15 Haziran 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

——— — — 15 -6»935 SON HABER Japon Uçakları Pekin Üstünde Uçmağa Başladı Pekin, 14 A.A, — Dün beklenildiği gibi, Jehol'dan gelen Japon içakları, bu sabah Pekin üzerinde uçmaya başlamışlardır. 1700 kişilik yeni Japon kuvvetleri, Küzey Çin'de bulunan Ja- pon garnizonuna katılmak üzere bugün Şingudantora'ya ve Tang ku'ya gelmişlerdir. Buradaki Japon askerinin sayısı şimdi 2400 e çıkmış bulunmak- tadır. Askersizleştirilmiş bölgeye giren 13 trenden sekizi Kuzey Çin'e gitmek üzere Şanhaykinan'da kalmışlardır. Tokio, 14 A.A. — Nankin hükümeti ordusu ile General Yuhsu- eschung kuvvetleri Hopei ilini bu ayın 25 inde boşaltmış buluna- caklardır. Atinada isyancı Papaslar Lehine Nümayiş Oldu (HUSUSİ MUHABİRİMİZİN GECE TELGRAFI| Ankara 14 Saint - Sinode isyana iştirak eden papaslardan üçünü beş sene bir manastırda kapatılmağa mahküm etti. Ş Bunların muhakemeleri yapılırken, isyan taraftarlarından 'ikı bine yakın insan patrikhane önünde toplanarak dualar - ettiler, gxümayişler yaptılar. Polisin ve itfaiyenin müdahalesile dağıtıl - lar, Max Baer Mağlüp Oldu New-York, 14 A.A. — Acun'şampiyonluğuna namzet olan' Jimmy Braddock, 15 ravundda sayı hesabile acun şampiyonu Max Baer'i dövmüştür. Çok güzel yapılan bu maçta yeni şampi- Yyon, Baer'in pek tanınmış olan sağ vuruşundan yılmadan bütün bilgisini ve bütün enerjisini kullanmıştır. Yargıçlar toplulukla, Baer'in yenildiğini onaylamışlardır. Ka- Tar, seyircilerin alkışları arasında ilân edilmiştir. Kondilis Romaya Gidecek Atina, 14 (Hususi muhabirimizin telgrafi) — Kondilis, İtal- yan muhariplerinin davetini kabul ettiği için Romaya gidecektir. Dönüşte Belgrada uğraması kuvvetle umuluyor. Habeşistanda Protektora 'İ'apılacagı Talanlanlyor ., Adisababa, 14. A.A. — Adisababa- İtalyanların çoğu, Eritraya git- de İtalyanın her türlü süel hareket- leri geri bırakmağa hazır bulunduğu 3 $ dir. Geri kalanların, gelecek ay orta- sında gitmeğe hazırlandığı söylen- mektedir. ,Habeş hükümeti, ilbaylara her han &i bir hâdisenin önüne geçmek için abeş topraklarında oturan yabancı- larr kendi muhafızları ile korumaları- Ni emretmiştir. Hava kumandanlığı Röma, 14. A.A. — Resmi gazete, Doğu Afrikasında, yüksek komiserli ğin kontrolu altında özel bir hava ku Mandanlığı kurulması hakkındaki ka nunu yazmaktadır. Yanlış bir haber Roma, 14. A.A, — Lavora Fascista şızeteıi. Habeş hükümeti Masua'yı İğlyın Somalisine birleştiren bir de- miryolu yapmağı kabul ettiği takdir- şeklinde İtalyan hükümetinin Fran - sız ve İngiliz hükümetlerine yeni bir kotarma yolu önergelediği hakkında Londrada yapılan haberleri yalanla - maktadır, Dağ topçuları Torino, 14. A.A. — Ordu kuman- danı tarafından gözden geçirilen yeni dağ topçu kuvvetleri, doğu AÂfrikası- na doğru yola çıkmıştır. Protektora havadisi Roma, 14. A.A. — Habeşistanda kurulacak üç