4 Haziran 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

DÜNYADA OLUP BİTENLER Doğu-Batı Başlıca tasa Batı ile Doğu arasındaki münase- betlerin çetin safhası, Güney Ba- tı Asyada silahlı çatışmalar ve büyük İhtilâf (o başlangıçları şeklinde tecel- li ederken, oAvrupa ve yakın Doğu bölgesinde ilk bakışta durgun görü- nen bir hava vardır. Berlin mesele- si, ufak tefek izac hareketlerine rağ- men, uyur görünmektedir. Silâhsız- lanma müzakereleri, bundan evvelki- "dön baba 'dönelim" devresi- Buna mukabil," iktisa- di ve sosyal alanda dikkati çeken bir kıpırdanma, bir huzursuzluk vardır. Hemen kaydetmek gerekir ki, Batı dünyasının bünye bozuklukları ( gibi görünen ve bazan bir diktatörlüğe karşı baş kaldırma, bazen de tröst- lere ve tekelci cereyanlara karşı mü- cadele halini alan bu kaynaşma, bu- nun anında Batılıların iktisaden müttehit bir cephe vücuda getirmek için tartışmalara ve çekişmelere yol açarak devam eden gayretleri oher- kesten çok Sovyet Rusya Başbakanı Nikita Krutçefi (o ilgilendirmektedir. Krutçef bu derin alâkasını Mali Cum- hurbaşkanının oMoskovayı ziyareti münasebetiyle . söylediği iki nutuk- la ifade etmiştir. Bu nutukların bi- rincisinde (oKrutçef kapitalist siste- min mahva doğru gittiğini, bu siste- min artık dünya yüzünde devrini ve ömrünü" tamamlamış olduğunu söy- lemiştir; Afrikalı lidere hitaben, fa- kat aynı zamanda bütün yeni Afri- ka devletlerine söylediği bu nutkun- da Krutçef sadece Sovyet Rusyanın Afrika kıtasına karşı duyduğu oalâ- kayı belirtmekle kalmamış, ayni za- manda bağımsızlıklarına yeni kavuş- muş olan Afrika halklarının Batının tesise teşebbüs edilen rabıtalara a alâkasını da körletmek istemiştir Ortak Pazar Ortak Pazarı, Krutçef, iyi karşıla- mamaktadır. Bunu, zengin mem- leketlerin fakir memleketleri sömür- mek için buldukları yeni bir çare te- lâkki etmektedir. Öte yandan Or- tak Pazarın yaşayacağından da şüp- helidir. Zira mademki bu mekaniz- ma kapitalizmin bir icadıdır, o hal- de bağlı olduğu sistemle birlikte if- lasa ve ölüme mahkümdur. Krutçef in nazariye ve iddiası buldur. Bunun yanında bir de teklifi vardır: Bütün dünya memleketlerinin iştirak oede- ceği bir iktisat konferansı, toplansın ve yine bütün dünya memleketlerinin temsil edileceği iktisadi bir organ Harold Mac Millan Pazarlığa gidiyor vücuda getirilsin Paradoks meydandadır. Zira ma- demki kapitalist sistem ölüme mah- kumdur, o halde Krutçef komünist dünyanın iktisadi kaderini bu ölüm mahkümununki ile neden birleştir- mek istemektedir? Batının bir takım iktisadi ve sos- yal zorluklar içinde bulunduğu ma- lümdur. — Bugün Avrupanın en az dört memleketinde rejimleri tehdit eden işçi hareketleri vardır. — Bitir- diğimiz hafta içinde Newyork bor- sasında ânı bir düşme (milyarlarca zarara mal olmuş ve bütün Batı dün- Nikita Krutçef Âfrikaya selam! yası borsaları bu sarsıntıyı derinden hissetmişlerdir. o Öte an, Batının iktisadi birliği bahsinde anlaşmazlık- lar ve nizalar vardır. Fakat bütün, bunlar, hattâ ananevi tarafsızlıkla- rile meşhur memleketleri dahi Ortak Pazara çekmekten alıkoymamakta- dır. Batı dünyası ile alâkaları henüz tavazzuh etmemiş olan bölgeler dahi -Afrika ve Arap âlemi gibi- bu iktisa- di tesanüde katılmak, kurulmakta olan yeni iktisat dünyası ile şu veya bu şekilde oalâkalanmak ihtiyacım duymaktadırlar. Batı, kendi birliği- nin ana direğini yükseltmektedir. Krutçefin endişeleri ve asabiyeti de bundan ileri gelmektedir. Doğunun birliği İktisadi bir birlik kurma isine ğu bloku Batılılardan başlamıştır. o Sovyet Rusyanın pat- ronajı ve bazen yardımı ile yürütül- meye çalışılan bu birliğin başarı de- recesi hakkında komünist âleme ait olan her meselede olduğu gibi sarih bir fikir elde etmek mümkün değil- dir. Ancak gayet otoriter bir sistemi halinde çalışan bu birlik komünist memleketlerden Batıya en yakın o- lanları oOWashington'dan yardım ve kolaylık istemekten alakoymamıştır. Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya ve Çin gibi Batı ile büyük ölçüde a- lışverişte bulunan ve hattâ yardım sağlayan komünist memleketler (bir tarafa, geride bıraktığımız hafta için- de Doğu Almanyanın yadan mali yardım ""istemesi, blokundaki iktisadi durumu belirtmektedir. Bu vaziyet dahilinde Nikita Krut- çefin Ortak Pazara çatman kolay- lıkla anlaşılır. Yine bu şartlar için- Do- çok evvel ileri sürülen reddetmesi de makuldür. Filhakika dünya ölçüsün- de bir konferans ve yine o ölçüde bir iktisadi birlik teklifi ile Sovyet Rus- , Batının iktisaden ci- geciktirmek gayesinden başka bir şe- ye yönelmiş değildir. Batıda her türlü birlik ve ortaklık demokratik nizam içinde, tarafların tam rızası ile olmaktadır. Güçlükler bundandır, fakat bunlar, salim (ve normal güçlüklerdir. Doğudaki birlik bir otorite birliğidir. e Güçlükler gö- rünmüyorsa, bu yine otoriter niza- mın neticesidir. Savunma Cenevreden rapor Aylarca süren çalışmadan sonra, 17 üyeli Silâhsızlanma Komisyonu,