cılığı Amerikadan, İngiltereden ve Almanyadan geniş ölçüde ıstıfade et— mişti. Sovyet — uçaklarının — çoğu silüeti Amerikan — uçaklarının tıpkı— siydi. General Twining bir — Sovyet hava alanında B-29 Amerikan uçak- larının tıpkısını görmüştü. Sovyetler- de bu uçak TU-4 tipiydi. İkinci Dün- ya harbinde kullanılmıştı. 2600 mil menzili ve saatte 300 mil sürati var- dı. Bu uçakların artık modası geç- mişti. Sovyetler onları eğitim — veya başka işler için kullanıyorlardı. Sov- yetler kopyacılıkta ve kopya ettikleri modelleri kendi isteklerine göre tadil etmekte büyük kabiliyet gösteriyor- lardı.. Ayrıca çok kıymetli mühendis- leri, modelcileri de vardı. Sovyet or- dusu da nazari ve ameli eğitim mez- cedilmek suretiyle tatbik edilmektey- di. Eğitime çok ehemmiyet verılıyor— du. General Twining'in gezdiği okul- larda Amerikan kolej ve üniversite- lerinde tatbik edilen öğretim metot- larına benzer metodlar kullanılıyor- du. Laboratuvarlar ve sınıflar modern tarzda yapılmıştı. Kurslarda en ye- ni bilgiler öğretiliyordu. Sovyetler havacılıkta gerçekten — kuvvetliydiler. Fakat bu kuvvetleri dünyanın zan- nettiği ölçüde, hele bazı basın haber- lerinde bahsedildiği kadar — değildi. Bazı müşahitlere göre Sovyetlerin e- lindeki tepkili bombardıman uçağı sa- yısı da gene bundan evvel gazetelerde çıkan haberlerde işaret edildiği kadar çok değildi Bir ara zon u- çağından fazlasını gören olmamıştı. ukayeseler merikan havacılarının — Sovyet u- çaklarını görmelerinden sonra söy- le bir sual ortaya atılmıştı. Sovyet uçakları Amerikan uçaklarına naza- ran nasıldı? — Yabancı — memleketler temsilcilerinin ziyaretleri — esnasında Sovyetler tarafından açıklanan tek is- tatistik bilgi, IL-28, — bombardıman, MIG-I15 MIG-I7 av uçaklarında kullanılan tadil edilmiş Rolls Royce Nene tepkili motorların "thrust" gü- cünden ibaretti. Bu sebeple Sovyet u- çakları ile Amerikan uçaklarının tam bir mukayesesini yapmağa imkân yoktu. Açıklanan "thrust" gücü es- ki modellerde 6.100 pound, yeni mo- dellerde ise 7.100 pound'du. Bu sayılar ise Sovyet Rusya ve İngilterede ya- pılan yeni motorlar hesaba katılırsa hiç de ilgi çekici değildi. Amerikan havacıları gördükleri öteki Sovyet u- çaklarının "thrust" gücü — hakkında tahminde bulunmuyorlardı. Bu uçak- lar hakkında edindikleri intibalar çok değişikti. Sovyet uçakları — arasında ört motorlu, turbinli ve pervaneli, kanatları ters V şeklinde buyuk "T- yushin" bombardıman uçağının Ame- rikan uçakları arasında tam karşılığı olacak evsafta bir bombardıman çağı yoktu. Bununla beraber Ameri- kan uçaklarının ekserisinin ateş kud- reti ve başka hususlar bakımından Sovyet uçaklarından daha üstün ev- rafta oldukları ileri sürülebilirdi. Me- selâ kanatları geriye doğru olan tur- bin motorlu ve ters istikametlerde dö- nen pervaneli "Bear" bombardıman ve tanker uçağının 5600-7500 mil tahmin edilen menzili Amerikan hava kuv- vetlerindeki sırf tepkili bombardıman uçaklarının menzillerinden fazlaydı. Buna mukabil 10 motorlu (6 faa yardımcı) B-36 uçağının menzili " uçagından daha fazlaydı. B-36 la- rın azami