taraflı bir Fransız - İn- giliz - İtalyan protektorası hakkın- :l:âl yabancı haberler yalanlanmak. r. Şimdi Romada bulunan İtalyanın Londra büyük elçisi Grandinin İtal- yan - Habeş meselesine ilişik hiç bir BALKANLARDA HU- SUSİ ISTIHBARATIMIZ Kabine reyiâm - . ." .. .. &.. İşini Görüştü Atina, 14 (Hususi muhabiri - mizden) — Dün Başbakan Çal- darisin Başkanlığında toplanan Bakanlar Heyeti seçim netice - lerini resmen öğrenmişlerdir. Bundan sonra rejim mesele - si için uzunca süren konuşma - lar yapılmıştır. Hükümet se - çimden evvel rejim için reyi âm- ma baş vurulacağını millete va- adettiğinden reyi âmın teşriniev velde yapılmasına karar veril - miştir . Temmuzda toplanacak yeni Kamutay saylavlarının bilâ kay düşart Cumuriyet nâmına and içmeleri de kararlaştırılmıştır. Kabinede tadilât Atina, 14 (Hususi muhabiri - mizden) — Başbakan Çaldaris gazetecilere kabinede yapılacak tadilât hakkında acele etmeme- lerini bundan evvel yapılacak daha mühim meseleler bulundu- ğunu söylemiştir. Reyiâm iç'n kanun Atina, 14 (Hususi muhabiri - mizden) — Başbakan Çaldaris İç isleri Bakanı Rallis'i reyiâm yapılması için meclisin hüküme te vereceği salâhiyet hakkında bir kanun projesi hazırlamağa memur etmiştir. Muhalifler ve reyiâm Atina, 14 (Husust muhabiri - mizden) — Hürriyetperver par- tisini temsil eden Sofulis diğer muhalif partiler ile mutabık kal dıktan sonra Çaldarise müraca- at ederek muhaliflerin reyiâma girmeleri için siyasi mahkümla- rın affını ve mart isyanında mah TÜ YlAalNlALıN SENyenleri Üzerine deki hacizlerin kaldırılmasını is tiyecektir, Hükümet taraftarı ğazetele - rin yazdığına göre Venizelosun şahsi istisna edilmek şartile hü- kümet bu şartları kabul edecek tir, Bugünkü resmi gazete isyan dolayısile divanıharpte üç sene- ye mahküm olanlar ile beş sene ye kadar mahküm olup ta ceza- ları tecil edilenlerin malları üze- rindeki hacizlerin kaldırıldığı hakkındaki kararnameyi neşret miştir . Buradan yüz papas gitmiş Acrler TAN ICMAL Büyük Okyanusta Deniz manevraları Genel savaştan sonra arsıulusal münasebetlerin mihveri Avrupadan Büyük Okyanusa geçti. Avrupa dev- letleri arasındaki münasebet, bu ge - niş çerçeve içinde dar ve âdeta mev- zit bir yer işgal ediyor. İstikbalde ci- hangirlik için yapılacak savaş Avru- pada değil, Büyük Okyanusta yapı- lacaktır. Bu savaş için üç devlet hazırlanı- yor; İngiltere, Japonya, Amerika. Ger çi bugün birinci sınıf üç devlet te bun lardan ibarettir. Japonya ile Amerika ayrı ayrı iki cephede bulunuyorlar. Ancak İngilterenin durumu belli de - ğildir. İngiltere, 1902 yılında Japon- ya ile bir ittifak imzalamıştı. Bu itti- fak Rusyaya karşı idi ve 1905 Rus - Japon savaşını doğurdu. Bundan son- ra ittifak ik şekilde Almany ya karşı teveccüh etti. Almanya da bir deniz ve uzak doğu devleti ola- rak ortadan kalktıktan sonra 1902 it- tifakı, Amerikaya karşı imiş gibi