29 Ekim 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

Marsilyanın ticaret merkezi dün yandı Ateş sür'atle genişlediğinden 17 kişi dumanlar arasında kalarak boğuldu Paris 28 (Hu sonra Marsi mühim dünya tica- zet merkezlerinden biri olan Kanıbiyerde, «Yeni galeriler» mağazasından yangın - çıkmıştır. Şiddetli rüzgür, yangının pek çabuk yayılmasına sebeb olmuş ve Kanıbiyerin Sık sık yapılmış eski binaları, arka ar - kaya tutuşmuştur. Yangının ş karşı: a âciz kalan hhlvllya itfaiyesi, civar köy ve kasaba - dan imdad istemiştir. Rüzgârın isti - kametile birlikte her an seyrini değişti - ren yangını söndürmek ve alevlerin daha fazla yayılmasını menetmek için, bazı bi- nalar berhava edilmiştir. Yangının ilk çıktığı depoda, Üç kişi - nin dumanlar a da boğulduğu ve do- kuz kişinin de yaralanmış olduğu bildi - rilmektedir. lan başka 15-17 kişinin de yangına an gittikleri anlaşılmaktadır. Marsilyada 1 i Szasından meskün bulundukları otel de tehlikesine maruz kalmışlır. Bu kongre de dağılmıştır. çoğunun yanmak yüzden Çek - Macar ihtilâfı bir safhaya girdi Çekler ihtilâfın Almanya ve İtalyanın hakemliğine tevdi Londra 28 ihtilkf târ. Prag hükürn cevabi bir no daki hudud lmar Husust) — - Macar bügün yeni bir safhaya girmiş- meti, Peşteye gönderdiği le, iki devlet arasın - Aâfının heyeti umumi - İtalyanın hakemli- ğine tevdi etmeği teklif etmiştir. Çekler, bu son notalarının cevabını 24 saat içinde verilmesini istemişler - dir. Pragın bu notası, Peştede derin akisler uyandırmıştır. Diğer taraftan, Alman Hariciye Na-| rop da bugün Roma -| zırı Fon Ribt Bayındırlık Bakanı diyor ki (Baştarafı 1 inci sayfada) için modern usul ve esaslarla yeni devleti kurmak idi. Birinci v milli bünyesinden çı- kardığı en yüksek bir Şefin Uham ve rehberliği altında açtığı ikinci bir harb ve milli cidalin neticesinde Türk mille -| tinin her ferdine isabet eden azami fe - dakârlıklara katlanmak suretile başardı ve cumhuriyetin birinci yılından itibaren bugüne kadar durmadan, yorulmadan bü- yük bir hız ve milli heyecanla - vücude getirdiği milli v deni eserlerile mil - Jetler arası mevkline olan yüksek İlya - kat ve kabiliyetini isbata çalışmak sure- tile ikinci vazifesini de bitirmek yolun- dadır. Cumhuriyetin on beşinci yıldönümüne kadar devletin idaresinin her şubesi ken- di hiasesine düşen işleri yapmak ve ba - şarmak hususunda elinden geldiği kadar çalışmıştır. Her birerlerinin husule ge - tirdiği neticeler gün, zaman ve mali var- lığımızın hesabına sığmıyacak kadar bü- yüktür. Ordumuz, donanmamız, maarifimiz, sanayi ve ticaretimiz, ma- N müesseselerimiz, — inhisar idareleri « miz, sağlık ve sosyal durumumuz, dahili huzur ve sükünumuz, harici şeref ve ilibarımız, nafia işlerimiz, elhasıl her biri birbirini tamamlayıcı ve milli gu - rurumuzu olkşıyacak bir vaziyette inki- şaf ve terakki merhalelerini dev adımla- rile katetmektedir, Husule gelen bu neticeler, seneden se- neye milletimizin müstahak olduğu en yüksek refah ve saadete onu götürmekte oldugunı #ıbbe yoktur. Uhk blx mlul ol n adliyemiz, i) — Bugün — öğleden| anmış olan Radikal -| Saat 17 de yanan binanın civarındaki sokaklarda münâkalât tamamile du tur. Yangınla daha müt mücadele etmek için itfaiye eski liman -| dan su alan büyük bir hortum kullan -| mıştır. Yangın dolayısile hâsıl olan he- ye pek üktür. Lyon itfaiye ser -| visi yangını söndürmek için Marsilya it- faiyesile çalışmak üzere hususi bir trenle İnareket etmiştir. Başvekil Daladye, yangın mahallir.