1 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

KİTAPLAR «ÇARIĞIMI YİTİRDİĞİM TARLA» (Varlık Yayınları sayı 364, Ekim Ba- imevi, İstanbul 1955, 119 Sayfa, Fiyatı 00 Kuruş). İşte Çarığın kaybolduğu tar- la bir kıtabın adı Ola el- eme. Bir gün, sevgılılerın anala kar- şlerin eriyip toprak ibi ufalandık ları tarlalar da, kanlarının karıştığı su İrkları da birer kitap ismi olacak. Ol- e dursun.. Kuvvetli uysuz kaderi İkinci Meşrutıyet yıllarında ve da- ha sonra bazı şehırlılenn gözü oraya çev ğil., L bakmak başka şey- teyen kaderi ilk defa «Yaban» n ardından ay geçti. 1950'ye kadarzamanza - man köye yine bakılır. Fakat, ikinci büyük hamleyi, 'köyden, köyün bağrın an kopan biri yapar: Makal. «Bizim öy mevzuu tükendi dedırte- Za- on sekiz ey lhışa roiîk etütlerin hususiyeti var. «Yaban» dan, «Bizim Köy» Mehmet Başaran'ın <<Çarığımı Yıtırdı- ğim Tarla» sı, köye giden yolun üçün- cü menzilini yukseltır köy dâvasını be- nimseyenlerin i bir ümidi olur. Meh- met Başaran da savunmasını üzerine al- dığı köylerin çocuğudur. Okumuş, oku- duğu kitapların aydınlık ilerisine bak- mış, fakat' önündeki ışığı ardındakı ka- lar. Dünya dar geniş, kadar bereketli, gün dar sıcakken, bütün hareket ediyordu. Hangi yaratık dünyayı onun kadar kendine zehir ede- cek şeyler yapmıştı? (S-64)» Buna mukabil içini aydınlatan kısa süreli sevinçler de olur: dönemeç noktasının oyunu ği düğünler, gü ler, bes- Başaran'ın hayatı Böylece, bir in- Çok bir müşahedeyle le bu şiirli kitap, etrafmdakı köyü anlatır. san ayatı etrafında dönen fresklerin canlandırdığı köy birçok tarafiyle diğer köylere benzer. Hele köy insanı.. onu bahtı her yerde bir gibidir. Bu bahtı Başaran'ın babasından gelen mektup- n okuyalım, bu satırlar kıtabın da son satırlarıdır: »Lâfı uzattık. kara tencere ıçını e Ateşi ma, alnımız ak. Ra'bbim ö- tede de sıkmaz işallaa.. Siz de öyle kalını, i: ötede kemiklerimiz sız- son sözüm. Kal sağ- hcakla...» Trakya şivesini hususi imlâsı ile ay- vermeye muvaffak olan Başaran, rabıt edatlarından nefret eder, bilhassa «ve» den. Onu hiç kullanmaz. Fakat, 36. sayfadaki <«veya» yı niçin kullanmıştır? Yumurta erine «Yumurtayla» diyerek bir virgül koysaydı ne olurdu?. Başaran'n, Trakya'da, <«Ça- Tarla» dan koparıp, dîyarlardaıı aşıra- adolu'daki «Bi- -im Köy» üne rnzgarların getirdiği bu e- sesi duyanlar da, ayni soruyu so- racaklar mı? «DENİZİN İLK YÜKSELİŞİ» (Yenilik Yayınlan: 11, Yenilik Ya- yınevi, İstanbul, 1954; sayfa 94, fiyat 00) Yolu» Necati Cumalı, «Kızılçullu i Şarkıları» (1943). «Harbe Gidenin 1945) «Mayıs Ayı şiir kitaplarını yukardaki isimle Yirmi dört şiirden mürekkep çocukluk çağlarından gençlik yıllarına giden duygu yolunu açan Beni herkes severdi Arabacı yanma oturtur bana rirdi Gözlerinin iri. gülerdi. Sevilerek, severek başlıyan bu yol ne yazık, öyle devim etmez. Pişmanlıklar, yabancılıklar, ıstırap veren aşklar... gibi dönemeçlerle yıpratıcı bir hal alır. Sairin önündeki hayat gün geçtikçe katılaşır. Meseleler, belirmiye başlar. İkinci daha çok askerlik ve harpler üzerine temleri toplar Sebepleri malüm ama bu cinayetlerin çare geri kalanlar artık kısım Guneşı) rağ- men:: sever, sevmek ister: İçimden hep iyilik geliyor Yaşadığımız dünyayı seviyorum (Son) «Mayıs ı Notları» ada şii nsuru- nu daha ziyade hatıralar verir; şairin artık, dönüp bakacağı bir azisi, kafa- sını efkârlandıracak bi yat tecrübesi vardır. Teselliler perine düşmek zamanı gelmiştir: Efkârın arttı mı geceleri Geçir paltonu sırtına Atkını iyice s Bırak adımlarına kendim (Gece Rüzgârı) enileşen şiirimizin tanınmış sı - lığını, seslilerden gel müzikalitesini u kitabında topluca görmek y fırsatını kolayca buluruz. SHAKESPEARE (Orhan Burian'ın tercüme ve notla- rından hazırlıyan: Vedat Günyol İstan- ul, Ağustos 1955 Ekim Basımevi. 112 sayfa, fiyatı 100 kuruş.) Varlık Yayınevi - tarafından mekte olan Dünya üncü kitabıdır. neşredil- Klâsiklerinin 14 en mühim eserlerinin hülâsalar, serlerden seçilmiş örnekler, otlar ve açıklamalar bulunmaktadır. Elımızdekı kitapta da Shakespeare, bu plâna göre neleri, oyunları, Sonra, Hamlet, Othello, Atinalı Timon, Macbeth, Kral Lear ve Beğendiğimiz Gibi'den örnekler ve diğer -4 oyununun konuları verilmektedir. LİENHARD VE GERTRUD (Yazan: Tean Henri Pestalozzi; Türk- çeye çeviren: Hakkı Rodop. İstanbul 1955 Türkiye Ticaret Matbaası. 72 sayfa, fiyatı yazdı değil.) Öğretim işleriyle ilgili bu- a Çocuklara verilecek olan bilgilerin, ze- kânın inkişafını takip etmesi, pratik vol- larla verilmesi, sanat meslek hazır- lığına küçük yaşlarda başlanması gibi Pestalozzıdenberı işlenen fikirler eğiti- min başlıc pro.lemlerindendir. Yazarın, bir halk romanı olan bu eseri, klâsik eğirim eserlerı arasında ver almış bulunmaktadır. nnenin, eği- tim yla bir ailevi ve bir köyü na- sıl kalkındırabıleceğını anlatmaktadır. Yazılışı üzerinden 174 yıli geçmiş olduğu tazeliğini ve canlılığını i yucular, mu- lu köylerini bulacaklardır. daki fark yalnız 174 senelik bir mesa- feden ibarettir... EKİM AKİS, 1 1955