gö- rünüyordu. Bunun içindir ki Ameri - ka 1921 yılında uzak doğuda genel bir anlaşmanın ilk şartı olarak bu it- tifakın bozulmasını istedi. İngiliz Almanların Deniz Kuvveti Korkutuyor Fransızları Londra, 14. A.A. — Von Riben - trop, dün akşam Kroydona gelmiştir. Bu sabah deniz konuşmalarına yeni- den başlayacaktır. Diğer ilğili devlet ler itiraz etmedikleri takdirde bu se- ne toplanması kararlaştırılmış — olan konferansı beklemeden şimdiden bir anlaşma yapılabil! i lmaktadır. Deniz konferansı Londra, 14. A A. — Almanya, Sov yet Rusya ile Vaşington andlaşması- nı imza eden ülkelerin gireceği bir deniz konferansının gelecek sonba - harda toplanması ihtimalleri artmak- tadır. Fransanın cevabı Paris, 14. A.A. — Laval, Alman - İngiliz deniz görüşmelerinin ilk so - nuçlarını bildiren İngiliz notasına ve- rilecek karşılık hakkında, deniz baka nı Pietri ve deniz genel kurmayı baş- kanı Amiral Durand-Viel ile uzun uzadıya görüşmüştür. Fransız hükümetinin — Almanyaya İngiliz filosunun yüzde 35 ine eşit bir minyonları da bunu iltizam ettiklerin- den 1902 Japon - İngiliz ittifakı bo- zuldu ve bunun sonunda iki mukavele imzalandı : 1 — Uzak doğuda istatüikonun mu- hafazasını korumak için bir anlaşma, 2 — Deniz silâhlarını azaltmak için bir anlaşma. Bu anlaşmaların birincisi, Japonya- nın Mançuryayı işgali ile bozulmuş - tur. Deniz silâhlarını azaltmak mu - kavelesinin müddeti de 1936 yılında bitecektir. Japonya bu mukaveleyi yenilemiyeceğini şimdiden bildirmiş- tir. Bunun için İngiltere, Amerika ve Japonya hazırl ğa başlamışlar - dır. Japonya ile Amerikanın ayrı ay- rı cephelerde bulunduğu görülüyaor. Fakat İngiltere eski an'anesine sadık kalarak durumunu mübhem brrakmak tadır. İşin içyüzü şudur ki İngiltere, de iki siyasa birbirile çarpışıyor: Biri, İngilterenin eski Japon ittifakı- na geri dönmesine taraftardır. İkinci- si ise Amerika ile birlikte yürümek taraftarıdır. Bu ikinci siyasada do - minyonların tesiri ve nüfuzu vardır. Çünkü kuvvetli bir Japonya domin- filo b d k hakkının verilmesi lesini incelemeği reddetmiyece- ği sanılmaktadır. Fransız hükümeti, Alman deniz ya pıları programını iyice öğrenmeden evvel bir karar vermiyecektir. Bu - nunla beraber Alman isteği Fransa için gerek diplomatik ve gerek deniz işlerine ilgili meseleler doğurmakta- dır. Fransız cevabında bunlar izah edi- lecektir. Yalnız genel tonaja değil, fa kat bütün gemi sınıflarına tatbik o- lan yüzde 35 nisbetine gelince, bu yüzdenin Almanya tarafından yıllık deniz yapılarında da gözetilmesi gere kip gerekmiyeceği — sorulmaktadır. Bundan anlaşılan şudur: “Almanya, her yıl İngilterenin ay- nı zaman içindeki yaşıımm yüzde 35 ini yapmak suretile İngiliz filosunun yüzde 35 ine eşit bir filo kurması ge rekemez mi? Bu suretle yeni Alman filosunun kurulması işi bir çok senelere bölün- müş olacaktır. Bunun tersi kabul edilirse, Alman yanın yapıdaki