1 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Maliye Türk parasının kıymeti U zunca bir müddettenberi caddeler i- şartlara göre kifayetsiz. kalan 13 nlı işler yürütülmeye çalışıl— Yürürlükten kaldırılan kararname çıkarıldığı zamandan bu güne kadar şartlar çok değişmiştir. Son yıllarda es- i kararnamedeki ban bolluklardan is- tifade edilerek türlü çeşit dalavereler yapılıyor ve bunların hikâyeleri bitmez dövizle otomobil ucuz fiattan Türk Z bir kaç misli arttıranların a- -inliklerini dedi günden güne kabarıyordu Bütün bunlar kıymeti zaten gün düş- mekte olan Türk parasının kıymetinden daha da kaybetmesine sebep oluyordu. Türk parası bu gün dünyanın her ye- rinde ya kur harici olmuş veya resmi serbest piyasalarda kıymetinin Üüçte biri- ne düşmüş bulunmaktadır. İngiltere'de sayıda bir iki banka on i sili lütfen . İtalya'da da şahit olunmakta- çıkarılan kararnamenin para- mızın kıymetindeki bu anormal düşme- lere mani ümit fazla iyimser- Çünkü bir memleket pa- rasının kıymetinde istikrar temini ve bu- nun korunması sadece bu türlü yasakla- ma hükümleri ve zor tedbirleriyle kabil olamaz. Bu çok kompleks bir problemdır geceçektir. engin olmayı kendileri için meslek haline getirmiş bulunan kimselerin da- ha ne gibi metodlar icat edeceklerini kimsenin önceden kestirebilmesine im- kân yoktur Nitekim ayni hal eski kararnamenın tatbiki sırasında da görülmüştü. Yürür- lük tarıhınden itibaren tatbıkatta karar— kisi yamalı bohça halinde devam edegel- AKİS, 1 EKİM 1955 Guneyden gelen otomobıller Yol miştir. Dertler asıl kaynaklarından dü- zeltilmeye çalışılmadığından ve buna bel- ki de imkân omadığından şikâyet edıle— gelmekte olan durumda arzu olunan i- yileşme ve düzelme meydana gelememış— tir. Yeni hükümler — ve — esasları Yeni kararname eskisinin tatbiki sı- rasında zaman zaman çıkarılan hü- kümleri bir araya toplamakta ve pe mahdut bir iki yenilik getirmektedir. Yukarıda da işaret olunduğu gibi. diğer her sev ayni kaldığı takdirde, yeni karar- name de memleketin hissetmekte olduğu güçlüklerin yok edilmesinde , çok fazla ümit verici olamamaktadır. Gerçi yeni kararname il çok dağınık hüküm bir araya getirilmiş ve derli toplu hale sokulmuşsa da, heyeti umumiyesi ile had- dinden fazla emek ve zaman israfına se- bep olarak bir mahiyet almıştır. i bu husus dağınık hükümlerin toplanma— sıyla nisbeten azaltılmıştır zatihi hükümlerin ve usuller kendısın— deiklir. gUsuller ve formalıteler insanı çileden çıkaracak şekildedir demek bile kâfi değildir. Bazı hallerde iş sahibinii hatta doğrudan doğruya işten vaz geçi' recek kadar yorucu, karışık, masraflı - letilmiş veya tamamen ortadan kaldırıl- mışdır. Bizde ise işler, bir zamandan- beri bilâkis daha çok zorlatmaya daha çok güçlüklere saplanmaşa başlamış ve bunun ıslâhi yolunda da ciddi ve ümit verici faalıyetlere girişilmemiştir, insan e millet havalını daha caizin, rahat ve kolaş yaşanılır hale getirmek, vazifesin- de olan devletin bu derece müdahaleci kapalıdır bir pozisyona girmesi kat'iyen kabul edi- lebilir bir şey değildir. Ancak şurası var ki, yeni kararname hiç olmazsa mahdut imkânların daha idareli ve rasyonel bir tarzda kullanılması, memleket ekonı sine helıf suretlerde büyük zararlar takım hâdiselerin önlenmesi olabilirse — tedbirler manzumesi olarak belki kendisinden bek- lenilen fonksiyonu ifa etmiş olacaktır. 28 Temmuz 1955 tarihinde Bakan- lar Kurulunca' kabul edilen 14 sayılı ye- ni kararnamenin nesri her nedense 15 Eylüle kadar bekletilmiştir. Kararnamede birinci madde karar- namenin mevzuunu tesbit ve tayin et- mektedir. Kararname ile güdülen mak- sat, adından da anlaşılacağı gibi. Türk parasının kıymetini muhafaza etmektir Bu husus. 1 Kambiyo, nukut. esha ve tahvilat alım, satımı: 2 - Kıymetli madenler ve kıymetli taslarla bunlardan mamul veya bunları muhtevi her nevi eşya ve kıymetlerin ihraç ve ithali: 3 - Ticari senetlerle tedivevi temine yarı- yan her türlü vesika ve vasıtaların mem- leketten ihracı veya memlekete ithalinin tanzim ve tahdidine müteallik vazedil- miş bulanan esaslar ve hükümlerle te- mün edilecektir. Kararname altı kısım halinde toplan mış 81 maddeden muteşekkıldır Her kı- sım kendi içinde mevzua göre bölümle- re ayrılmıştır. Birinci kısım umumi hükümleri ih- tiva etmektedir. Burada mevzu, mahfuz hükümler tesbit olunmakta. : la bun bunarı tevi eşyaya ve menkul kıymetlere müte- allik takvidler vaz olunmaktadır. Yabancı sermayeyi teşvim kanunu i- le petrol kanununa, Milletlerarası Para 17