4 Ağustos 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 33

KETA PLAFR TURHAN KARİK 'R ALBÜMÜ çuk'un 140 karikatü- Yayınları 3. İstanbul, - 1959 176 sayfa, 5 lı- ? yılında Ayde- asi karikatür- ilk defa alışmaya baş- ndan îıyrı!aıxk şu- alışmanın raylarına otur- Zaten o sı- ralarda Awupa ve Ame rıka karikatür sanatında 1945'den beri esmeğe baş liyan bir büyük rüzgâr ortalığı bü- tün bütüne kaplamış, bugünün büyük ustaları -Steinberg, Mose, Cin& An- dre François, Chaval, Emet, Boye, irgile Parteh, Ronald Searle- büyük şohreb orine ulaşmağa diı. Atom çağının pek uygun gelen karikatür insanların yaşadığı her köşeden kırıyordu. mında, Bazan bir sinema rek! ba7an bir ilâç prospektüsün- M a. bir secı afişinde ve savılamıyacak kadar çe- şitli sahalarda.. Karikatür “kısa” ve “yaygın” bir sanattı. Çizgiler zamanı kıt at*m çağı insa.nının ayağına kadar yiürü- de kendini kim İkinci Dünva Harbi t ulaştırma tansiyonu birdenbire yü k— selince netice görüldü ve “dessin hu- morist:gue” Türk yede dünya çeapın- da hatiri sayılacak mümessilini; Tur- hanı buldu 1'349 yılında Yeni İqtanb ıl gamtıwmde sanatının idlikametini c zen makaleler vayın'adı O günden bıt yana on sene içinde yaptığı iş ustalı- b i K 1 I İ kâr amamıv bir wtün- lüğe kavuştuğunu görüyoru Turhanın Milliyet ya)mları üçün- €Ü kitabında 140 karikatürti yayın- lanmış. Bu 140 karikatilr Üc böliüm- de takdim edilmis. Bütün karikatilr- lerin ortak vasıfları sade -ama basit deği!-. teferruatsız -ama eksik de- Bil-, net -ama satıhta değil- olması- dır. Siyah - heyaz. mevzuun gerek- tirdiği yerler müstesna, kullanılma- mıştır. Cizgilerdeki deformasvon da- ZU CiZg£i usta ım ve mizahi diülsün- cenin ortak Ölçüsüyle — diizenlenmiş. u deformasyon 'bize ne bir yadırga- a hiessi veriyor, ne de bir yabancı- hk. Mzahi hm'?cam veteri kadar du- yYuracak, mevzuu blitiin —afırlığıvla kafamıza yükleyecek kuvvette. Çiz- Riler en ufak bir takıntı yapmadan gerekli oluklar içinde yürüyerek bi- zi sarıyor AKİS, * 4â_uszos 1959 Turhan Selçuk Üstüne vok Kar katürlerin bir iki tanesini a- tepsi yazısız. Böylect bizim 3sprinin dı- f)rtlawnı temin etmiş en bu a.büm r katü“üerın bilyük bir le Avrupa ve Amerikanın savılı or- anlarında nesre lilmi:$ ; dır. | qrikaîm sa- natının kaderinde diğer ülkelerden farklı bir gelişmeyi gösteriyor. Ger- çekten Batının büyük tirajlı gazetele- rinde bu çeşit espri ve çizgiye rast- HERKES lanmaz. Oralarda gilnlüik — gazetede tahlı nın İca- e zelar br uzun yıl- calıştığı g hu tosamtilü kıramamış, günlük siyast makalelere paralel yazılı karikattiir- ler yapmıstır. Turhanın büyük ti- xnjlı V[illi gazetesindeki çalışma- at, pulitika, felsefe mev- n kalıcı eser- Zgiİ, gerek mevzu , Iİk tabakalarının seviyesi V,zjmdf goıünen karikatilrleriyte bu İar geniş bir tesire ulaşabilmesi ve günlük gazete kösşssinde kıvvetle a- ması Turhanın büyük haşarıla- n biri sayılmalıdır. Üstelik bu- a in Turbandan haşka siyasi günlük- eva mlı karikatlir çizen imza g D dir. Bunun sebebini el- sin Kanununun aman- ııdo aramak mümkün- ıwıd'eııî sferiyle birlikte kanuni takyitle- ı ılar lÂbirentlerinde ustalıkla yü- bilen esprisine bağışlamak ye- rınde bir görüş olur. ırban kankatür albiimünli üç anlatabilmek k şunu sövliye- biliriz ki birinci 'böÖlümde insanın tâ kendisi ve psikolojik problemleri a- gır basmakta, ikinci bölümde sosyal ve politik atmosfer kesifleşmektedir Üçfincü bölüm doğrudan doğruya “Politikaomın Maceraları”dır. En kı- sa bölü udur. Gerek ikinci, gerek üÜçüncü bölümlerde değişik gibi gö- rünen pol:tik ve sosyal dalgalanma- ların mizah zaviyesinden Adeta de- &işmez kanunları tesbit — edilmiştir. Alhümün bütününde ise mitolojiden tarihe, edebivattan felsefeye, dinden politikaya kadar geniş bir hazırlayı- ©1 zemin Üzerine oturtulan ceşitli ka- 7kmtllrl<*rm bazan acı. hazan çok ko- mik fakat alde derinlemesine iş- leyen ve asla satıhta kalmaıvan miza- hı hissedilmektedir. Alhüm, sahibinin karakterini biül- tün genişliği ile açıklamaktadır. Ata- türk devrinin eğitimiyle yetismiş bir sanatçının son on yvillik — demokrasi fırtınasının biltiin çilesine — rağmen nasıl sağlam mesnetlere dayandığı ve yıkıcı hicivlerin nasıl cemiyetin hep sahte katlarına çevrikdiği sayfa sayfa görünmektedir Turhan, son yılların sosyal ve po- litik hayatında sanatıyla oxnndığı Tol bir yana, kendi sahasında rakip- siz oldufunu, yıllar süren cok ciddi bir çalışmanın neticesi olan bu al- bümle tobplu bir qekilde ortaya bir daha koymaktadır. Turhan Karikatür —Albümil her çeşit okuyucunun zevkle faydalana- bileceği kıymetli bir eserdir.