29 Ekim 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 20

umhuriyet — devrinin - on — be- biterken, — diğer ğu gibi de ııı.ı—h! bir faaliyet diğini hat panmamızın, daima çı mütareke şinci — yılı işaf göster 1 bir iş olmaz. Do- stün kuvvetler- senelerinde d nünde tutulur in kıymeti dah le barbetmiş, &tıl kalmış olması gözi bugünkü mes'ud vaziy iyi takdir edilir. Her ha mizin, daha d ı her T netle bağlanmı T verilen ı, Namusları kadar mu - hafazaya t lerdir. Denize ehemmiyet verdik u sili memlcketlerin lâzim olan m em Deniz ticareti, nkişafı için en ziyade Deniz ti harl ve bir unsurdur. llar münakaşa edilen bu stur mahiyetini & hmanların & kn.hnh ri di, deniz ticaretinin m kuvvetlerine olan ihtiyaç ta o nisbeti Büyük Fredrih, Napolyon vesait büyük adamlar daha o zâmanlar bu e - hemmiyeti takdir bet faaliyetler göstermişlerdir. Bize (Denizler fikirlerini büyük Barbaros işaret etmiş- tir. Lâkin içimize manlar, sultanlar, ralin işaret etti etmişler ve bu yavaş toprakl. bilâhare bü, bu büyük esası inkâr kâra becel olarak yavaş 1, serveti ve bunların en başında da Türk evlâdının nâhak yere Akıtılmış olan kanımı vermişlerdir. Bugün cumhuriyet rejiminin bizi ziyade sevindiren, bizi en ziyade mes'ud eden ve bize en ziyade iftihar — veren pretmsiplerinden biri de denize ehemmiyet iwermektir. Çünkü bu memleket — deniz sayesinde, deniz ticareti sayesinde ve ni- hayet deniz kuvv i sayesinde inkişaf edecek, büyüyecektir. Bilhassa coğrafi sevkulceysi vaz bizim gibi m ve müzaid olan mem leketler deniz kuv deniz ticaret filosu yaptıkça bulurlar, büyüdükçe filo yapmâk yacını hissederler. Bu - gün bizim meydana getirdiğimiz kuvvet. ler ve ticaret filoları bir gaye değil, fal gayeye doğru atılmış ilk müsbet adımdır. Denız lcareıım izde ınkışnt en i ve ri de kabotaj mese öldir, YüEç5 Hüü- dir memleketimizin omuzlarında bulu - nan kapitülâsyonların kalkması ve ka - botaj hakkının rk bandırasına veril mesi deniz ticaretindeki kalkınmanın ilk ve en mühim merhalesini teşkil etmiş - tir. Bugün kendi sahillerimizde — yalnız kendi gemilerimizin sefer ve ticaret yaptığını görmekle müstesna bir zevk ve iftihar duyuyoruz. 15 sene içinde deniz ticaretimizin ne kadar büyük bir inkişaf gösterdiğini anlamak, aşağıdaki rakam- Jara bir göz gezdirmekle kabil olacaktır. 15 senede alman ve yaptırılan gemiler: (ton) Dumlupınar 819 — 819 388 Ege 5 İzmir 4875 /Ankara 4765 Karadeniz — 4731 Cumhuriyet 4179 Konya 1745 Anafarta — 1354 Çanakkale — 1332 Mersin 1186 Antalya 1024 Bandırma — 929 Kocaeli 405 Sadıkzade — 1657 İnönü 1737 Süs 1800 îm yar Tarı Güneysu Aksu Va Erzurüm Trak Etrüsk tan ve çok müs: de| BON POSTA Birinciteşrin 29 15 YıL İÇİnDE TÜRK DONANMASI Halen cenebi tezgâh - ida olanlar: 5500 — tonluk 3 aded 3500 t |Etrüsk üpi yolcu, iz Tr sıralanan an ayrı ola - İrak, alkınmasında, lolarımızın ur, Eskiden şuur: rekabete düşerek lerini iktısaden için çalışan intizama — girn le memleketin masında birer te- taşı olmağa başla mışlardır. me mayı daha sür'atli hat- velerle temin edecektir. elâmetile al 'lsn milesseseler ganize edilmiş ve halk