2 Ekim 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 28

DÜNYADA OLUP BİTENLER Orta Doğu Suriyede isyan Son bulan hafta içinde Orta Doğu 1958 Irak ihtilâlinden beri en şid- detli sarsıntılarından birine daha uğ- radı. Perşembe sabahı haber ajansla- rı Şam radyosundan naklen Suriye- deki Birleşik Arap Cumhuriyeti 1. Ordusunun ayaklandığım haber ve- riyorlardı. Şam radyosu, "Arap İhti- lâli Yüksek Kumandanlığı" imza- sıyla yayınladığı tebliğlerde ordunun Suriyeli Araplara haysiyet ve vekar- larını ve orduya şerefini iade etmek maksadıyla harekete geçtiğini bil- diriyordu. Şam sokaklarında tezahü- rat oluyor, halk orduyu alkışlıyordu. Bu hareket kime karşı idi? Teb- liğlerde buna açık bir cevap yoktu, fakat, durup durup tekrarlanan "Mı- kardeşlerimize kötü muamele etmeyiniz" tavsiyesi, olaylara en az vukufu olanları dahi o şaşırtmıyacak kadar hareketin, ayaklanmanın ki- me karsı olduğunu açıklıyordu: Su- rilen Mısır -Suriye birliğini kırıp at- mak istiyordu. İlk saatler Ayaklanma hareketi Şamın 30 ki- lometre kadar güneyinde bulunan Katana askeri üssünden başlamıştı, -Suriye o istiklâline (o kavuştuğundan beri bütün askeri darbeler bu üsten başlamıştır. oOAyaklanan kuvvetler amda General Cemal Faysalın ku- mandasındaki |. Ordu karargâhını ele geçirmişler ve Şam radyosuna hakim olmuşlardı. İlk gelen tasvip ve bağlılık telgrafları ise hep güney bölgelerindendi. Öyle ki, batıda Hu- mustan doğuda Irak hududunda kâin Ebukemale çekilecek hattın -ki bu hat meşhur petrol borusunu az çok inhiraflarla tâkip eder- güneyinde ve Irak, Ürdün, İsrail, Lübnan hu- dutları arasında kalan bölgedeki bü- tün askeri birlikler bitirdiğimiz haf- ta perşembe günü öğle vakti ihtilâl hareketine katılmış bulunuyorlardı. Buna mukabil aynı hattın kuze- yinde kalan Halep, Hama ve önemli limanları ile sahil bölgesinin bir kıs- mı susuyor, bir kısmı da Başkan Ab- dünnasıra bağlılığını ifade ediyordu. Buna güvenerek olacak ki, aynı saatte gelen bir takım Kahire mah- reçli haberlerde, o sırada Suriyede bulunan B. A. C. Başkan Yardımcısı ve Savunma Bakam Mareşal Abdül- hekim Amrın, Nasıra sadık kalan AKİS, 2 EKİM 1961 kuvvetlerin başına geçerek ayaklan- mayı ezmek üzere olduğu bildirilmek- teydi. Halbuki Mareşal Amr, daha ayaklanmanın ilk saatlerinde, |. Ordu Kumandanı General Cemal Faysal ile birlikte Suriyeli" ihtilâl- cilerin eline geçmiş ve zararsız hale getirilmişti. Mareşal Amr o sırada neden Su- riyede bulunuyordu? Olayların akı- şında bir parantez açarak buna cevap vermek, ayaklanmanın önemli ( bir vechesini aydınlatmaya yarayacak- ır. Şahsi dâvalar Sam ayaklanmasına takaddüm eden ü . nin iki eyaleti arasında şiddetlenerek esen bir fır- tınaya şahit olmuştur. Bu fırtınanın içinde en çok göze çarpanlar da Ma- reşal Amr ile Suriyeli Albay Abdül- hamit Sarac idi. Fırtına Albay Sara- cın şahsi bir isyanı gibi başlamış- tır. Suriye ile Mısırın birleştirilme- sinden çok evvel Suriyenin 1. No. lu politika adamı olan Albay Sarac evve- lâ şu meşhur 2. Şubenin başında bu- lunmuş, İçişleri bakanlığını deruhte etmiş ve nihayet B. A. C. nin Suriye Eyaletinin İcra Konseyi Başkanı ol- ur. Geçen 17 Ağustosta Başkan Nasır iki eyaletin icra organlarını Kahire- de çalışacak tek ve merkezi bir ka- bine halinde birleştirirken, Albay Sarac da Cumhurbaşkanı Yardımcısı unvanı ile İçişleri Bakanlığına geti- rilmiştir. Sarac kalkıp Kahireye git- miş, fakat umduğunun hilâfına ola- rak B.A. C. nin tek İçişleri Bakan- lığı olarak çalışması lâzımgelen da- irede kendisine bütün dosyaların ka- palı, bütün yüzlerin asık olduğunu görmüştür. Halbuki Sarac Suriye-Mısır bir- leşmesinde birinci derecede rol ooy- namış, sonuna kadar Nasıra sadık kalmış, bu yüzden Suriyenin. hususi- yetlerini ve Suriyedeki siyasi odost- luk ve alâkalarım feda etmiş bir a- damdır. Şimdi Kahirede kendisine ancak bir unvan verilmesi ve bu ha- raretli Nasır taraftarının, vatanın- dan uzak, eli kolu bağlı bir yana bı- rakılması, daima perde (arkasında çalışan fakat olaylara yüzde yüz mü- essir olmaya alışık bulunan bu dina- mik Suriyeliyi çileden çıkarmıştır. Fakat iş bu kadarla da kalmamış. Başkan Nasır Albay Saraca idari 1s- lahat gibi püften bir vazife verir ve bu maksatla kurulan Bakanlararası komiteye başkan tâyin ederken, öte yandan Başkan Yardımcısı Abdülha- kim Amr Şama hareket etmiştir. Va- zifesi, iki eyalet arasındaki tam bir- liğe engel olan unsurları temizlemek- ve Saracın en yakın arkadaşlarım iş- başından uzaklaştırmaktır. Kıralgibi 1 Nasırın een yakın silâh ve ihtilâl arkadaşı olan Mareşal Amrın Su- Suriyede hareket sahası