15 Aralık 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 9

Şehircilik :) Ankara nasıl bir şehir olacak? Beş on evli küçük bir köyün bile teşekkülünü icap eden iktr- sadi, içtimai ve cografi amiller mevcut olduğu halde büyük bir şehirin öyle sebepsizce teşekkül ve inkişaf edebileceğini düşün- mek abes olur. Dünya üstündeki şehirlerin her biri birçok amillerin tesiri altında vücuda gelmiş ve o amil- lerin sevkettiği neticeye göre inhitat veya inkişafa uğramıştır. Asya'nın kurunu ulaya ait yüzlerce mühim şehrinden bu- gün kaç tanesi kalmıştır. O vak- tin Paris'i ve Londra'sı olan Ba- bil ve Asur şehirleri bugün bir yığın toprak halindedir. Hani si? Hani Fenike'nin (Sur) ve (Sayda) sı? Zaman ile değişen şeraiti ik- Mısır'ın teb'i, menfi- sadiye ve içtimaiyenin bu şe- birleri vücude getiren amilleri (ortadan kaldırmasile o şehirler de yok olup gitmişlerdir. Diğer cihetten Avrupa'nın Roma İmparatorluğu haricinde- kiormanları bugün fabrika ba- talarile dolmuş, cermen kulübe- leri yerine Rayiştag binaları ya- pılmış, çayırlar çimento sokak- lara inkilap etmiştir. Amerika'da hergün yeni bir şehrin bir kaç ay zarfında man- tar gibi yerden çıktığını, içinde şimendüferler, otobüsler, tram- vaylar işlediğini, fabrikalarının acaları tüttüğünü okuyoruz. Hiç şüphesiz ki bunların da sebepleri vardır. Niçin Kütahya veya Çankırı Ankaranın inkişafına mazhar o- lamadı? Niçin İstanbul ve Boğaz içi eski halini kaybediyor? Çünkü şehirlerin doğmaları, büyümeleri, inkişaf etmeleri ve sönmeleri de tıpkı bir maddei uzviyenin hayatı gibi tabii ka- O halde bir şehrin ne olabileceğini ve ne de- nunlara bağlıdır. receye kadar inkişaf ve tevessu etmek kabiliyetini haiz olduğunu bu kanunlardan anlamak müm- kündür. Evvela: Şehir demek nüfus demektir. Bir şehirde nüfusun çoğalma: sı iki suretle vukua gelir. Biri tevellidat, diğeri de hariçten gelmek suretleridir. HAYATO Bu iki suret de o şehrin vazi- yeti iktısadiye ve iklimiyesine tâbidir. Bir memlekette iklim fena olursa tevellüdat gittikçe azalır ve ölenler artar o suretle ki gitgide nüfusu azalır ve o şe- fakat iktisadi şartlar fena olursa o şe- hir gene söner. Çünkü orada deo- ganlar büyüdükten sonra daha hir söner. İklim eyi olur müreffeh yaşamak ve para ka- zanmak için şeraiti iktısadiyesi daha eyi şehirlere giderler, Ankara'nın eski vaziyeti iktı- sadiyesine göre nüfusu 25,000 ol- duğu halde bugün 75,000 nüfus çıkması sırf hükümet merkezi ittihaz edilmesi dolayısiledir. Şüphesiz ki bu yeni amil şeh- rin nüfusunu bir miktar daha tez- - FP ii Yeni şehire bir bakış