17 Ocak 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

DÜNYADA OLUP BİTENLER Irak Köşkün yeni sahibi G e€çen hafta içinde, Nuri Said Pa- şanın Bağdattaki mükellef köş- küne yeni bır kiracı taşındı. İhtilâl sırasında bir hayli tahrip edilen, on- 14T n memlekete döndüğü azzam — tezahüratla karşılanmıştı. Simdi de, Irak hükümetinin kendi- sine gosterdıgı hürmetin bir delili o- larak, Nuri Said Paşanın köşküne yerleşmesi uygun görülmüştür. zani artık, Iraklı Kurtlerın en kesif halde bulundukla Süleymani- yede oturmaktansa Bagdatta bulun en mühim sebebi Irakh liderler üze- rinde devamlı bir tazyik icra edebil- mek Altmışlık lider, I rakm Bırleşık Arap Cumhurıyetıyle birleşmesini veya tamamen Nâsırcı unsurların hakımıyetı altına geçme- sini önlemek için elinden geleni yap- maktadır. Irak hükümeti de, Irak sınırları içinde yaşayan bir buçuk i zerinde muazzam nü- fuz sahibi bir kı msenin sözünden çık. mayı pek ihtiyatlı bir hareket say- mamaktadır. Abdülkasımmı ve etra- fındakiler, Kürtlerin Irak nüfusunun beşte birini teşkil ettıklerını unut- mamaktadırl ar. stafa Barzaninin Irak sınırla— Y1 dışındakı Kürtler üzerinde de yük nüfuz sahıbı oldugu 1dd1a olu— nur. Kendisi bu biraz da mensup oldugu aılenın geç— mişteki faalıyetlerıne borçludur. ürtler arasında ma bir milli kahraman olarak anılan babası, bu asrın başlarında Osmanh Hüküme- tine karşı isyan etmiş, nıhayet 1908 yılında yakalanıp asılmı tı. 1930 a- yaklanması da, Barzanımn amcası Şeyh Ahmedın eseriydi. O zamanlar, Irakın kuzey kısımlarını — birbirine iliz katan isyan sırasında, İng kuv— vetleriyle Kürtler a_rasında kanl çarpışmalar olmuş, İngiliz kuman- danlığı top ve uçak kullanmak zo- runda kalmıştı. Üç aylık bir müca- deleden sonra yatıştırılan Kürt me- selesinin tekrar ortaya çıkışı — 1942 yıhnda oldu. yıl, Mustafa Barza- ecburi ikâmete — raptolunduğu Suleymanıye şehrinden kaçıp Barza- na gitti ve orada muhtar bir Kürt idaresi kurmak için faaliyete giriş- ti. İngiliz ve Irak kuvvetlerine kar- şı gosterılen şiddetli mukavemet so- nunda resmi makamlar, o havalide yaşayan kürtlere — muhtariyet tanı- mağa razı oldular. Fakat resmi ma- kamlar verdikleri sözde durmadık- ları için iki üç hafta sonra Barzani tekrar ayaklandı. Bu defa, uzerıne gönderilen kuvvetlere fazla madığından iki üç yüz kşıyle bir- likte İrana geçmek zorunda kaldı. Müstakil Kürt Devleti arzani İkinci Dünya Harbinin ka- B rışık yıllarında, İran hem Rusla- Tın, hem de İngilizlerin 1şgalı altın— da bulunduğu bir sırada, habad şehrini merkez.ittihaz ederek müs- Barzaninin rüyasını gördüğü Kürdistan! Hayal kurmaktan kolay ne var? AKİS , 17 OCAK 1959 Mustafa Barzani Karışık işler mütehassısı! takil bir Kürt Devleti kurdu. Fakat bu sefer de İran kuvvetleriyle mü- cadele etmek lâzım geldi. Mücade- lenin sonu İranda Kurt Devletinin çöküşüyle bitti. Meha taki Kürt Cumhurıyetının dağılışı uzerıne Bar- zani tekrar Iraka döndü; fakat bü- tün umıtlerı boşa çıktı. Kürtlerin â- si lideri, harbten sonra artık affe- dileceğini ve Süleymaniyede rahat rahat yaşayabılecegını zannediyordu. akat Irak hükümeti kendisini af- fetmedıgı gibi, uzerıne kuvvet de şevketti. Bunun (üzerine Barzani ka- çak olarak, Doğu Anadolu üzerin- den Sovyet Ermenistanına sığındı. Asi lider, Sovyetler Birliğindeki uzun ikâmeti sırasında boş durmadı. Rus idarecilerden gayet iyi bir ka- . - : eh gesine biraz daha karışıklık getire- cek olan Kürt meselesini kurcala- makta muazzam fayda görmektey- di. Ermenistanın merkezi Erivanda bulunan radyo istasyonu — muayyen saatlerde Barzaninin emrine verildi. Lider bu radyoda sık sık konuşmak- ta, Irakta, Türkiyede, urıyede ve İranda bulunan Kürtleri isyana teş- vik etmekteydi Sovyet makamlarıy- la Barzani arasındaki munasebetler o derece sıkı fıkıydı ki, Kürt lideri- nin Sovyet generali üniformasıyi dolaşmasına müsaade olundu, o da, 'bugün hala elden ele dolaşan ve pek pâhalıya. satılan yakışlı fotoğraf- lar çektirmeyi ihmâl etmedi. Bir zamanlar müstâkil Kürt Dev- letinde cumhurbaşkanlıgı etmiş olan adam, şimdilik aynı hareketi tek- rarlamak nıyetınde değildir. Bugun— lerde bütün gayretlerini, Irakta 17