15 Aralık 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 6
Edirnede: HAYAT, Türk Eserleri ve Müze “ Edirne'nin 25 teşrinisani Kurtuluş günü münasebötile , Edirne şehri, Türk san'at ta- rihile uğraşanlara devamlı bir çalışma merkezidir. Tiren Uzun köprüden tekrar Türk toprakla- rına girerken şehrin tuzaktan manzarrsını görmek için pen- çerelerden bakan yolcular ilk evvel Selimiye'nin haşmetli mi- narelerile karşılaşırlar. Bu sevim- li Türk şehri, bir çok istilalara maruz kaldığı halde yine eski mimari kiymetini muhafaza el- mekdedir. Payıtaht, Bursa'dan Edirne'ye nakledildiği zaman Bursa'daki Türk san'atkârlarıda (Edirne'ye gemişler, Bu gün Saray içi denilen mesire mahallinde sa- raylar yapılmış, civarındaki or- manlarda sürek avları tertip edilmiştir. Şimdi burada yalnız (sarayı cedid') in kapusile kale- sinin harabesi ve kasrının te- mellerinden başka bir şey kal- mamıştır. Edirne, bilhassa âbidelerinin kıymetile tanınmıştır. Bayazıt camli yanında ve nehir kena- rında inşa edilen (Darüşşifa) ,. o zamana göre bu günkü asri ve sıhhı müessesatımız kadar mükemmel yapılmıştır. Muhtelif odaları, dershaneleri, hasta pa- viyonlarını, tecrithaneleri havi olan bu hastahane tıp fennile alâkadar olanları epeyce işgal edebiler. Dördüncü Sultan Mu- rat emrile (1043) tarihinde ya- pılan tahrirde on dördü padi- şahlar ve üç yüzü halk tarafın- dan yaptırılmış cami ile mesci: din mevcut olduğu anlaşılmıştır. Fakat üçyüz seneye yakın bir müddet zarfında bu eserlerin bir çoğu muhtelif sebebler den: dolayı yıkılmıştır. Edirne'nin en meşhur camii, koca mimar ve mühendis Sinan bin Abdülmennan tarafından kavak meydanın da (976) senei hicri- sinde başlanarak (982) senesin- de ikmal edilen Sultan Selim camiidir. Bu cami, padışahlar tarafından yaptırılan camilerin ikincisidir. Sinan'ın en aziz dos- tu şair ve nakkaş Sainin yaz- dığı (tezkeretülbünyan)'da görül- düğü veçhile Sinan, Türk mi- marlarının arasında Ayasofya camiinin kubbesi kadar muaz- zam bir eser vücuda getirme- iddia eden hiristiyan Türklerin mimarideki kudret ve bilgilerini göstermek için Sultan Selim camiinin kubbesini Ayasofya'nın kubbesinden daha yüksek ve geniş yapmıştır. Sultan Selim camii, Türk beldelerinin en güzel camii ola- rak gösterilebilir. Camiin üst kısmındaki (o alçı (pencerelerin camları Sultan Selim tarafından Edirnede tesis edilen cam fab- rıkasının mamulatındandır. Bu nin imkânsızlığını mimarlara camlar temiz olduğu kadar ha- fiftir. Hünkâr mahfelinin duvar- ları zengin çinilerle süslüdür. Yalnız, soldaki duvarın çinile- rinden bir çoğu çalınmış, üzer- lerin de güzel yazıları havi sekiz parça çini her nasılsa kurtarıl- mıştır. Çinilerin beyaz zemin üzerine Türk kırmızısile işlen- miş kısımlarile bulut tezyinatı- nı havi parçalarla kırmızı ve mor İaleler, şayanı temaşa bir güzelliğe (o maliktir. ( Bilhassa mihrabın etrafındaki firuze renk- li çinilerin yeşil renklerini gös- teren fonları, Sinan devrinin en güzel numuneleridir. Edirne asarı atika müzesi Sultan Selim camiinin yanında- ki medresede te'sis edilmiştir. Müzenin geniş ve nadide çi- çeklerle süslü bağçesi vardır. Burada ilk nazarı dikkatı celp eden asar, kıymetli ve tarihi taşlardır. Diğer eserler iki oda içinde hıfzedilmekdedir. Birinci odada bir rahle üzerinde Sul- tan Selimin kendi camiine vakfettiği cesim ve nakışlı bir | Kuranikerim görülür. Bu Kır ranikerim, vaktile camide bulun- duğu tarihlerde oğayet güzel nakışlı kısımlarile bazı sahife- leri ecnebi ziyaretçiler tarafın: dan çalınmıştır. Bundan maada hmet hanın Sultan Selime © hediye ( ettiği Kuranıkerim de nakışlıdır.
