2 Şubat 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

| EŞ BİR ADAM TANITIYORUZ ge Hugh Gaitskeli İngilterede İşçi Partisinin, uzun müddetten beri kaybetmiş olduğu itibarını yeniden kazanmağa başladı- ğı bir sırada gölge kabinedeki Baş- bakanın ölümü acı bir sürpriz teşkil etti. Gaitskell öldüğü zaman 56 ya- lında idi. Kaybın önemini kavraya- bilmek için bu yaşın bir devlet ada- mı için ne ifade ettiğini bilmek lâ- zımdır. "Daha olgunluk sağındaydı" gibi kuru lâflarla, sekseninde devlet idare eden Adenauer, De Gaulle ör nekleri bir yana bırakılsa bile, 56 ya- şındaki bir başbakan adayının ölümü- nü trajik bir olay olmaktan çıkarmak mümkün değildir. Disraeli 1860 yılında 56 yaşma girmişti. Gladstone 1865 de, Winston Churohill 1930 da, Attlee ise 1938 de aynı yaştaydılar. O tarihlerde henüz hiçbirisi de Başbakan olmamıştı ve bugün Gaitskell'in sahip olduğundan fazla bir şöhrete de sahip değillerdi Bu bakımdan Gaitskell'in ölümü tam bir talihsizliktir. Sadece partisi ve milleti için değil, bilhassa kendisi için... İnsanın siyasi alanda kendini gerçekleştirmek imkânından böylesine son anda mahrum kalması büyük bir bahtsızlıktır. Hele bu olay İngiltere gibi liderliği güç ele geçirilir bir ülkede cereyan etmişse.. Gaitskell 1906 da doğdu. Babası Hindistanda ve Burmada sömürge idare- lerinde görevli bir memurdu. Bununla beraber çocukluğu büyük ölçüde İn- gilterede geçti. Diğer iki kardeşiyle birlikte babasının kuzenlerinin yanın- da kaldı. Yazları büyük babasının, ya da teyzelerinin, yanına gidiyordu. İlkokulu bitirdikten sonra Winchester'de okudu. Oradaki hayatı oldukça renkli geçti. Tarihle ciddi bir şekilde ilgilenmeye Winchester*de başladı. Olağanüstü bir talebe değildi, fakat başardı bir talebe olduğuna şüphe yoktu. Bu anada, açılan bir yarışmada Stafford Cripps tarafından konulan bir armağanı da kazandı. Yarışmaya “19. Yüzyılda Milletlerarası Uzlaştır- ma" adlı bir yazıyla katılmıştı. Daha sonra Oxford'a geçti. Orada politika, felsefe ve iktisat derslerini aldı. Henüz ikinci sınıfta iken cereyan eden bir olay, hayatının dönüm nok- tasını teşkil etti. O yıl işçiler bir genel greve başlamışlardı. Bütün Oxford öğrencileri grevi bozmak için otobüs şoförlüğü, liman işçiliği yapıyorlardı. Gaitskell grevi desteklemeye karar verdi ve sendika liderleriyle işbirliği yapmaya başladı. İçine girdiği bu yeni çevreyle temasını hiç bir zaman kaybetmedi. Londrada üniversite hocalığı, Fabian sosyalistleri arasına katılışı ve politika birbirini takip etti. Atlee'nin çekilmesi üzerine Aneurin Bevan'ı yenerek İşçi Partisinin li- derliğini ele geçiren Gaitskell, bilhassa bu devredeki başarılarıyla büyük çapta bir politikacı olduğunu ortaya koydu. Artık misyonu bitmiş gibi görünen İşçi Partisini yeni şartlara uydurma yolundaki mücadelesini ba- şarıyla yürüttü. Bu arada birtakım ültra solcular tarafından sosyalizme ihanet etmekle suçlandı. Fakat İşçi Partisinin bugünkü durumu, Gaitskell'- in, takip ettiği politikada ne kadar haklı olduğunu göstermektedir. AKİS/18 tı olarak reddedildi. Toplantıdan ön- ce Birleşik Amerika, üye devletlere bir muhtıra göndererek, İngiltere le- hine tavassutta bulunduysa da, bu müdahale de durumu değiştirmeye kâfi gelmedi. İngilterenin teklifinin reddedilmesine, altı devletten sa- dece Fransanın muhalefet etmesi sebep oldu. Toplantıdan sonra Belçi- ka Dışişleri Bakam Paul Henri Spa- ak "Ortak Pazar yaşamaya devam edecek, fakat avrupalılık ruhu bü- yük bir darbe yemiştir" diyerek ü- züntülerini ifade etti. İngiliz heyeti başkam, Dışişleri OBakanı Edward Heath, Beşlerle yakın münasebet kurmaya devam edeceklerini açıkla- dıktan sonra, "Beş devletin bakan- larından gördüğümüz destele bize cesaret ve kuvvet verdi. Büyük ek- seriyet bizim Ortak Pazara üye ol- mamızı, kendilerine katılmamıza is- tiyor. Üzüntüye kapılmamız için se- bep yoktur" dedi. Fransız basınının dahi tamamen desteklemediği bu karar acaba daha ne kadar İngiltereyi Avrupa birliği- nin dışında tutabilecek? İngiliz Müs- temlekeler Bakanı Sandys'in de söy- lediği gibi "Ne Fransa Avrupadır, ne de De Gaulle Fransadır" Bu bakımdan alman kararın Av- rupa birliği istikametindeki tarihi akışın önüne geçmesi (beklenemez. Fransanın liderliğinde müstakil bir Avrupa hülyasının yerini Batı dün- yası içinde Birleşik Amerika ile mü- nasebetlerini mânâsız bir endişeye değil, karşılıklı anlayışa ve işbirliği- ne dayandıran realist bir Avrupa bir- liği fikrine terketmesi zamanı çok yakındır. Rüzgârlı Matbaa KİTAP MECMUA GAZETE VE HER TÜRLÜ BASKI vE DİZGİ İŞLERİ içiN EMRİNİZE AMADEDİR. Tel: 106196 ANKARA (AKİS - 49)