1 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

DÜNYADA OLUP BİTENLER Arjantin Sakıt diktatör Peron Mukadder âkibet Diktatör ve sonu Geçen hafta zamanımızın sayılı dik- tatörlerinden biri daha tarihe katış- tı. 1946 Şubatında halk oyu ile jş başı- na geçen, ondan sonra da gene halk o- yuna dayandığını iddia ederek Güney A- merika'nın göbeğinde totaliter bir ida- re kuran Peron, bütün diktatörlerin uğ- radığı akıbetten kurtulamıyarak, pılısını pırtısını topladı ve selâm ir Para- guay zırhlısına sığınmakt uldu. it inden de bahsediliyor- akat su satırların yazıldığı ana ka- dar gelen haberler bu rivayetleri doğru- lamamıştır. Gerçekten de Arjantinli sa- bık diktatörün böyle bir teşebbüste bu- lunması çünkü hadıseler tin'de diktatörlük değil, rardı. Tarih diktatörlerin aşağılık duy- gusuna sahip kimseler luğunu göste ren misallerle doludur. Memleketını belki iyi niyetle, takat bak ve hürriyetler bahasına kalkındırmaya çalışan basını susturarak, münevverleri siyasetle uğraşmaktan me- nederek. siyasi partileri kapatarak iç is- tikrarı temin ettiğini zanneden bu dik- tatör kimdi? "Nasıl iş başına gelmişti? Totaliter rejimlerin de nasıl olup da diktatörlüğünü kura- bilmişti? Bu suallerin cevabım herşey- den önce Arjantin'in sosyal ve ekono- Zaten gene sos: i i Peron'u yükselttikleri yerden alarak bir Paraguay gambotunun güvertesine peri- şan bırakıvermişlerdir. Juan Domingo Peron 1896 yılında Buenos i Aires civarındaki küçük çifit- AKİS, 1 EKİM 1955 liklerden birinde doğdu. Onsekiz yaşında Harp Okulunu bitirdi ve kısa bir müd- det sonra da Şiliye ateşe tayin edildi. İkinci Cihan Savaşı patlak verdiği za- man Avrupa'da bulununyordu. Harp iİi- çinde ilk önce Mussolini'nin dağ birlik- lerinde çete savaşı tekniğini öÖğrenmiş, sonra da nazi teşkilâtlarını tetkik etmiş- ır. Diktatörün doğuşu Peron, Başkan Castillo'nun idaresin- deki muhafazakâr rejime son veren Arjantinde ve önemli değildi. 1943 Haziramnda ismi bi- -e bilinmeyen bu adamın 1946 Şubatın- da iktidara geçmesi için gerçekten usta- ca bir yol takip etmesi gerekmiştir. Çin işi “iktidar mev- kıtabında şöyle bir Bertrand kii" adlı fıkra anlatır: — Konfiçyüs bır gün murıtle— dının birine rastlamışlar... cağız hüngür hüngür ağlıyor, yat ediyormuş... Konfiçyüs müridine seslenmiş: — Sor bakalım şu kadına ne- den ağlar? Kadın müride şu cevabı ver- miş: — Ben ağlamıyayım da kim aglasın" Yıllar — oluyor, kocam da yırtıcı kaplanlara yem oldu.. K dın sen deli mi 1n" Bu kadar felâkete uğradın den durursun buralarda? mâmur yerlere gidip selâmete ka- vuşmazsın?., Gidemem... Çünkü oralar- da gaddar memurlar haksız idare- ler Kon İ'çyus bunu işitince, mü- ritlerine dönmü — Çocuklar, kaydedelim: gaddar haksız idare yırtıcı kaplanlardan I| daha zalim, daha korkunçtur!.. demış, bır tarafa İkinci Cıhan savaşından sonra Ar- jantin büyük bir refah devresi geçiriyor- du. Yıkılmış ve aç bir Avrupa Arjantin- den bitip tukenmez taleplerde bulunu— mez (talepler halkı iyimserliğe sevketmiş— Arjantınlıler şimdiye kadar görmedik- i hayat rtları içinde yaşıyorlardı. Toprak sahıplerı ve tüccar için du- rum böyle iken işçiler hâlâ yokluk için- deydiler. Toprak sahipleriyle tüccarın yanısıra işçi sınıfının da hayat seviyesi- ler ni düzeltmeyi ilk düşünen Arjantinli Pe- ron olmuştur. 1943 darbesinden- sonra her istediği bakanlığı elde edebilecek bir durumda iken, kendisi için Çalışma ba- kanlığı ihdas ettirmiş ve onun başına geçmişti. Bu ve biç şüphesiz, aynı ustalığı olmuştur. İşçi seltilmesi, ücretlerin arttırılması, haftalık ve yıllık tatiller işçi kütlesini Peron'a bağlamıştır. Peron'un işçiler ve orta sınıf halk a- rasında kazanmış olduğu sempatıde Eva zat idare etmişti Büyük işçi kitlesini Pe- ron'a bağlayan âmller arasında Eva'nın bu yayınları da vardır. Kaldı ki, 17 Ekim 1945 de, Çalışma nümayişe iktidara getırılmedıgı takdirde Buenos - Aires'de taş üstünde taş, omuz üstünde teklıyenler de sadece ışçıler değildi. Or- ve n'un Zaferini iste- arasında bulunuyorlardı. Zaten Amerika'da ordunun desteği ol- madan iktidara gelmek, ordu ile bozuş- tuktan sonra da iktidarda kalmak her kabadayının harcı değildir. merıka Birleşik Devletleri de, yenler ü iste- örmek 1946 seçimlerine gıdılırken de. Ar- miştir. Eva Peron Mütevaffa koruyucu melek 11