sürati saatte 435 mildi. "Be - ar'lerin süratleri daha fazla olabilir- di. Sovyetlerin dört Jet motorlu Bison ağır bombardıman uçakları ağırlıkla- rı, 400 bin pound olan sekiz motorlu B-52 jet uçaklarından daha hafifti. Bu yükseklikte Sovyet uçağına bir avantaj kazandırabilirdi. Menzil ba- kımından iki uçak arasında fazla bir fark olamazdı. Bu uçakların menzil- leri 5000-6000 mil arasındaydı. Bison'un süratinin de azam! tavan—» la uçuş halleri mustesna B-52 den olması - icabediyo B- 52 nin azami sürati saatte 600 mıldı ki bu bombar- HAVACILIK Azarmi süratleri 706 mil olarak bilini- yordu. Sovyetlerin Batılılara göster- dikleri uçakların en dikkate — değeri "MIG-21" lerdi. Bunların süratleri 900-1000. mil arasında tahmin edili- yordu. Gösterilen "Delta" kanatlı u- çakların henüz tecrübe devresinde ol- dukları anlaşılıyordu. Bunlar seyre- denler uzerınde fazla bir tesir bırak- mam Amerıkan av uçakları Av uçakları bahsinde — Amerikanın yakın bir gelecek için fazla endi- şe duymasına lüzum yoktu. Ameri- kanın elinde Lockheed 104 ve Chan- ce-Vought F8U olmak üzere düz u- çuşta 1200 mil sürat yapabilen en az iki uçak vardı. Yalnız bir nokta çok mühimdi .Son model Amerikan av u- çakları Sovyetlerinkine eşit veya on- lardan üstün olabilirdi. Fakat bu u- çakların kaliteli Sovyet bombardıman- Tuşino hava meydanındaki gösteri Göz dağı mı? dıman uçakları için mükemmel bir uçuş sürati idi. Sovyetlerin iki jet motorlu orta bombardıman uçakları Amerikalıların dört motorlu B-47 leri- ne muadildi. B-47, ağırlığı 160 binle 200 bin pound arasında değişen 600 milden fazla sürati olan bir uçakta. "Badger" ler de iyi uçaklardı. Fakat en fazla B-47 ler kadar üstün evsafa sahip olabilirlerdi? Ruslar Havacılık Gününde iyi evsafı olan gündüz ve her türlü hava, şartlarında uçabilen tepkili av tayyarelerini göstermişler- di. "Farmer" yahut MIG-19 denilen tek motorlu tepkili av uçakları saat- te 650 ilâ 850 mil sürat yapabılıyor— lardı. Bunlar F-86 ların en son - delleri ile veya F-100 "Super Sabre - larla belki mukayese edilebilirdi. Sov- yetlerin "Flashlight" isimli her türlü havada uçabilen av uçakları da çok iyi sayılabilirdi. Yalnız ele geçen bil- gılerden bunların ses süratinin altın- da "subsonic" oldukları öğrenilmişti. larına karşı çok yüksek irtifalarda zorlukla karşılaşmaları da muhtemel- di. Görülen uçaklara bakılırsa Sov- yetler nakliye uçakları alanında A- merikalılardan hayli geriydiler. Ya- nacakları uçak Amerikalıların — kul- landıkları C-123 ayarında bir uçak ol- maktan Öteye geçemıyecektı Bu sa- hada Sovyetler daha yeni yeni hare- kete geçiyorlardı. Sovyet helikopter- leri gerçekten İyi idi. Fakat iddia ettikleri kadar yük — taşıyacaklarına mütehassıslar ihtimal vermiyorlardı. Batılı memleketler mütehassısları- nın Sovyetler Birliğinde havacılık sahasında gördükleri şeyler üzerine yürüttükleri mütalâalar umumi ol- maktan ileri geçemiyordu. Çünkü Sovyetler teknik bilgi vermekten çe- kiniyorlardı. Belki "esrar" ları yoktu ama, gizli tuttukları şey çoktu. Bu davetleriyle "Demirperde" yi biraz aralamış oluyorlardı.