> git miş ve saat beşe kadar orada kalmıştır. | «Yeni galeriler» mağazalarında -| him tamirat yapılmakta idi. Bu münase- | betle büyük yapı iskeleleri kurulmuştur. | Yangın bu tahta iskelelerden çıkmış ve büyük bir sür'atle etrafa yayılmıştır. İ: çiler palangalar vaşıtasile kaçmağa m vaffak olmuşlardır. Müstahdemin binayı tahliyeye vakit bulmuş, fakat bir Reyon şefi boğularak yanmış ve satıcı kızlar - dan biri kendini pencereden atarak öl -| müştür. Mağaza müstahdemlerinden mk' kız da ağır sürette yaralanmıştır. Akşam geç vakit, yangının önüne ge - | çilmiştir. Zarar çok mühimdir. He İkat'i bir şey söylemek mümkün değildir. yeni edilmesini istediler da Kont Ciano ve Mussolini ile görü: müştür. Çek - Macar ihtilâfı bu gö melere mevzu teşkil etmiştir. Roma salâhiyettar — mahfellerinde İ|söylendiğine göre, İtalyan ve Alman - |ya Prag hükümeti nezdinde müşterek |bir teşebbüs yaparak, Macaristanın Polonya ile hemhudud olmasını istiye ceklerdir. Bu teklife muvafakat edildiği lık - dirde Rütenyanın bir kısmı muhal |surette Macaristana terkedilecekti Bu haber, diğer membalardan teyid edilmemiştir. A mak Üüzere 1937 senesinde demiryol şebe-' kelerimizde yirmi küsur milyon insanın seyahat ettiğini ve beş milyon ton rad - desinde muhtelif cins mal ve eşya ta - şındığını zikredebilir ve idare ve müra - kabesi vazifesini üzerimde tutmakta ol - duğum muhtelif nafla işlerinin ve âmme müesseselerinin on beş senedenberi de - vam eden terakki ve inkişaf seyrini ilâ- veten söyliyobilirim. Cumhuriyet rejiminin kurulduğu 1913 senesinde nafia işlerine büdeede ayrılan para iki buçuk milyon Türk Hirası radde. sinde iken bu mikdar on sene sonra 1933 senesinde altmış beş milyona ve on be - şinci cumhurtyet yılını idrak etmekte duğumuz 1938 senesinde ise 102 mil liraya baliğ olmuştur. $ Kısaca on beş senelik cumhuriyet ha - yatından ufak bir nümune arzetmek is- terken bu mazhariyeti asırlardanberi doğ- duğu ve yaşadığı topraklarda - benliğini, | istiklâl ve hâkimiyet ruhunu dalma mu- hafaza etmiş olan ve insanlık tarihinin en eski ve asil bir milleti bulunan Türk mil- letinin hususiyet ve kabiliyetlerine en iyi teşhis koymağa muvaffak olmuş olan bir Liderin gösterdiği en feyizli cumhuriyet yolunu benimsemiş ve çalışmak kudretir dah iyi gösterebilmiş olmasına borçlü olduğumuzu da ifade etmiş oluyorum. Gelecek cumhuüriyet senelerini Türk milletinin daha feyizli ve verimli neti . celerle karşılıyacağını kat't bir iman ve emniyetle ifade ederken cumhuriyetin on beşinei yıldönümünün büyük mille - timize kutlu olmasını da candan ve yü - rekten dilerim. SON POSTA Ankarada Atatürk evi Ankara 28 (AA.) — Bugün ÂAn - karada Atatürk evinin temel atma hafriyatına başlanılmışt Bu Atatürk evi Cum! Partisi kurağı ile Anadı resmi ziyafetler ve balolar kişi istiabma müsald bir salonu, bir gençlik salonu vesaireyi ihtiva ede - iriyet