tüccarlarımıza, — cenebi — gemilerinden fazla — olarak, — kendi — gemilerimize İkarşı emniyet hisleri aşılanmıştır. Yolcu :mulw yatının bilhassa tek bir teşekküle İ|inhisar ettirilmesi selâmet ve iktısad ba- kımından pek faydah olmuştur. | Tersane ve havuzlarımız Harb kuvvetlerinde olduğu gibi ticaret filoları için kara teşekkülleri lâzımdır. |Kara teşekkülleri inkişaf ve terakki et- |tikce tüccar gemileri daha büyük bir ren- dıman ile çalışır. Cumhuriyet hukunıetı bu hususu da il ? vuzlar şvıl . Ji sermaye ile çalışma! mış, ehemmiyetli derecede büyütülmüş - | Hamidiye, tür. Biz, bilhassa sön senelerde, bu mi esseselerde motörler, çatanalar, isl yapıldığını görmekle bü niyet duyuyoruz. Bu faaliyetin güzel bl: nişanesi de ecnebi müesseseler tarafından tersanemize gösterilen rağbettir. Bilhassa Balkan harb gemilerinia dahi milli mü - esseselerimizde tamir bize ayrı bir iftihar hissi vermektedir. Personel davası Denizcilikte personel yet bir mesele teşkil eder, İçen bir kalb isti ati ve emniyetle seyahat ettiğimiz gemileri kullanan vatandaşlar uzun tecrübe ve yorucu bir çalışma eseri olarak yetişmektedirler. (Gem "|si, kaptanın eskisi) darbi meseli iddiamızı | kuvvetlendiren bir delildir. Kaptanların sağlam bir malümat temeline malik ol- İmaları şarttır. Bundan dolayı cumhuri « yet hükümeti, vaktile, müteşebbis — bir 'Türk bahriye zabiti Hamid Naci methu- mun açtığı kaptan mektebini eline almış, onu tekemmill ettirmiş ve bir âli mekteb sırasına sokmuştur. Boğazı çıkarken te - miz binaları ve bir çok deniz vesaiti ile gö ümüze çarpan bu mekteb cidden göğüs- lerimizi sevinçle kabartmaktadır. Bu mekteb gibi bir de balıkçılık ensti- tüsü açılmıştır ki bu müessese, pek yakın bir atide deniz ticaretimize ayrı bir renk verecektir. Donanmayı nasıl bulmuştuk? Ön beş sene 'ç'nı!o drn= harb kuvyı lerimizin de terakki v çirdiği merhaleler vnlıı hüy” pöğrilarla 'yas zılmağa değer. Pek şümullü olan bu saf- haları tedkik etmek, de y indan ayrı ayrı incelemekle mümkündür, Malüm ol- duğu üzere cumhüriyet donanmamızı, Haliçte, bakımsız, personelsiz bir vazi - u'ıcfue teslim almıştır. Donanma diye tav- ikeleler | mayin bir memnu- | riyetin ilk senesinde Hamidiyenin denize . İrekkeb bir talim filotitlâsı teşki Filomuzun en © Deniz kuvvetlerinde ve e rereressecemnAZ. ük gemisi kaymetli Yavuzumuz deniz ticaretinde on beş senede yapılanlar her Türke iftihar verecek kadar büyüktür. Bununla beraber sahillerimizin çokluğu, coğrafi vaziyetimizin ehemmiyeti ve memleketimi- zin iktisadi kalkınması bizi denizlerde daha kuv- vetli olmağa mecbur etmektedir. Bu kuvvet arttığı nisbette topraklarımızın emniyeti çoğalacaktır. Hükümetimiz de bu yolda kat'iyetle yürümektedir. kla kalma -| bir tamire muhtaç olmak üzere, Yavuz, Ta , Peyk ile bir kaç retti. Daha cumhu- Mecidi Basra, Akhisa gemisinden i , Samsun, ıkarılması ve Bozcaada ve İmrozun bu gemi ile teslim alınınası deniz tarihimizde mühim bir vak'adır. İlk merhale Cumhuriyet bahriyesi bu köhne gemileri, hiç filosu olarak hazırlam hasretmiştir. Daha <cumburiyetin beşinci Ruslardan makinesiz ve tek bacalı olarak