15 Haziran 1938 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 4

BİR MÜZEDEN ZİYADE BİR ŞEHRE MÜZEUMDE TEŞHİR EDİLEN EŞYA 66,000 TANEDİR Dresdende, Elbe nehri kıyılarında u- zanıp giden güzel manzaralı; temizlik ba- kımından Almanya içinde bile yekta bir şehirdir. Sarayları, müzeleri muhteşem; operası ve belediye binası meşhur; güzel san'atları çok yüksek olan bu le e tinde, 2600 tane eski ve netli tablonun teşhir edildiği resim müzesini gördük. ii Alman, İtalyan, Holanda, Fransız ressamlarının en güzel tablolarile dolu ei gezdik. Rafaelin Madonnasi gibi bazı meşhur Sai e güör- dük. İçlerinde yüzleri velik tablolar vardı ki daha düm. yapılmız gibi: boyala- rını, taravetlerini, renklerini muhafaza edi- yorlardı. Bizim Topkapı sarayının hazine dairesine benziyen Kral # Auguste le Fort yani Kuvvetli Örüstün ve diğer Saksonya Krallarının mücevheratını ve kıymetli eşya- sını ihtiva eden müzeyi de gördük. Güzel sanatlere çok meraklı, ayni za- manda Lehistan Kralı da olan iki hüküm- dar, İkinci ve Üçüncü bu Sakson şehrinde Fransız zevk ve âdetlerini") y mışlar. Kral ve Kraliçeler pek şık ve asorti giyinirlermiş, camekânlarda kktimelema âid pirlanta, zümrüt, yakut, inci, salir, İlrUze ilâ taşlardan yapılmış renk renk mücevher takımları var. Düğmeleri, tacları, gerdan- likları, tarakları, yüzükleri, bilezikleri, bas- ton ve şemsiye saplırı, kılıc Kabzeleri hep ayni renkle kocaman kiymetli. taşlardan yapılmıştı, Kuvvetli ; altın ve gü- müşter, porselenden, fildişinden yapılmış hertürlü ev eşyasına O meclüb imiş ki Prusya Kralına bir dragon süvari alayı vererek ondan bir porselen takımı aldığını rivayet ediyorlar. Bu nefis san'atler ve all işleri meraklısı Kral, bütün eşyasını Yeşil Kubbe manasına gelen e adındaki saraya bizzal kendisi toplamış, bu saray ie eski bir tabirle “meşheri nefais, timiz dar olduğu için, ne yazık Di bi ün nefis san'at eserlerinin, hele | fildi- El altından ve gümüşten işlenmiş harika derecesinde güzel ve ince eşyanın ile not alacak kadar bile duramadık. yi- Doyçe Müzeum Almanyada bir büyük müze daha gör- dük. Münihteki Deutsches Museum yani Alman müzesi, Bu müzede de Almanların kolosal eserler yaralmak aşk ve zevkig ö- 2 En Zengin Müzelerde Biri: MÜNİHTEKİ DOYÇE MÜZEUMDUR rünüyor. Fakal itiraf elmek lâzımdır ki bu müzelerin yapılmasında hâkim olan zilini- vet, sadece muazzam müesseseler vücude getirmek emeli değildir. Alman müzelerin- de, yalnız şu veya bu eserleri bir araya toplamak im olmamıştır; tün bu müzelerin kuruluşunda ameli, pra tik bir terbiye gayesi de ) ihteki Alman fenni, herkesin anlıya termek için kurulmuştur. Yani müze, oku- İlan tamamlayıcısı olmuş ştur. Okulda oku- yarak öğrenirsiniz; öğreniyorsunuz. Alman Müzesi, 1903 te doktor Oskar fon Millerin himmetile ku- rulmağa başlarmış, 1 esasli kısmi vücude gelmiştir. Bu müzenin kurulması- na, artistler, işçiler, âlimler, fen adamları, okullar, üniversiteler, hocalar, profe: kooperatifler, ticaret evleri, endüstri mües- seseleri, bir kelime ile bütün Alman mil- leti yardım etmiştir. Onun içindir, ki ismi müsemmasına tamamile uygundur. Bütün Alman milletinin himmetile vitcude gelen bir