerde- ki malların tasfiyesine (o başlanması gerekmektedir.. Şimdiki halde tasfi- ye satışları idareten odurdurulmak- tadır. Ama bir ithalâtçı" kalksa da, "benim mallarımı satış yoluyla tas- fiye ediniz" dese muameleyi gümrük idaresinin durduramayaca- ğını söyleyebiliriz. M | Bu sebepler yüzünden af kararı veya satış yolu ile tasfiye karan 'da- ima bir istikrarsızlık unsuru olmak- tadır-. Bununla beraber, gümrükler- deki malların tasfiyesi için genel bir müsaade verilmesinin de çeşitli fay- dalan olacaktır. Evvelâ, ne şekilde o- lursa olsun, dövizleri verildiği için sahibi , bulunduğumuz bu (malların gümrüklerde çürümesi muazzam bir zarara sebep olmaktadır, Sonra, ve- rilecek ithal müsaadesi ile Hazineye hiç de küçümsenmiyecek miktarlara varan varidat sağlanacaktır. o Bun- dan başka, ardiye ücretlerinin tah- sili imkânları da elde edileceğinden, Denizcilik Bankası da büyük miktar- da tahsilat yapacaktır. (AKİS - 277) AKİS/21