23 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

FEN Atom bombası Bu da harp için atılıyor versitelerden daha fazla ücret verdik- eri için bazı tanınmış profesörleri bile daimi kadrolarına alabilmişler. Dr. Seligman, izotopların teşhis ve tedavide bugün kullanıldıkları bazı yerleri söyledi. dolaşımındaki aksaklıkların bulunma- sında radyoaktif — fosfor, demir ve sodyum kullanılıyor. İzotoplar saye- sinde bazı beyin tümörlerinin yerini bulmak mümkün uyor. Nihayet kanser tedavısınde şımdıden izotoplar sezyum ve li dokuların tahribi için geniş mik- yasta kullanılıyor. Sihirli Izotopları burada bırakarak üçün— cü enteresan konferansımıza ge li nu, amburg Unıversıtesı profesörlerinden tanınmış matema- ikçi e verdi. Öncekiler kadar propaganda yapılmış olmama- sına rağmen çoğunluğunu genç üni- versite öğrencilerinin teşkil e yük bir dinleyici kalabalığı gene sa- lonu doldurmuştu. Çünkü konferan- 26 sayılar sın konusu sayılar teorisinin Çözül- memiş problemleri" idi. Sayılar te- orisi ise amatör olsun, profesyonel olsun, matematikten hoşlanan herke- sin er veya eç ömründe bir defa meşgul olduğu bir teoridir. Bildiği- miz sayılar arasındaki bağıntıları a- raştırdığı için problemlerinin anlaşıl- ması son derecede kolay, fakat çözül- mesi son derece güçtür. Hesap bilgi- si dört işlemden çok ileri gitmeyen bir kimse bile s, T teorisinin bir çok problemlerini anlıyabılır ve bun- lar arasından ir beğendiğini — seçip ünün bütün boş zamanlarını bu problemi çöz mıye uğraşmakla geçi- rebilir. Nasıl her gönülde bir aslan yatarsa, öylece her amatör matema- tikçinin kafasında da sayılar teorisi- nin çözülmemiş bir problemi ilham gününü bekler durur. Fermatistler Prof. Hasse, ince nüktelerle süslediği konuşmasınd 3 se- nelik geçmişi olan bu teorinin hâlâ çözülememiş bir k problemini an- - Bunlar arasında her çift sayı- lamı şeklinde ıfade edilebileceğini söyliyen old- sayıların dağı- mann hıpotezı ve ni- hayet meşhur Fermat teoremi vardı. Bu sonuncu teorem, bütün matemati- ğin en eğlenceli, en meraklı problem- lerinden biridir. On yedinci asırda ya- şamış Fransız matematikçisi Fermat nın ispat etmeksizin ortaya attığı ve oldukça masum görünüşlü bir iddi- adır. Fermat, okuduğu bir kitabın bır sayfasının kenarına bu iddiayı ot etmiş ve yanına da "bu teoremin harıkulade bir ispatını buldum, fa- n buraya sıg— maz" demiştir. Fermat sözüne gü- Venılır bir adam olduğu için, ölümün- den sonra bu kitap ortaya çıkınca matematikçiler bahsettiği İspat şek- lini bulmak için seferber oldular. Fa- nedir en büyük mat'nın buldum sandığı ispatın yan- lış veya eksik olduğuna ve bu teore- min elemanter usullerle ispat edile- miyeceğine inanmaya başladılar Fa- at amatörler şüphesiz bu kanaatte değildir. 1911 de bir Alman fabrika- törü Fermat teoremini ispat edecek olana 100.000 marklık mükâfat vere- ceğini ilân etti. Bunun üzerine de te- öoremi ispat ettiklerini sananların mektupları Universitelerine yağmaya başladı. Enflâsyondan son- ra bu mükâfatın değeri çok azaldıy— sa da ispat yağmuru dinmedi. ki bu amatörlere "fermatist" dı ye özel bir ad bile takmışlar. Artık matematik enstitüleri fermatistlerin müracaatlarını bedava incelemiyor- larmış. Bu suretle parası az asistan- lar için mütevazi fakat devamlı bir gelir sağlanabiliyormuş. Konferansın sonunda Prof. Hasse, dinleyiciler ara- sında bulundugunu tahmin ettiği genç fermatistlere hitap etti. Az çok cesaret kırıcı sözlerinde hâlâ bu problemle uğraşmak istiyen- ler varsa, hiç olmazsa asırlarca tec- rübe edilip kısırlıkları anlaşılmış ba- sit metodları nımızda ortaya atılmış yeni metod- ları tecrübe etmelerini tavsiye etti» tavsiyesinin tamamen tutu- lacağını her halde kendisi de ummu- ordu. Fermat'nın bahsettiği gibi bir basıt yolla teoremi ıspat edebilme ümidi - tıpkı büyük piyango çıkması ümidi gibi - bazı muhayyılelerı bü- yülemeye devam edecekti