müstesna kapasitesi bakımından diğer devletler için ağır Fon Ribentrop bir mesele meydana çıkmış olacak - tır. Aynı zamanda bildirildiğine göre, bugün Fransanım elindeki büyük harp gemileri Vaşington anlaş göre, İngiliz filosundaki harp gemi- lerinin yüzde 35 idir, Bu yüzdenin korunması Almanya- ya aynı önemli gemi sınıfı üzerinde eşitlik vermiş olacaktır. Fransanın bu hususta önergeleyeceği kotarma yolunun ne olduğu belli değildir. Fakat bir anlaşmaya varamazsa, tekrar hareket özgürlüğünü (serbest liğini) ele alacağı sanılmaktadır. Çünkü Fran#z kıyılarının uzunlu- ğu, sömürgelerin dağınıklığı bam - başka güvenlik tedbirlerine muhtaç- tır. £ Diğer taraftan Cenevrede her za- man hava, deniz ve kara silâhlanmala rında erginlik (istiklâl) prensipini ileri süren Fransız hükümetinin aynı prensipi bugünkü konuşmalara da taptaması ve Lokarno andlaşmasını imza edenler arasında yapılması ta - sarlanan hava andlaşması gibi bir and laşma önergelemesi (teklif) mümkün dür. yonlar için büyük bir tehlil Amerika ile Japonya arasındaki Ka iyeari Ytt b RkiR l iken geçen ay ndmd; Amerika do - Bü: k yük O yaptı- ğı büyük manevra büyük bir önem al- maktadır. Beş milyon mil murabaı bir Müselles içinde yapılan bu deniz ma- nevrasına 177 etmiştir. Şimdiye kadar "npon adalarına bu kadar yakın sular içinde Amerika do- nanması tarafından bir deniz manev- rası yapılmış değildi. Manevraya iş- tirak eden gemilerin on dördü büyük safıharp gemisi, on dördü büyük kru- vazör, dokuzu hafif kruvazör, elli al- tısı muhrip, otuz ikisi deniz altı ge- mişi, dokuzu torpil döken gemi ve kırk biri de yardımcı gemi idi. Donan maya dört yüz yetmiş yedi uçak ve u?:ıgn yedi deniz uçağı da iştirak et- miştir. Amerika donanmasının manevrası biter bitmez, şimdi de temmuz ayı içinde Japonyanm 192 gemi İle bir manevra. yapacağı bildirilmektedir. Haber verildiğine göre, Amerika do- Atina, 14 (Hususit İmiz- den) — Türkiyeden, kanuna uymı- yarak ayrılan yüz kadar papas, bu- raya geldiler ve Marsilyaya hareket ettiler, ğ manevrası, Japon adala - Tını istihdaf ettiği gibi, Japon donan- masının manevrası da Amerika kıt'a- sını istihdaf edecektir. Büyük Okyanusta ve dolayısile lik ini önergesi getirmediği söyl 1500 KiŞi ÖLDÜ Almanyada Bir Mühimmat Fabrikasında infilâk Berlin, 14 A.A. — Resmi bir komunikede, — Rensdorf'daki “Westfalische Anhal Tininche Sprengstoffabrik,, adlı patlayı - Ci maddeler yapan fabrikadaki Patlamanın saat 15 te olduğu bildirilmektedir. Patlamadan sonra bir yan - &8in çıkmış ve bu da arka arka - Ya başka patlamalara sebep ol- Muştur. Fabrikaya ancak saat l10 da yaklaşrlabilmiştir. Felâ - €tin sebepleri, daha öğrenilme- Miştir. Şimdiye kadar yalnız, 10 ölü çıkarılmıştır. Bazı çeven Te göre, bu patlamada ölenler 1.000 ile 1.500 kişi arasındadır. Ölenler ne kadar ? Berlin, 14 A.A,. — Patlayıcı Maddeler yapan Reinsdorf fab- Tikasında 13 