15 Aralık 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 11

10, rü ck etmiş: maada memür ayrıl sehirde i Milli-| sahadır ! ztasına inşa o| kara'yı cenuba! ısleden ibi iha: rk sa: ırbisine ıhallesi eli evi ve me itevi Oğ ride eni kıymet mdideri önünü adar oğğl * 'ivarı. Şi civarı. İkilsadi bahısları HAYAT, 11. #ransa Milli Iktisat Meclisi Fransa da milli iktisat meclisi 16 Kânunusani 1925 tarihli kararname ile ihdas olunmuştur. Milli iktisar meclisi fikri Fransada pek eskidir. Fakat bu fikri hakikat sahasına nakletmek şe- refi M. Herrlot ya aittir. Bu müesse- senin kendisinden intizar olunan büyük hizmetleri ila edüp etmediği Fransada a mevzuu bahs olan bir mesele- dir. Biz işin bu safhasından bahsede- Biz yalnız Fransa milli nin ne şekilde ihdas edildiğini ve nasıl faaliyetine devam etmekte olduğunu tetkik edeceğiz. 16 kânunusani 1922 tarihli karar- namenin birinci maddesi Fransa milli iktisat meclisinin vazifelerini tespit et- mektedir. Bu madde ahkânına naza» ran milli iktisat meclisi şu vazifeleri Memleketin iktisadi hayatını alâkadar eden leleri tetkik, bu meselelerin halli ça- relerini taharri ve bulacağı çarei hal- Maya davet olunmuştur: mese- lerin kabulünü hükümete teklif eyle- mek. Fransa da kararnamenin birinci maddesinin milli iktisat meclisi için tasrih o ettiği görülmüştür. Hatta isminin değiştiril- vazifeler pek mutavazı mesi bile mevzuu bahsolmuştur. Milli iktisat meclisi ancak 1997 senesi şubatında hükümetin bir mü- racaatı üzerine nazazi dikkatı celbet- miştir. Bu tarihte hükümet milli iktisat meclisine ederek buhranına mani olmak için hazırladığı müracaat işsizlik bir program hakkında meclisin rey ve mütalaasını almak istemiştir. Hü- kümetin bu teşebbüsü üzerine milli iktisat meclisinin ehemmiyeti tebarüz etmeğe başlamıştır. Filhakika tarihi ihdası olan 1995 senesinden 1927 senesi şubatına kadar milli iktisat meclisinin rolü pek sönük olmuş ve mevcudiyetini bile kâfi de- recede hissettirememiştir. 16 kânunu sani 1925 tarihli kararnamenin yedin- ci maddesi mucibince milli iktisat meclisi senede dört defa içtima etmek mecburiyetindedir, Milli iktisat mecli- sinin istişaresine iki defa müracaat o- lanmuştur. Biri mesken buhranı hak- kında. Meclisin mesken buhranına ça- resaz olmak için ne gibi tedbirler it- tihaz edilmesi lazımgeldiği hakkında İkinci defa da umumi hidematta tahakkuk ettirilmesi mümkün olan tasarruf hakkında mü- mütalaası sorulmuştur. talaasına tmüracaat olunmuştur. Hükü- met bu iki meselede de milli iktisat meclisile istişare ederek tenevvür etmekte haklı idi. Fakat meclisin 1995 senesinde baş gösteren mesken buhranı hakkın- da beyan ettiği mütalaa pek müdebbi- rane idi. Verdiği meseleyi tadil edecek ve yeni bir su- karar mevzuu bahs teti hal meydana koyacak mahiyette değildir. 1927 senesinde işsizlik hak- kındaki mütalaası ise kezalik pek aki- lane ve müdebbirane idi. Fakat bu itaat ve tedbirlere ragmen hükümet bu müessesenin kendisine tevdi olunan vazifeler haricine çikma- sından endişe etmektedir. M. Poinca- re bir defasında meclisi açarken şu şayanı dikkat sözleri söylemiştir. 1— Kânunusani 1925 tarihli karar- name ile ihdas olunan milli iktisat meclisi bir parlamento mahiyetinde değildir. Millet mümessillerinin ve hü- kümetin iktisadi mesaildeki hukuk ve salahiyetleri tam olarak bakidir.» Bun- dan anlaşılıyor ki olan milli iktisat meclisi istişira ve Fransada mevcut hiç bir salahiyeti haiz olmıyan bir müessesedir. Fakat bu izahattan Fransa da milli iktisat meclisinin ilgası veyahut ounu- tulmağa mahküm edilmesi düşünül- Mi olduğu anlaşılmamalıdır. Fran- böyle bir fikirde kimse bulun- ii Milli iktisat meclisi iktisadi sahada memlekete daima et edecek ve hükümete iktisadi hususatta yardım eyleyecek bir müessese olmak sıfatını kaybetmemiştir. Fransa milli iktisat meclisi hakkin- da bir çok tenkitler serdedilmiştir. Meclis kırk yedi azadan mürekkeptir. Azadan dokuzu istihlaki, on dördü idare mesaisini, on altısı icra işlerini ve sekizide sermayeyi temsil etmek- tedir. Hemen bütün cemiyetler milli iktisat meclisinde tescil edilmektedir. Bu hususta ileri sürülen tenkitlerin en kuvvetli in zikredelim; irinci ve haizi ehemmiyet olan tenkit dd Milli iktisae meclisinde temsil e üyük Benmi ik- tü tan ziyade teşi :E z olm küllerdir. vi bu le şu şekilde tebarüz ermektedir. Milli iktisat mec- lisini teşkil eden azanın adedi az gö- end en iktisadi e lerini n bir meclisin dah vasi teşkilatı malik olması ii ği ileri sürülmüştür Milli iktisat mec- lisinde zirai, sınai ve ticari İşler şu- besinde yalnız dokuz aza bulunduğu ve bunun kâfi olmadığı söyleniyor. Daha bazı ufak tefek tenkitlerde ser- dedilmiştir. Fakat bütün bu tenkitlere ragmen milli iktisat meclisi faaliyetine devam etmiş ve memleketin iktisadi hayatın- da oldukça mühim hizmetler ifasına muvaffak olmuştur. Fransada bu mü- essesenin kiymet ve ehemmiyeti gün- güne artmaktadır. Yalnız sn izah ettiğimiz gibi Fransa hükümeti milli iktisat meclisinin iktisadi osaha- dan harice çıkmaması hususuna Pek ziyade dikkat ve itina etmektedir. mrullah.