rdad edilen Me 5 yetle çalışılabilecek hale konmuş, Peyk, Berk, Taşoz, Samsun ve Basradan mü - senesinde f edilmiş ve bu suretle ufak ta olsa, faal bir filo ile, genç vatandaşlarımız müstakbel fi- lolarımızı idare etmek Üzere hazırlan - mağa başlanımıştır. Harice ilk siparişler Bununla beraber, denizaltı gemileri - nin deniz harbinde alacağı mevkiler iyi takdir edilerek, cumhuriyet hükümeti Holandaya iki denizaltı gemisi sipariş et- alştir. Birinci İnönü, İkinci İnönü namı verilen bu gemiler az zamanda inşa edil- miş, memleketimize gelmiş ve filo talim- lerine iştirak ederek yalnız kendilerini kullanacak değil, fakat beş altı denizaltı gemisini kullanacak personel yetiştir - mişlerdir, İkinci inkişaf merhalesi Gerek su üstü ve gerekse denizaltı fi- lolarımızın az zamanda gösterdikleri bu inkişaf talim ve terbiyemizi takib eden ecnebiler üzerinde hi sir hâsıl et- miş, yazılan makale ve yazılar genç sü- bayların istikbaline datr güzel ümidler vermiştir. Bu ümidler, az zamanda, yeni bir inkişaf merhalesinin kat'? olduğu ka- naatini uyandırmıştır. İkinci balesi iye tavsif edebileceğimiz bu kişaf mer- | 1 — Yavuzun tamiri ve modern bir ha- le konması, 2 — Müuhrib filotillâmızır. yeniden teş- kili, 3 — Denizaltı gemileri: mi 4 — Hücum botları gibi ufak teknelerin yaptırılması. vardı, Bu program tam vaktinde ve hiç nok - sansız olarak yapılmıştır. Füivvaki Yavuz gemisi Gölcükte inşa edilen bir sabih ha- vuzda bir sene gibi az anda tamir e- dilmiştir. Böylelikle denizcilerimizde, deniz kuvveti için bir Jâzımı gayrimü - farık olan güzel br havuza swhib olmuş- lardır. O havuz ki kıymettar Yavuzumuz için daima faydalı olacak ve onun müs - bet çalışmasında dalma yer alacaktır. 1932 de vaziyet Yavuzun faal bir hale gelmesile İtalyada yaptırılan mührib, denizaltı ve hücum - botlarının memleketimize gelmesi ayni zamana tesadüf etmiştir. Bu suretle, mo- Cumhuriyetin donanmada personele v d——ı— #enede BÜ «Son Posta» nın n çoğaltıl -| AZI, denizcilik mütehassısı dern olan, genç filomuz ayni zamanda yetişmeğe başlamıştır. Bu suretle 1932 senesine doğru filomuz şu şekli almıştır: Yavuz Dört tane muhrib, Hamidiye, Mecidiye, 4 — Berk, Peyk, Samsun, Basra, Ta « şoz, 5 — Dört tane denizaltı gemisi, 6 — Avcı botları, ? — Yardımcı gemiler, Filoyu teşkil eden gemilerin adedi art- tıkça, bu filonun yardımcı gemilere olan ihtiyacı artar. Nitekim İstanbulu ziyaret eden ecnebi filolarının peşinde kömür, su, tamir, hastane gemileri gibi (ei rin de dolaştığını dalma görüyoruz. Bi nun gibi hükümetimiz de, harb filomu- İzun yardımcı vasıtalarını ihmal etmiş dee İğildir. Bu yardımcı vasıtalardan bir çok- larının bilhassa kendi mühendis ve ken- di Işçilerimiz tarafından meydana geti - İrilmesi bize ayrı bir sevinç vermekte dirler. Kendi eserimiz olan yardımcı gemiler 2 — Atak inşa edilmiştir. 3 — Yardım ve Uyanık gemiler; mo - dern hale konmuştur. 4 — Cebhane nakleden şalopalar inşa edilmiştir. $ — İki tane mod dilmiştir. 6 — Bir dalgıç motörü inşa edilmekte- dir. ern su gemisi inşa e- (Devamı 14 üncü sayfada) erdiği ehemmiyet büyüktür. Deniz lisesi