5 Haziran 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

İKTİSAD Borsa Memleketimizde altın fiyatları Gecen hafta altın fiyatlarında bir yükseliş kaydedilmiştir. Dünya al- tın piyasalarında resmi kur ile serbest piyasa fiyatları aynı seviyeye erişirken memleketimizde bu şekildeki bir artı- itli sebeplerı Vardır Bilhassa lanılan altınlara karşı köylü vatandaş- larımız aşırı talep göstermektedir- ler. Satın alma gücü artmış olan köy lülerimizin bu aşın talebi Anadoluya fazla miktarda altın şevkine sebep ol- maktadır. Altın fiyatlarının artışının bir diğer sebebi de şehirlerde yaşayan küçük tasarruf sahiplerinin, artan fi yatlar karşısında paralar bir yere yatırmak hususund leri ıstıcaldır Istanbuldakı larının büyük bir olanlar teşkil eylemektedir. Nihayet bir kısım altınlarımızın kontrol guçluklerı ve sair sebepler ünden yabana memleketlere, bu ara- da bilhassa Suriye ve diğer komşu_ ül- kelere sızdığı da bir vakıadır. İşte, bütün bu ve bunlara benzer sebepler yüzünden memleketimizde halen tâbiri caizse sun'i ve mahalli karakterde bir altın kıtlığı — yaratılmakta; tabiatiyle fiyatlar da buna muvazi olarak artmak ır. Ancak, âdeta tabii — bir yülü —haline gelen devamlı fiyat yukselışlerı karşısında bizatihi altının da güvenilir bir kıymet ölçüsü olma- dığı hakikatini da hiç bir zaman göz- den uzak tutmamak lâzımdır. Asıl me- sele bu devamlı fiyat artışım önleye- cek tedbirleri alıp milli ekonomimizin bünyesindeki muvazeneyi sağlayacak çarelerin derpiş olunmasındadır. Gümrül Yeni gümrük tarife kanunu yürürlüğe giriyor Haziran 1954 de yürürlüğe girecek olan yeni advalorem gümrük tarıfe sistemi, gerek iş adamlarımız dinde, gerekse efkârı umumiyede bir takım söylenti ve tefsirlere yol açmış; kanunun fiiliyattaki tesiri bazı ithal mallarında — şimdiden bir fîyat artışı şeklinde tezahür eylemiştir biki halinde hâsıl olacak tesirler üzeri- ne tefsirlerde bulunmak için vakit er- ken olsa gerek. Ancak, umumi bazı mütalâalar serdeylemek ve bazı tah— minlerde bulunmak da pek, um- tün. Advalorem gumruk tarıfelermm muvaffakiyeti, — herşeyden evvel güm- rük teşkılatının mukemmellık ve başa- cede teçhiz olunduklarını biliyoruz. AKİS, 5 HAZİRAN 1954 MALİ Ziraat İ ve üfus miktarı ile maişet vasıtaları arasındaki münasebet malümdur Bin bir mahrumiyet çeken cemiyet- lerdeki o maişet müşkülâtına rağ- men dünyada insan adedi durmadan artıyor. Tahminlere göre küremi: üzerinde nüfus son zamanlarda her yıl otuz milyon üste koymaktadır. Hâlen iki buçuk — milyarlık nüfusun otuz sene sonra dört milyara vara- cağı haber verilmektedir. Fakat maişet bakımından dünyanın bir ta- rafında haddinden fazla bolluğa rağ- men Öbür tarafında bazan sefalet de- recesinde hüküm süren sıkıntılarla yarın ne yiyecekler ne ve ne gıyecekler sualleri günü n mevzuları olmaktan kurtulama. maktadır. Bunlardan her biri ayrı ayrı ameli kıymeti haiz meselelerdir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Ziraat Teşkilâtının uzun vadeye şâmil he- defi: "Bütün dünya memleketlerin- de gıda mahsulleri ile zirai mahsul- lerin istihlâkini tatmin edici bir se- viyede tutmak için" çareler bulup göstermektedir. Teşkilât 1951 den sonra 1953 senesinde (yılın kasım a- yında) bir konferans akdederek mil- ve milletler arası sahalarda faali- yetin ne şekilde tanzim — edilmek lâzım geldiğini gösterir ana hatları tâyin için "tagaddi" nin ve "ziraat" in halini ve