30 Temmuz 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

YURTTA OLUP BİTENLER yılık yatırım plânına paralel olarak, İstanbul Sular İdaresi on yıllık bir plân hazırlamıştır. Bu plânın hazır- lanmasında İdareye, teknik oimkân- larının daha geniş olması sebebiyle, Devlet Su İşleri de yardım etmiş, sonunda İstanbul ve civarındaki her türlü su kaynakları meydana çıkarılmış, şehrin su derdine bir ça- re bulunabilmesi için bu kaynakla- tn ne yolda kullanılabileceği ove hangisinin önce, hangilerinin daha sonra uygulanmasının gerektiği e- konomi yönünden araştırılmıştır. Etüdü yapılan kaynaklar da bilhassa 120 kilometre bulunan Sapanca gölünden su rilmesiyle ilgili proje (oenteresandır. Bu, büyük sermaye yatırımı isteyen bir iş olmakla beraber, ayni zaman- da gölün tek başına sağlayabileceği su İstanbulun yeteri kadar uzun vadedeki ihtiyaçlarını (o karşılayamı- yacaktır. Bu yüzden, Sakarya nehrinin ön- ce göle aktarılıp buradan da İstan- bul istikametinde iki boruyla suyun iletilmesi gerekmektedir. Bu tesisin maliyeti göster inektedir. Suyun Sakaryadan o sa- dece Anadolu yakasına ulaştırılma- sı için 714 milyon ve bu suyun İs- tanbul yakasına lüzumlu omiktarı- nın Boğazın altından yapılacak bo- ru tesisatıyla karşıya (o nakledilmesi de dahil, bütün proje 834 milyon li- raya malolacaktır. Ancak bunun tek başına yapılması şimdilik, hem yatırımın büyüklüğü, hem de suyun metreküp maliyeti bakımından mah- zurlu görülmektedir. o Çünkü İstan bulda hâlen bu kadar çok suyu kul lanmağa imkân verecek bir su o şe- bekesi dahi mevcut değildir. Bu se- beple şimdilik (o İstanbul civarındaki derelerden, bilhassa Alibey deresiyle Anadolu yakasındaki (Riva deresi üzerine iki baraj kurulması ve Ter- kos gölünden İstanbul istikametin- de döşenecek, şimdi mevcut eski ga- leriyle Ol metre çapındaki mevcut borunun toplamından daha fazla su getirebilecek, 175 santimetre çapın- daki yeni boru yardımıyla günde 330 bin metreküp su getirilmesi, böy- lece 1973 yılına kadar nüfus başına günde 200 litrenin üzerinde su sağ- lanması kabil olacaktır. İstanbul şehrindeki su durumunu kısa bir va- dede nisbeten normale çevirebilecek n bu borunun ve gerekli pompa- inşası 100 milyon liraya malo- tır. Anadolu yakası için de Riva de- resi üzerinde Mahmutşevketpaşa bu- cağı civarındaki (OÖmerli mevkiinde bir baraj kurulması ve buradan 30 kilometrelik oObir boru ile şehre su getirilmesi oOdüşünülmektedir. Bu Niyazi Akı Binbir iş arasında projenin maliyeti de 150 milyon ci- varında tahmin edilmektedir. Sular ortasında susuzluk Bundan başka, Halice kavuşan A- libey deresi üzerine bir baraj ku- rulması düşünülen çözüm şekille- rinden biridir. (Bu barajın sağlıya- cağı Su, bugün şehre verilen suyun yarısı kadar olduğundan, ancak kı- sa süreli bir çare teşkil edeceği an- laşılmaktadır. . Ayni şekilde Küçük- çekmece gölüne akan Baruthane de- resi üzerine kurulacak baraj günde 30 bin metreküp su verebilecek bir tesis olup, bilhassa yeni Londra as- faltı civarında yerleşmekte olan ko- operatif ve diğer mesken topluluk- larına, hattâ Yedikuleden Bakırköye kadar usanan gecekondu bölgesine su temin etmekte yardımcı olacak- tır. Avrupa cihetindeki bu projelere mukabil T denize kavuşan Şile deresi üzerine bir baraj kurulup, o 60 kilometre u- zaktan günde 300 bin metreküp su getirilmesi de düşünülmektedir. An- cak buna benzer daha dört projenin uygulanabilme şartı endüstrinin / İs- tanbul yakasından Tuzla - İzmit a- rasındaki obölgeye taşınmağa baş- laması ve bütün bu aradaki saha- nın meskün hale gelmesine (o bağlı görünmektedir. o Gerçekten Anadolu yakasının bugünkü su ihtiyaçları hâ- len mevsimlik bir karakter ogöster- mekte olup, o bilhassa yazın er ihtiyaçlarını okarşılayan ve niş ölçüde bahçe sulamasına da yara- yan şehir suyuna karşı talep aksine kışın iyice azalmaktadır. o Bugünkü halde suyun yıllık toplam miktarını karşılayabilmek o kadar müşkül ol- mamakla beraber, böyle mevsimlik âni ihtiyaç artışlarına bilmek zor olmaktadır. cut şebeke, belirli miktardan bir su akımını geçirebilmek imkânı- nı vermemektedir. Bu ise diğer ö- nemli bir problemi teşkil etmekte- dir: o Yapılan hesaplara göre, mev- cut şebekenin ıslâhı, Oo genişletilmesi ve belirli noktalara biriktirme depo- ları kurulması için toplam olarak 150 milyon liraya ihtiyaç bulunmak- tadır. Belediyeyi bekleyen güçlük Bütün bu masraflı işler yine de ya- pılması gerekenlerin tamamı de- ğildir. o Su imkânları ve şehre sağ- lanan suyun miktarı çoğaldıkça mev- cut ve daha genişleyecek tesislere fedilecek para da 10 milyonu aşmak- tadır Yukarıda kısaca anlatılan bu tesislerin bir sıra dahilinde ger- çekleştirilmesini ve 1971 yılına ka- dar hiç değilse mevcut ihtiyaçla eb deki imkân arasındaki açığı o kapa- tabilmeyi ve 17 yıllık gecikmeyi kıs- men de olsa telâfi edebilmeyi hedef tutan İstanbul Sular İdaresi, on yıl- lık bir plân hazırlayarak 1961 yılı- nın son ayında tasdik edilmek üze- re İmar ve İskân Bakanlığına sun- muştur. Böylece Sular İdaresinin teknisyen idarecileri an ve dâvayı samimiyetle 'benimse kavramış olduklarını gösterdilerse de, sadece "iyiniyet" iş görebilmek için yeterli olmadığından, plânın ilk yılı geçtiği halde, elde para bütün boruları kalafatlamaktan başka bir şey yapmak kabil olmadı. Hazırla- nan bu on yıllık plâna göre, her yıl ortalama 60 milyon sarfederek On yılda 600 milyonun üstünde bir ya- tırımın yapılması birinci merhale olarak plânlanmıştır. Kısaca, İstanbulun milletlerarası şöhreti ve büyüklüğü nisbetinde osu dâvasının önemi de büyüktür. En u- fak bir hal çaresinin karşısına yüz milyonlar oçıkıvermektedir. İstan- bul Belediyesini idare edenler bu milyonları sağlamak için gerekli gayreti gösteremezlerse, günden gü- ne artan su sıkıntısı karşısında dö- külecek milyonlar daha katmerli ola- caktır. AKİS, 30 TEMMUZ 1962