Halk Kongre ve bu gibi toplantılar azzam bir eb'adda yapılacak olan bu binada aktedilecektir. S DA L Atatürkün orduya mesajı bugün Başvekil tarafından okunuyor (Baştarafı 1 inci sayfada) ()'ıu': eşsiz eserine karşı ,;..m, liğin sev- aygı ve sarsılmaz bağlılık hislerini ifade eden tezahürat esnasında İç İşleri Bakanı Parti Genel Sekreteri £ Kayanın söylediği nutukla baîl_.m. bulunmaktadı Bu mes'ud yıldönümü bayramı İzcilerin tezahüratı, | aat 13 te de izciler Zafer anıtı ö - de tezahüratta bulunmuşlardır. Bu rak eden 3 bine ü talebeleri 12 do erkek lisesinden hareket edere ö de mızikalar olduğu halde şeh- yollarından geçerek Ulus mey danına gelmişlerdir. Zafer anıtı önünde izcilerin yer al malarını müteakıb anıta çelenkler | muş ve saat tam 13 | Parti Gel Sekreteri Türk gençliğine ve bütün y1ırdd1qlnra hitab eden nutkunu söyliyerek bayra- mı açmıştır. Genel Sekreterinin sık sık ve| , alkışlarla karşılanan bu hita - besini takiben İstiklâl marşı çalınmış ve gençlik adına söz alan kız ve erkek| izciler çok heyecanlı nutuklar söyliye- rek Ulu Şef Atatürke ve Cumhuriyete karşı inan ve bağlılıklarını teyid eyle- misler ve and içmişlerdir. Binlerce halkın da iştirak etmiş ol - duğu bu merasime son verilirken, izci- ler, Zafer anıtını bir defa daha selâm- lamışlardır. Başvekil Ankarada Ankara 28 (A.A.) — Başvekil Ce- lâl Bayar, bu sabah İstanbuldan An - karaya dönmüş ve istasyonda, Bü Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Ren- da, Vekiller, meb'uslar, Ankara — Vali ve Belediye relsi, Mevki, Merkez Ko- mutanları ile Emniyet Direktörü, Ve - kâletler ileri gelenleri tarafından kar- şılanmıştır. Atatürktn mesajı Ankara 28 (Hususf) — Başvekil Ce-| lâl Bayarın yarın (bugün) hipodrom- da peçid resmi başlamadan evvel dev-| let erkânıma mahsus tribünden Büyük Millt Şef Atatörkün orduya bir mesa - janı cmx acağını bildirmiştim. Şefin bu tarihf mesajı bü - tün yurdda heyecanla beklenmekte - dir. Mesaj saat 14 buçukta okun:ıc:ık-i tır. Başvekilin Vekillerle hasbihali Ankara 28 (Husust) — Bu sabah şehrimize gelen Başvekil trenden in- dikten sonra garin merasim salonunda Vekillerle kısa süren bir hasbihalde 'bulunmuştur. Nobel tıb mükâfatı Stokholm 28 (A.A.) — Bu seneki nobel tıib mukh(ıu ldmı-ye verilmemiştir. Çocuklara mahsus büyük müsabaka 25 lira, 15 lira, 10 lira Kazananların isimlerini 8 inci sayfa. daki çocuk sayfamızda bulacaksınız. mü -| y | tinti İmun Ankara radyosu dün Nafia Vekilinin bir nutkile açıldı (Baştarafı 1 inci sayfada) nunun resmen işlemeğe açılış merasi - lmıştır. Merasimde Meclis Re-| ler, meb'uslar, Vekâletler ileri ’(1h.ı le- san'at, fikir ve matbuat messilleri ve birçok zevat bulun ardır. Radyo orkestrasının çaldı- n: müteakıb Nafıa Ve- i Ali Çetinkaya açılış nutkunu söy- lemiş v demiştir ki: Nafıa Vekilinin nutku ik Millet Meclisinin Ba; sayın arkadaşlarım ve yurdda: 'Türkiye Cumhuriyetinin vücude geuvd”'l yenl radyo servisini yüksek hurzurunuzla bu andan Jtübaren işletmeğe açıyorum: 19 uncu asrın en yüksek ilim ve fen eser- Jerinden birl olup 20 nel asırda âlemşümul bir ehemmiyet iktisab eden radyodan 'Tür- kiye Cumhuriyetinin de istifade etmesi bir garuret ve bir