bin amele çalışmak ta idi. Ölenlerin tam sayısı ve felâketin tafsilâtı daha öğrenil Memiştir. Fabrika bölgesinin €trafında hücum kıtalarının çe Virdiği kordonlar vardır. Yaban tılardan kimse yanaştırılmamak Ni.tüetg ve civarındaki has ta_hıneler yaralılarla dolmuştur. Bütün mektepler ve kamusal sa lonlar, hastahane olarak kulla. tulmak üzere tutulmuştur. Tek fabrika Berlin, 14 A.A. — Reinsdorf patlayan maddeler fabrikasının tutuşmasında ve yıkılmasında işçilerden 52 kişi ölmüş, 75 kişi çok ağır ve 300 kişi hafif yara - lanmıştır. Gece yarısında alev - ler henüz sönmemiş, fakat yine bir patlama tehlikesi geçmiştir, Reinsdorf fabrikası, Versay andlaşmasında ordu için çalış- masına izin verilen tek fabrika idi. Bu fabrika en çok dinamit ve barut yapıyordu. Yardım İişleri Berlin, 14 A,A. — Witten - berg fabrikasındaki patlamada 26 işçi ölmüstür. Hafif yaralanan bir çok işçi, tekrar çalışmaya başlamışlar - dır. Yangın söndüğü için temizle me işlerine başlanmıştır. Yar - dım işleri hücum kıtaları tara - fı_ndan görülmektedir. 73 yaralı şimdi hastahanelerde yatmak - tadır. Yeni bir patlama Berlin, 14 A.A. Havas Ajan- sından: , Reinsdorf'da saat 20 de yeni bir patlama olmuştur. Gazete - lere, resmiğ bildiriklerin verdik leri haberlerden başka bir şey yazmamaları emredilmiştir. Ye- ni patlamada ölenlerin sayısı (resmiğ bir kaynağa göre) 60 ve yaralıların sayısı da yüzdür. Hitler yüzbin mark verdi Betlin, 146 AA — Hider Raynsdorf fabrikası direktörlü - ğüne başsağı telgrafı göndere - rek felâketzedelerin aileleri için yüz bin mark varitte (teberrü - de) bulunduğunu bildirmiştir. 45 ölü kaldırıldı Vaşington, 14 A,A, — Patla- yıcı maddeler fabrikası direk - törlüğünden bildirildiğine göre bugün akşama kadar 45 ölü kal dırılmıştır. ,Hitler, fabrika direktörüne bir başuğı telgrafile kazaya uğ rayanlar için 100 bin mark gön- dermiştir, İç Bakanı Frick de kaza yeri- ne gelmiş, kendisi de kazaya uğ rayanlar için on bin mark ver - miştir, cihanda heg çıkan bu iki deniz devleti arasındaki reka- bet, hiç bir zaman bu derece hâd bir şekil almamıştır. * Dobricadan Gelecek göçmenler Bükreş, 14 A.A, — Başbakan ile İç işleri Bakanı, Tüze yönet- geleri ve Türk Elçisinden mü - rekkep komisyon, işlerini bitir - miş ve Dobrica Türklerinin Tür kiyeye göç etmelerine ait ted - birleri almıştır. Komisyon, alı - nan tedbirlerin yeritimini sağla maya memur bir delegeyi Dobri caya göndermeğe karar vermiş- tir. Türkiye Elçisi ile ulusal ban- ka direktörü ve Tecim Bakanı yapmış oldukları bir toplantıda ihracat tecimenlerine verilecek dövizler meselesi hakkında gere ken tedbirleri almışlardır. HARICİ KUÇUK HABERLER * Berlin, 14. A.A. — Nasyonal Sosyalistliği kabul ettiği söylenilen eski Komünist saylavlardan Ernest 'Torgler serbest bırakılmıştır. * Cenevre, 14. ALA, — İş konfe - ransı, Belçika işçi delegesi Nertensin 40 saatlik iş haftası