23 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

Nevada atom santrali Bu, sulh için Atom Üç güzel konferans Bir — çok şeyde olduğu gibi konfe- rans işinde de üniversitelerimizde henüz bır gelen kurulamamıştır. Her fakültede her sene önceden ka- rarlaştırılmış bir programa gore konferansları verilmez. Am man zaman bazı fakülteler gayrete gelirler, bir kaç hafta veya bir ay devam edecek seri konferanslar tertip ederler. Üç haftadır Ankara Fen Fakültesi böyle olağan üstü bir faaliyete sahne oluyor. Şimdiye ka- r fizik ve matematik konuları ü- zerinde yapılan konuşmalar dınleyi— cilerden büyük bir ilgi g hem de konuşanlar kendi sa- halarında milletler arası şöhret yap- mış yabancı ilim adamlarıydı İlk konferanslar "radyoaktif izo- topların sanay akı tatbikatı" hakkındaydı. şan da İngilterede HarXvel atom enerjısı araştırma mer- kezinin izotop şefi Dr. Henry Seligman'dı man Ingılız Kültür Heyetının davetlisi olarak a- u. Anlaşılan İn- enerjisinin barış yolunda kullanıldı- ğını Türk halk efkârına anlatmak ve bu sahada Amerikalılardan hiç de a- şağı kalmadıklarını göstermek iste- diler. Kültür Heyeti, Selıgmanın konferanslarına ü olduğu çok dinleyici toplamaya çalıştı. Konferans davetiyesinde, âdeta bir çaya veya pikniğe çagırır gibi, "ar- kadaşlarınızı da beraber getirin" de- iyordu. Kimse arkadaşını getirdi mi anlıyamadık ama konferanslar - bil- AKİS, 23 NİSAN 1955 : gordurul düğünü belirtti. hassa bırıncısı - gerçekten kalabalık oldu. "Atom enerjisi" sözü gen: l1 bütün muhayyilelerde hala sıhırlı bir tesir uyandırabiliyor. İzotoplar hizmete girdi Hemen söyliyelim ki, Dr. Seligman Heyetinin ümitlerini ta- mamen gerçekleştirmeye — muvaffak oldu. İngilterede atom ça ışmalarının yalnız bir cephesini göstermek üzere çizdiği tablo çok parlaktı. Okuyucu- İlarımız atom enerjisinden barışta iki şekilde, ya doğrudan doğruya enerji yoaktif izotoplar halinde istifade edildigım hatırlarlar Bk. İS, sayı eıgman izotop uzmanı olduğu için konuşma larında bu ikinci kullanış şeklini yük bir vukufla ve dınleyıcılerının dikkatini daima uyanık t lattı. İlk konferansında In sa- nayiinin bir çok şubesinde daha iyi aha ucuz eşyalar imal edebilmek için radyoaktif izotoplara çeşitli işler Bu izotop- ar ato ıyor. Her hangi bır m demir parçası reaktör içinde bir müddet bı- rakılırsa radyoaktif hale gelir; " artık radyoaktıf demir izotopları ih- tiva eden bir parçadır ve bu sebeple cinsine göre kısa veya uzun bir za- man etrafa atom parçacıkları ve e- lektromanyetik algalar — neşreder. Bugüne kadar 800 den fazla değişik ızotop yapılmıştır Harwell' eki mer- kez bu izotopları imal edip İngiltere içinde ve dışında isteyen herkese sa- tıyor. Bu kadarla da kalmıyor. Aynı zamanda izotoplara sanayide daima yeni kullanış yerleri bulmak için la- boratuvarlarında devamlı araştırma- lar yaptırıyor. Yeni bir istifade yolu bulunca da sanayicileri ikna etmek C üzere kendi uzmanlarından birini yollıyarak izotopların faydasını ye- rinde tecrübe ile gösteriyor. İşte bu bakımdan Harwell, Amerikan izotop merkezlerinden ileridir. Çünkü onlar sadece izotopları yapıp istiyenlere göndermekle yetiniyorlar re kullan- ma sahası bulmayı sanayiin kendisi- ne bırakıyorlar Sanayıın kendi araş- tırma imkanları ise Enerjisi Komisyonunkiler kadar bol değildir. Bu sebeple izotoplar İngiliz sanayii- e daha geniş mikyasta ve daha ç buk girmişlerdir. Sanayiden — tatbikat Selıgman sanayıdekı tatbikata a- t bi saller verdi. Meselâ ızotoplar yardımıyle kalınlık ölçmek tır. Bu âletle C dışardan Öölçülebilir. İmalât esnasın- da makineleri durdurmadan bu ölçü- leri yapma mümkün olduğundan boylelıkle imalât hızlandırılabiliyor. Yer altı borularındaki kaçakları bul- rol boruları için geniş bir tatbikat sahası açmıştır. Röntgen resmi alm kullanılabılıyor 1stıfade ediliyor. Seligman'ın verdiği bütün mısallerı saymak istemiyoruz. Son olarak bir de henüz üzerinde lışılmakta olan bir tatbikatı söyli- u, enerji istihsalinde kulla- nılan reaktörlerden çıkan radyoak- tif artıklardan istifade etme mese- lesidir. Enerji programının başarısı balonundan büyük bir önemi vardır. Çünkü şimdiye kadar bu artıklar çe- lik duvarlı depolarda toplanıyor ve ir işe yaramadan zamanla radyoak- tivitelerini kaybedıyorlardı Şimdi o taya çıkan mel bir tatbıkat sahası gıda sanayımdedır Radyoak- tif artıklardan çıkan ışınlar altında .uzun müddet bırakılan bazı gıdalar meselâ etler, sebzeler, çurumeden u- 2un müddet saklanabiliyor. Hattâ ü zerinden daha şiddetli ışınlar geçırı— len gıdalar sterilize ve pastörize olu- yorlar. Yalnız henuz durum tama- nluk verici değildir. Çün- kü meselâ radyoaktif ışınlarla pasto— rize edilmiş sütün tadı da bozuluyor. Şüphesiz bu kabul edilemez, ama ize etmek için çok fazla radyo- aktifliğe ihtiyaç vardır. Daha az doz- lar almış gıdalar lezzetleri bozulma- zaman tazeliklerini muha- faza ediyorlar. Tıptaki — tatbikat İkinci — konferansında Dr. Selig- man izotopların tıptaki tatbikatını anlattı. Konuşmasında bilhassa İngi- liz hastahanelerinde izotopların kul- lanılması için doktorlarla fizikçi ve kimyacıların nasıl işbirliği yaptikla— rını belirtti. yük İngiliz hastanesinde ir İz şubesı varmış. Burada çalışan fizik- çi ve kimyacılar izotoplardan gerek te şhıs ve gerek tedavide istifade ede- bilmek için daima yeni usuller araş- tırıyorlar. Büyük hastahaneler üni- 25