vazife idi. Cumhuriyet hükümeti lk fırsatta geçen sene Ankara merkerinde bir radyo mürsse- bıın nı, İsesinin vücude getirilmesine karar verdi ve bu işi Nafıa Vekâletine tevdi eyledi. Vekâlet zadyo işini geniş bir komisyon teşkil ederek tedkik ettirdi ve neticede biri 120 kilovatlık wrun dalgah, ve diğeri 20 ki- lovatlık kısa dalgali olmak üzere takriben bir buçuk milyon iiraya kadar mal olacak İ- ki mükemmel İstasyonun İnşa ettirilmesi e- sasını kabul etti. Bu iş alelüsul münakaşa neticesinde Markon! İngtliz şirketine tevdi | mi şirketi 1806 tarihinde rad- n Markoni'nin İngilterede bis- a bir firma olup, İngiliz fen ve| tının müterakki ve mükemmel bir nü- munesi olan bu güzel müsaseseyi vücude ge- mekte gösterdiği dikkat ve itinanın mucibi memnüuniyet olduğunu beyan ederek kendi- lerine teşekkür ederim. Müecssesenin vücüde getirilmesini ve fi - len idaresini taallüku ttibarfle uhdesine alan Posta Telgraf ve Telefon Umum Müdürlü - #ünün fon ve idare adamlarının ve yüksek | memurlarının fenni murakabe ve idare sa-| hasında gösterdikleri dikkat ve ihtimamdan | dolayı yüksek huzurunuzda onlara da âle - nen teşekkür eder ve' kendilerine işletilme- sini bir emanet gibi tevdi edeceğtmiz. bu zel Müesseseyi halkın ve memleketin ar- na muvafık ve memnuniyetin! ealip bir surette idare etmeğe çalışacaklarını ümid ve kanantini tevdi eylerim. Ktektrik kudre- bü radyo tesizatımızın bundan — böyle mım halkımızın ittilâina daha kolay- lıkla eriştirmeğe muyaffak olacağı gibi her sahada olan terakki ve Inkişafımızın dere- vesini de geniş mikyasta müterakki lerin illm ve iftılâına ulaştırmağa da en iyi bir vasıta olacaktır. Bözüme son verirken her hususta ve her işte dalma kendilerinin yüksek irşad ve ira- delerinden feyiz ve kuvvet aldığımız Ata - en faydalı ve mühim tatbikatından o- |? türke sıhhat ve afiyetler diler, cümlenizi say- gt ile selümlarım. İstanbul radyosu Bon gönlerde yeni Ankara istakyonu - daimi — meşrtyata — başlamasile tanbul Radyosunan alacağı vaziyet etrafın- da müuhtelif şaytalar dolaşıyor, kaldırıima- yahud Etimes'uda bağlanmabı mevzun bahsoluyordu. Filhakika, İsrtanbul Radyosunun bayram ertesinden itibaren neşriyatının tatiline ka- Tür verilmiş ve bu karar alfkadar makam- t Tara tebilit editmiştir. Bundan sonra, dalmi neşriyat yalnit An- karadan yapılacak, İstanbuldaki — istasyon y 2 ALE İNİNE © İngilterede örf ve âdet sağlamlığı Yazan: Selim Racıp Emeç ngiliz mevzuatı muharrer olmaktan a I] stinad ederler. İn- Biliz siyasi ve içtim maz bir şekilde m ziyade örf ve âde afazasında bunun ük bir rolü vardır. Küçük te olsa, bir takım mahzurları bulunduğu gibi. Buna, en canlı misali, bize, son gün - lerin bir hüdisesi gösteriyor. Bundan bir kaç gün evvel Çemberlayn kabinesinin pazırlarından birisi vefat etmiştir. Bu at, dominyonlar nazırı Lord Stanley - dir. Bu münasâbetle şunu da öğrenmiş oluyoruz ki Lord Stanley'in küçük kar « İdeşi ayni kabinede ticaret nazırıdır. İşin garibi şu oluyor ki Lord Stanley'in vefatı, son derece parlak bir siyasi istikbale namzed görünen ve kısa bir âtide baş - vekil olabileceği dahi söylenen — ticaret nazırı Nister Oliver Stanley'in siyasi ha. yatına hatime