25 Aralık 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

5 İ Filmler “Havana Casusu" Romancı Graham Green ile sinema rejisörü Carol Reed, " Man la Havana - Havana Casusu"ndan çok önce de - meselâ "The Fallen 1I- dol - Meş'um Kadın" ve "The Third Man - Üçüncü Adam" - senaryocu ve rejisör olarak birlikte çalışmışlar- dı. Green - Reed ikilisinin üçüncü filmleri "Havana Casusu", ne "Meş'- um Kadın'a ve ne de “Üçüncü A- dam"a benzemektedir. Çiftin birinci filmleri, alışılmışın dışında bir dav- ranışla aile kuruluşu içinde çocuk ve ana - baba münasebetini, ikincisi ise, savaş sonrasının dünyasında, yeni- den yapmak isteyenlerle yıkan ve a- rada kendi çıkarlarım (alabildiğine İL anlamaktadır. "Hava- na Casu filmin de dışında- dır. Bir « serüven filmi çerçevesi içe- risinde daha çok İngiliz Gizli Haber Alma Servisinin taşlaması yapılmak- ta, ana ve yardımcı olaylar bunun çevresinde dönmektedir. AKİS, 25 ARALIK 1961 NE MA Castro ihtilâlinden önce Kübada Intellicence Service, bir örnek ada- işler çevrilebileceği kokusunu alan Intellicence Service, bir örnek ada- mını Havanaya yollar. Örnek adam Noel Coward'dır. Havana ve Hava- nalılara tam terslik gösteren örnek adam, kendisine ajan olarak bula bu- la. İşi gücü elektrik süpürgeleri sat- mak olan Alec Guinness'i bulur ve ajan olmaya zorlar. Halbuki OGuin- ness'in bu çeşit taraklarda bezi yok- tur. Karısı kendisini bırakıp kaçmış, kızı Jo Morrow boyunca yetişmiştir. Ajan olmaya yanaşmaz. Ona göre, a- jan olmak kolay bir iş değildir ve kendisi de bu işin üstesinden gele- mez. Fakat örnek adam Coward, Guinness'e baskı yapar, "vatan, mil- let" sözleriyle onu ikna eder ve bol para verir. Zorla ajan olan Guinness, bu defa oturduğu yerden bir takım uydurma haberler uçurmağa başlar. Bir elektrik süpürgesinin ters resmi- ni yaparak Kübanmn müstahkem mevkileri diye Londraya gönderir. İngiliz başkenti birbirine girer. Söz- de, müstahkem mevki plânları Milli ele geçirmek büyük bir başarı sayı- lır. Küba ajanı Guinness mükâfatlan- dırılır ve yalnız bırakılmaması için sında arap saçına dönecek ve altın- dan hiç kimse kalkamayacaktır. Re- simli romanlardan uydurma casusluk hikâyeleri çıkaran Guinness, kızının sevgilisi ve Havana Polis Şefi - Er- nie Kovacs - tarafından da göz hap- sine alınır. Başka ulusların karşılık lı casusluk teşkilâtlan olaya (O bu- runlarım sokarlar, Guinness kaçar, onlar kovalarlar. Sonda bütün bu olayların gerçek dışı oolduğu Guinness tarafından Londraya açıklanınca, Başbakanlık, Milli Savunma Bakanlığı ve gizli ha- ber alma teşkilatı birbirine girerler. Durum gülünçtür ve oyun uzun bir süre gerçek sanılmıştır. Teşkilât şe- fi - Ralph Richardson - sözde ajanı cezalandırıp rezaleti ortaya dökmek- tense, mükâğfatlandırıp işten uzak- laştırmayı tercih eder ve olay böyle- ce kapanır. raham Green'in senaryosu, gö- rüldüğü gibi, baştan aşağı Eli ve gizli haber alma teşkilâtının taş- lamasını yapmaktadır. Rejisör Re- ed'in konuyu yorumlama ve sinema uygulaması da bu amaçtan uzak de- ğildir. Yalnız espri, o bilinen klâsik İngiliz esprisidir. Yani biraz soğuk, biraz ince ve güldürmekten çok dü- şünmeye çağıran bir espri. Ameri- kan ve Fransız seyirci için "Our Man in Havana - Havana Casusu" sıkıcı ve espri hazmı Zor bir filmdir. Ama Green - Reed çiftinin havasına gir- dikten sonra, Noel Coward, Ralph Richardson, Alec Guinnes ve Ernie Kovacs'ın usta oyunları aynı seyirci* yi sürükleyip götürecektir.