30 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 7

Fatin Rüştü -Zorlu 300 milyon arıyor fazla gecikme Türk ekonomısı ıçm tehlikeli ve zararlı olacakt memleketimiz bir yandan Atlantık paktı silâhlı kuvvetlerinin yüzde 28 ini tek başına temin ederken, diğer taraftan da milletimize daha iyi bir istikbal ve dolayısiyle daha parlak bir iktisadi durum hazırlam dindeydi. Bu istikamette gırışılmış hareketler vardı, bunların sekte uğramaması için Amerika dostlugu- nu göstermek durumundayı Fakat Awra Warren Vaşmgton— mid verici bir vaziyet görmedi. İncelemeler yapan komite mütered- ditti. Amerika yardım elini uzatma- dı, ama Ankara hükümetinin iktisadi politikasını tasvip etmiyor- merikayı ziya- retinde enflasyonist gidişe bir son verecegını bildirmisti. Halbukı ne ye- ni yıl bütçesi, ne de sonra alman ka- rarlar bu istikamette bir gelişme göstermiyordu. Enflasyon iktisadi mi, Enflasyonun siyasi mi? mevcudıyelını hiç kim- yordu. Ancak bunun sebepleri bahsınde Türk hukumetı ile ümeti arasında görüş farkı vardı. Adnan Menderes bunun, kalkınan bir memleket ligin tabii ol ğu kanaatindeydi. Nitekim iktidarının hakikaten iftihar vesılesı olan Hirfanlı barajının temelinin a- tıldığının akşamı Başbakanlığa da- AKİS, 30 NİSAN 1955 vet ettiği bazı İstanbul gazetecilerine yapılan ve yapılmakta olan işleri an- latmış, sonra şöyle Bu kalkınma fılan denmez, yepyeni bır memleket tâ temelinden kuruluyor. Tenkid edenler, yapılan iş- lerden hangisini fazla bulduklarını bir türlü söyliyemiyorlar. Bi leket yalnız nüfusiyle ölçülmez.. Bü- tün genişliyen varlığı ve teçhizatı ile ölçülür. Bu işler yapılırken, muvak- kat enflasyon manzaralarına katlan- mak icap eder. Fakat yatırımlar, tam ahsul vermeğe başlayınca böyle manzaralardan eser kalm Başbakan Adnan Menderes o top- lantıda bir program gereğince hare- ket edildiğini de belirtmişti. Gerçi Başbakanın zaman zaman "herkesin anladığı mânada" bir plân ve prog- rama karşı cephe aldığı görülmüştü. Fakat bu defa programlı davranıldı- ğı tezini müdafaa ediyordu. Enflâs- yon tamamiyle iktisadiydi rikalılar ise bunun siyasi ol- duğu kanaatındeydıler ve kıyametin büyük kısmı oradan kopuyordu. On- lara ğöre enflâsyonu doğuran hükü- metin buğday politikasıydı. Meşhur New-York Times, arren'in Amerikaya hareket ettiği gün şöyle yazıyordu: "Türkiyenin zirai mahsul fiyat- larını destekleme politikası güçlükle karşı karşıyadır. Türk köylüsü umum nüfusun yüzde seksenini teşkil ve milli gelirin yüzde altmışını temin etmektedir. Sıyası kuvveti de aynı derecede büyük New-York Tımes lğoylunun bu polit bundan sonra, ik kuvvetinin Baş- n raftarları ve mensuplarını dahi derin derin düşündürdüğünü ilâve etmek- teydi. New-York Times'da çıkan ya- zıların Amerikan makamlarının fi- kirlerini aksettırdıgı hatırlanırsa A- merika Büyükelçisi Awra Warren'in Turkıyeye yardım işini inceleyen ko- miteye bu hususta verdiği izahatın pek de lehimizde olmıyacağı ileri su— rülebilir. Amerikalılar — enflâsyonu başlıca sebebinin hükümetin bugday polıtıkası olduğunu zannetmektedir- a yüksek fiyat ödiyebil- mek için para çıkarılmakta, borçla- nılmakta, bu da iştira kabiliyetini a- zaltmakt Amerıkanın bundan başka Türki- yede girişilen hareketlerin bir çogu svip etmediği bilinmektedir. A- merikalıların kanaalınce bunların ek— r ve bir kan hükümetinin tesiri altında bulun- duğu açık şekil e ilinen milletlera- rası mahiyeti z bankaların başka memleketlere kredı açarken Türkiye- den gelen talepleri hasır altı etmekte büyük bir tehalük göstermelerindeki sebep de başka değildir. YURTTA OLUP BİTENLER Amerikadan gelen haber Z mılyon dolarlık kredinin di: atin Rüştü Zo hıngtona şimdilik gitmesi uygun de- ıldı Komite henüz bir fikir edine- der- hal bır lelsız gonderıldı ve Başbakan mesi bildirildi. ları ise Dışişleri Bakanlığının Genel Sekreter yardımcılarından Melih Esenbel devam ettirecekti. Anlaşılan a Hükümeti, Türkiyenin acil şekilde muhtaç bulunduğu uzun va- deli borcu hemen vermek niyetinde değildi.' memleketimiz döviz sı- kıntısı içindeydi ve dışardan mal ge- imkânı gittikçe — azalıyordu. Bedelsiz ithalât gibi zaruri yollara a bu yüzden başvurulmuştu. Eğer 300 milyon dolar alınabilseydi müş- kilât hafifliyecekti. Amerika da bu- nu pek âlâ biliyordu. Vaziyet Awra Warren'e anlatılmıştı. Fakat öyle gö- rünüyordu ki enflasyonun mevcudi- yeti ve buna karşı tedbir almak cihe- tine gidilmemesi bir takım endişelere yol açıyordu Fakat Amerikanın gösterdiği te- reddütü bu munis sebeplerle izah et- mek imkânsızdı. Zira başka bir cere- yan daha vardı: Türkiyenin işlerine Warren Awra Enflasyon siyasidir