vermesidir. Bunun sebebi şudur: Bu iki kardeş nazır Lord Derby'nin oğullarıdır. Çok yaşlı olan babalarının kısa bir âtide vefatı bir emri muhakkalr gibidir. Bu takdirde onun lordluk ünva - nına tevarüs etmek büyük oğlu Stan - ley'e düşecekti. Vefatile, bu ünvan kü - çüğü olan Oliver'e miras kalacaktır. Hal- buki İngiliz hayatı siyasiyesinde lord o- lan bir adam Avam kamarasına gire « İtirmekte ve mukavele hükümlerini 1fa et -| Mez, bir İngiliz başvekili ise her zaman am kamarasından seçilir. Fakat Lord« lar kamarasından asla. İngiliz siyasi âdetlerinin bu hususiyeti İngiltereyi, belki çok muktedir 0. lan bir başvekilden mahrum — et- miş —bulunuyor. —Fakat — İngiliz - ler, bu nevi meselelerde — istisnaya asla yanı;madıklm. için, Bay Oliver Stanley hakkında da her hangi istimaf bir karar alınması beklenemez. İrgiliz tmparatorluğunun — mevcudiyeti ise işte böyle sağlam esaslara istinad eder. Selim Ragıp Emeç v On beş yılda başardığımız en yüksek kültür işleri Yazan: Üniversite rektörü Cemil Bilsel Kıymetli iltm ve idare adamımızın ricamız üzerine «Son Posta» için yaz. dığı bu şayanı dikkat makale, ilâve nüshamızın tab'ından sonra elimize geçtiği için yarınki nüshamızda neşrolunacaktır. Yarın okuyacaksınız yalnız lüzum görüldüğü zamanlarda, çalış- tırılacaktır . Millt günlerde, yapılacak bam neşriyat, Üniveraite konferansları, buna dahildir. İstanbulun Etimes'uda bağlanması keyfi- yeti de, çok fazla külfet ve maarafa bağlı olması ve henüs buna tüzum da görülme- mesi dolayislle, gimdilik mevzuubahis de - Bildir. Sabahtan sabaha iebi .-. Dün 'On beş yıl evvel Ankarada $i Hükümet şekli, hilâfet meselesi yok, yarın var ! . Mecliste çetin münakaşalar oluyordu. bazı meb'usları, bilhassa o zamanki meo. liste sık görülen sarıklı hocaları fazla meşgul ediyordu. Müşkül davalarda kürsüye çıkarak cereyanlara istikamet veren ve en çap- raşık meseleleri şimşek gibi aydınlatan Atatürk gene kürsüde idi. Siyasi inkılâbımızın takib etmesi zaruri olan içtimal inkılâb üzerine konuşulurken sık sık <Asri olacağız» cümlesi geçti. Çenesindeki sakalı göbeğini kaplıyan 'bir hoca oturduğu yerden haykırdı. — — Paşa, bir asriliktir tutturdun. Ne demek bu asrilik? | Kulağımda hâlâ yaşıyan ve bir gök gürültüsünü andıran hâkim bir — ses cevab verdi: — Asri olmak, adam olmak demektir hoca! Uzun alkışlarla karşılanan bu hitabdan sonra genç Türkiye onun çizdiği yolda bir motör sür'atile ilerledi, on beş yılda bugünkü azametli erişti. şekline Dünle bugünü mukayeseye ne lüzum var? Buna cür'et, küstahlık olur. Biz dünü değil, ancak yarını düşünebiliriz. O yarın ki beynelmilel büyük davalar çekişilirken milli varlığımızı gene Büyük 'Türkün işaret ettiği yolda korumak için elele çalışacağız. Geriye bakmağa vaktimiz yok. Büyük Türk şark dünyasından garb âlemine kurduğu köprüden bizi selâmetle geçirdi. Dünü, Asyalliği köprünün öbür başı: yeni hayata doğduk. Vazifemiz onun işaret ettiği yolda yürümel nda bıraktık ve taze rüh, taze imanla ir, Sağa ve yahud sola adım atmak veyahud birbirimizin elini bırakmak onun emrina rejimine ve onun bize tertemiz ve Ba ihanettir taptaze hazırlayıp verdiği bu aziz topra — 8ürhan Cahid ünyesinin sarsıl -. |