hakkında bir ko- misyon kurulması için yaptığı öner- Beyi 26 oya karşı 79 oy ile kabul et. miştir, Benes,“Harp Tehlikesi Her Zamandan Fazladır,, Diyor Moskova, 14 A.A. — Benes, Leningrad'da iki gün kaldıktan sonra dün Moskovaya dönmüş ve Harkof, üzerinden Prağ'a git miştir. Benes Moskova'dan ayrılma - dan önce Sovyet ve yabancı ga- zetecilere şunları söylemiştir: Sovyet Rusyaya yaptığım ge zi, uzun sıyasal faaliyetimi taç - landırmıştır. Daha 1919 yılında Sovyet Rusya ile elbirliğine ta- raftar idim, Ekonomik ve finan- sal buhran dolayısile Rusya ile elbirliği yapmayı zorlayan se - bepler 1929 yılı başından itiba ren artmıştır. Almanyada nas - yonal sosyalistlerin iş başına gel meleri Avrupanın dengesini (mü vazenesini) hötlemesi (tehdit et mesi) bakımından Sovyet Rus- yanın Avrupa sıyasına katılma- sı zaruretini berkitmiştir. (tak- viye etmiştir).. Harp tehlikesi, siyasal ve eko nomik sebeplerden dolayı son zamanlarda her vakitkinden faz la artmıstır. Bu sebepden dolayi bu tehlikeyi ortadan kaldırmak için en iyi çare olmak üzere kol lektif güven sisteminin açık bir taraftarıyım. Kollektif güven için yapılan ve yapılacak sa - vaşlarda Çekoslovakya ile Sov- yet Rusyanın menfaatleri ile siyasaları biribirlerine uygun - dur. Tamamile kaniğim ki, Sov yet Rusya gercek bir bariş taraf tarıdır ve gerçek bir barış siya- sası gütmektedir . Benes, Sovyet Rusya hakkın- daki duyuşu için demiştir ki: Rusyada yapılan işlerin önem ve genişliğini, bu büyük mem - BENES leketteki iş imkânlarını hayran lıkla gördüm. En ziyade dikka- timi çeken şey, Sovyet Rusya uluslarının enerjisi ve çalışmak döleniidir Ş Benes, sözlerini şöyle bitir - miştir: , “Avrupanın şimdiki durumu güvenin tensikine ve güven pakt ları bağıtlanması için görüşüle- re devam etmemizi âmirdir. Önü müzdeki 1936 ve 1937 yıllarını çok kesin yıllar olarak saymak- tayım, Bir kere bu yılları atlat- tık mı, Avrupanın barışı uzun süre için sağlanmış olacaktır. Küçük andlaşma konseyi toplantısı Belgrat, 14. A.A. — Küçük and- laşma konseyi bu ayın 26 sında Bled - Slovanya şehrinde topl . ya çağırılmıştır. Yevtiç, toplantıdan sonra Lavalin çağrısı üzerine Parise gidecektir. Habich gözden düşmemiş Viyana, 14. A.A. — Linz'de çıkan Föks Blat gazetesine göre, gözden düştüğü sanrlan Prusyalr Habich, Hitler tarafından kabul edilerek ken disile uzun müddet görüşmüştür. Habich Avusturyaya karşı zorbalık savaşını kuran ee T ' çARÇE Ankarayı görmeğe giden Bursalılar Bursa, 14 (Hususi muhabirimizin telgrafı) — Şarımızla kaza köylerin- den gelen iki yüz kişi bugün Kara « köy yolu ile Ankaraya gittiler. Ya « nımna yaklaştığım bir köylü ile konuş- tum. Bana dedi ki: — Pek çok özlediğmiz büyükleri- mizle yarattıkları eserleri görmek için Ankaraya gidyoruz. Ulu Önder Ata- türkü de görebilirsek, tam bir hacı o- larak köyümüze döneceğiz. Eğer onu görebilrsek, ne mütlü bizel ———