müzeye, elbette, #Alman Müzesi» nden daha yakışan bir isim bulunamazdı. Mü- zedeki koleksiyonlar evvelce küçük bir binada imiş. 7 mayis 1925 te şimdi bü- lunduğu kolosal binaya taşınmıştır. Bu bina hakkında birkaç rakam, binayı görüp gezenlere de, görmiyen ve gezmiyenlere de bir fikir vermeğe kifayet eder. Müzenin kurulduğu arazi dokuz İngiliz akrı yer kaplamaktadır. (Bir akr 450 metromurab- bardır). Etrafındaki gezme yerlerile beraber müze 9 mil uzunluğundadır. Bina, kulesi ve kubbesi hariç, dört katlıdır. Teşhir edi- len eşyanın adedi 60,000 tanedir. ii Pp m. B R — Bu 66,000 tane eşyanın kiymeti 118 milyon mark (50 milyon Türk lirası) olup hemen hepsi müzeye hediye ve teberru edilmiştir. Binanın kıymeti ise 1ö milyon marktır. Eşyanın hemen hepsi işlemekte ve bu suretle nasıl çalıştıkları da görül- mektedir. Senede müzeyi bir milyon se- yirci ziyaret eder. Günde 4000 mark ha- sılâtı olur. Müzenin masraflarının yarısı duhuliye, yarısı teberrularla ödenir. Mü- zenin bütün işleri, âdeta bir banka gibi idare meclisi tarafından tedvir edilir. Bir genel direktörü, müteaddid ikinci direktör- leri vardır. İdare meclisinde, üniversitele- rin, akademilerin, tecim müesseselerinin, BENZİYEN MÜNİHTEKİ DOYÇE Yozan* HASAN ALİ TOPRAK endüstri evlerinin ve sairenin mümessil leri vardır. Birçok makinelerin, icad ve ihtiraların ilkleri müzeye alınmıştır. Mese havalara egemen (hâkim) kılmak için cân verenlerden me ayr Alman BA uçmağa çalıştığı r denilen hava kız yani bugünkü motörsüz uçakların birincisi buradadır. Amerikalı Rayt kaka liği tukları ilk motörlü tay kanatların “ceddi emcedi, 1 yü babası buradadır. İlk e vi geçen e Fransız ta Bleryohun 1900 resi de bii Alman yanın ik yaplığı U-1 denizaltı gemisi olduğu gibi getirilerek müzeye konulm yalnız, içi iyice görünsün diye bir fara fından borda levhaları kesilmiştir. Bunlar : gibi daha birçok icat ve ihtiraların biri ili cileri bu müzededir. İlkleri elde ediler venler de, büyük itina ile kopya edilmiştir ir, Meselâ Gütenbergin icat ettiği ilk ba makinesi, kurulduğu karanlık oda da « olmak üzere, yerdeki bozuk taşlara varın caya kadar, tıpkı tıpkısına taklit edilmiştir. Birçok büyük endüstri makinelerinin dah küçük mikyasta nümuneleri yapılmıştır bunlar mükemmelen işlemektedir. Mes kâğıt yapan bir makinenin 120,000 ma (60,000 liraya) altı metro boyunda küçük modeli yapılmıştır ki tıkır tıkır çi lışmaktadır. Müzenin içini kâmilen gezen bir adam, 15 kilometro yol yürümüş olur. Kütüp nesinde tam bir milyon eski ve yeni ilir ve fen kitabı vardır. Ayrıca dolablar do lusu el yazısı veya basma ves â, İnsanı ve alar ve notlar da mevcuttur. (13000 vesika ve el yazısı ve TÜ00 resim). Bu kocaman ibhane salonundan başka birçok büyük küçük mütalea od ları mevcuttur. 2000 kişi alan bir koni& rans salonu ile müzede çalışanların ve | gezenlerin iadesine m 1 se, iri e süşlü bir de lokant Yi Müzede gösterilen 66,000 eserin hep» sini görmek ister ve bunların her birisinin önünde birer dakika durursanız, müzeyi gezmeniz için 60,000 dakikaya iyaç vardır. Bu suretle, günde 8 saat gezmek suretiyle Alman müzesinden 137 gün $ çıkmamak lâzımdır. Günde 24 saat dur $ ©