9 Mart 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

DÜNYADA OLUP A.B.D. İyileşemeyen hastalık çen haftanın başında ton'da Capitole'ün binası- Senato kısmına girenler, A- merika Birleşik — Devletlerinin teşrii uzvunun bu en mühim meclisinin bir otel haline geldiğini gördüler. Ger- çekten, Senato umümi hey'etinin top- Washing -Parlamento landığı büyük salonun etrafındaki komisyon odaları demir yataklarla dolmuştu. Bunun sebebi, Amerikan kanunlarının Senatörleri Senato bi- nasında yatmak zorunda bırakması değildi. Mesele, Senatonun, zencılerın teminata keresinden ibaretti. Amerikanın zenci düşmanlığının hakim olduğu Güney eyaletlerinde diğer bütün Amerikan vatandaşları gibi her seçimd oy hak- kına sahip olan zenci vatandaşlarını aslında Eyalet idarelerinin ve sair makamların seçim — işleriyle vazifeli memurlarının kanunların türlü kaça- mak noktalarını bulmaları sayesinde fiilen rey vermekten mahrum edil- dikleri ve büyük bir kısmının seçmen listelerine bile yazılmadığı öteden be- ri malümdur. Halbuki şimdi seçim zamanı yaklaşmaktadır. Gerçi, zen- cilere daha fazla miktarda rey kul- lanmak imkânı tanınsa bile, Güney eyaletlerinde seçimi yine Demokrat Parti kazanacaktır. Fakat, gerek De- mokrat Parti, gerek - Cumhuriyetçi Parti, bilhassa Kuzey ve Kuzey - Ba- tı eyaletlerinde önemli bir rol oyna- yan zenci reylerini kendilerine çek- mek için, Güney eyaletlerindeki bu tarz çirkin taktikleri önlemek maksa- dını taşıyan bir kanun çıkarmağı se- çim propagandası bakımından çok faydalı görmüşlerdir. Bu mevzuda yapılan teklifler arasında, her seçi- min -eyalet mahkemelerinin değil- fakat, federal mahkemelerin tâyin edecekleri resmi memurların seç- menler için seçmen listeleri tanzim etmesi teklifi vardır. Diğer bir teklif ise Başkana, zenciler aleyhine seçim- lerde tefrik gözetilen yerlerde -fakat, sadece federal seçimlerde- eyalet me- murlarının yerine seçmen kütüklerini tanzim etmek üzere federal memur- lar tayin etmek yetkisini vermekte- dir. Bu mevzudaki tekliflerin Senato ü konusunda Se- -demokrat- lideri Johnson ile Azınlık Lideri -cumhuri- yetçi- Dirksen arasında bir anlaşma olmuş ve tekliflerin - müzakeresine geçilmiştir. Senatonun büyük çoğun- luğu, —Cumhurıyetçılerın hepsi ile Demokratların — büyü ekseriyeti zencileri o rey hakkının daha sağlam 24 BİTENLER Amerikada zencilerden bir grup Hayat hakkı yok.. teminata bağlanması mevzuunda ay- nı şeyleri düşünmektedir. Fakat, Gü- ney eyaletlerinin Demokrat senatör- leri -16 kişi- bu tekliflerin hepsine birden şiddet ve sonuna kadar muha- lefete kararlıdırlar. Senato iç tüzüğü, her senatöre kürsüde istediği kadar konuşmak hakkını vermektedir. Bir senatör tekrar söz aldığı takdirde bi- le hudutsuz konuşmak imkânına sa- hiptir. 16 Güneyli Demokrattan altı- sı bir gün içinde dörder saatlik ko- nuşmalar yapmakta ve geri kalan- lar arkadaşları konuşurken istirahat etmektedirler. Üstelik, Güneyliler icab ettiği zaman yoklama yapılması- nı talep edeceklerini de bildirmişler- dir. Yoklamada 100 senatörün 51 i salonda bulunmazsa, o takdirde Se- nato Başkanı müzakereleri durdur- k ve kanun teklifini gelecek cel- seye bırakmak zorundadır. İşte, Se- nato komisyon odalarının leyli okul yatakhanesi haline gelmesinin sebebi buydu. Çünkü, Senato Başkanı, celse açıldığı zaman toplantı nisabını sağ- layamazsa senatörleri icabında Dev- let kuvveti kullanarak Senatoya cel- betmek hakkına sahipti. Bu durumda, senatörlerin çoğunluğu Capitole'de yatmağı tercih etmişler, Zenci taraf- tarı Demokrat senatörler, başta Cumhurbaşkanlığı adaylığı adayı o- lan Johnson olmak üzere, Güneyli Grup arkadaşlarının üzerinde fazla baskı yapmağı arzu etmemekteydiler. Bundan maksat, seçim arifesinde partinin tesanüdünün bozulmaması olduğu kadar, Johnson'un adaylığı- nın Güneyliler tarafından baltalan- mamasını da sağlamaktır. Fakat e- ğer Güneyliler Senatonun bu kanunu çıkarmasını önlemeğe çalışırlarsa, o zaman, Johnson Cumhuriyetçilerin lideri Dirksen'le tekrar anlaşacak ve müzakerelerin — yeterliği — hakkında bir önerge verecektir. Bu önergenin 2/3 çoğunlukla kabul edilmesi gere- kir. Bu önerge kabul edilirse -ki edil- olacaktır. kullanmak isteyen — senatörlerin za- manı dolunca müzakereler kesilecek ve reye başvurulacaktır. Bu satırlar yazıldığı esnada — müzakereler dör- düncü gününe geldiği ve Güneyli se- natörler hakikaten pek haksız bir davayı savundukları halde, Amerikan Senatosunda —görüşmeler şahsiyete kaçılmadan sükünet içinde devam et- mektedir ve yeterlik önergesi henüz hâlâ verilmemiştir. İşte Amerikan demokrasisi budur. Nitekim, Güneyli zenciler de Ame- rikan demokrasisi sayesinde her ge- çen gün bir az daha fazla tabii hak- larına kavuşmak imkânını bulmakta- AKİS, 9 MART 1960