istikbalini gözden — ge- çirmiştir. Teşkilâtın aylık — bülteni Şubat 1954 nüshasında bu konfe- ranstan malümat verir. Nüfusunun dörtte üçü ziraat ehli olan memleke- timiz de konferansın meşgul olduğu mevzularla elbette sıkı şekilde alâ- kadardır onferans zirat — istihsalin — istıfâi K (Selectif) — genişlemesi; yani rast- gele değil, seçilen sahalarda genişle- mesi mevzuuna müteallik olarak tat- bik edilecek kıstaslar üzerinde dur- muştur. Bülten bu hususta: "Konfe- rans şuna kanaat getirdi ki herhan- gi bir zamanda olursa olsun arz ve talep vaziyeti istihsalde süratli tadil- ler yapmak mecburiyetini doğurabi- lir. Fakat tedricen programlarını en zaruri istihsallerin arttırılmasına tev cih eden her memleket konferansın ortaya koyduğu bazı kıstasları gözö- nüne almayı kendine bir vecibe bil- melidir" dedikten sonra, yine konfe- ransın tasnifine uyarak o kıstasları şu dört zümre altında toplamakta- dır 1 — Gıda maddeleri ve dıger Zzİ- rat mahsuller hususunda milli ihti- yağların istikbale — muza seviyesi gözönüne alınacak âmiller: Hayat seviyesindeki salâhtan mütevellit ola- rak istihlakin uzun vadeye şâmil te- SAHADA siyaseti Namık Zeki Aral mayülü, ulaşılması temenniye şayan olan tegaddi hedefleri, istihsal ve tev zi maliyetlerini tenzile mahsus ted- birlerin alınmasında görülecek sür- t.) — Zirai istihsalin potansiyeli. yani imkânları (ekilmeye mahsus sa- haların gemşletılmesı esasen ekılır topraklarda — müsmiriyetin "Pro: tivite) ıslahı, tatmin edici munavebe usulleri tatbık etmek ve nebati istih- sal ile hayvani istihsal arasında mâ- kul bir muvazene kurmak suretiyle rasyonel bir işletme temini ve toprak- ların muhafazası meseleleri), 3 — İktisadi âmiller (ithalâttaki maliyet ile dahili istihsaldeki mali- yetin mukayesesi; ihracat hususunda tıcarıleşurme dovız tediye muvaze- nesi meselel — İçtimai sa ler ye iktisadi saha haricinde haya mahsus âmil- kalan bünyesi, muvazeneli bir zirai kütlesinin vücuduna ehemmiyet ver- mek mülâhazası, zirai geliri mâkul bir seviyede tutmak zaruretı harb zamanında gıda için Zati kıfayet si- yasetinin — faydaları ve bilmukabele maliyet bedelinin yükselmesi mahzu- ru vesaire dam başma istihlâk sevıyelerınm A bühassa en aşağı olduğu memleket lerde — yükselmesi meselesi bir baş ka miyetli mevzudur. 1951 top- lantısında konfe ns için bu husus- taki hedef, nüfustaki artışı ve onun zımnında adam başına istihlâkin artı- şını her yıl yüzde yüzde bir ile iki kadar aşar bir istihsal olarak teklıf edılmıştı İstihlâkte genişl feransça — muhtelif şekıllerde derpış olunmuştur. Memleket vardır ki adam başına kalori miktarı — dahi henüz kifayet mertebisini bulamamıştır. Bu gibi memleketlerde bittabi her şeyden ev vel bu nokta gözönüne alınarak zahi- re ve mümasili enerji verir gıdaların istihlâki — meyve, sebze, bakliyat ve süt gibi koruyucu gıdalar da ihmal edilmeksizin — genişletilmek — lâzım gelir. Şayet memlekette kalori mese- lesi mevzuu bahis değilse koruyucu giıdalara ehemmiyet verilecektir. Da. a sonra çocukların, hâmile kadınla- rın ve süt verir kadınların istihlâk e- deceği gıda maddelerıyle meşgul o- lunmalidır. Ve nihayet bazı memle- ketlerde umumi bır genışlemeye gi- dilecektir Bizzat müstahsil ziraatçi- lerın istihlâki de ihmal edilmemeli- Aılece ziraat haricinde istihlâk, iş- tira kuvvetine tâbidir. Konferans bu istihlâk mevzuunda perakende fiyat- lannı indirmek üzere ezcümle şu tav-