15 Aralık 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 1

Hayal YAZILAR VE YAZANLAr Hayata, daima hayata. dünyaya daha çok hayat katalım!... Nietzsehe Cilt VI. 15, Kânunuevvel, 1929, Sayı:145 Cuma pazar talll İhsan Yolen duyğu ve Hanım elinin Kudreti Cevat görüşleri Cevat İsmet Paşanın nutku Ankara Celal Esai Fransada ikilsat Aze Seniha Sami meçlisi A. Emrullah Hayat ve neşriyat Hikmet Şevki Türk eserleri Nurettin Müsahabe; Cuma ve Pazar Tatili Cüma ve Pazar tatili mese- lesi arasıra gazetelerimiz sütun- larını işgal etmektedir. Kendile- riyle iktisadi, siyasi ve içtimai münasebetlerde bulunduğumuz garp âlemi, tatilini Pazara has- rettiği halde bizim tatilimizi baş- ka bir günde yapmamız vaziyet- te bir aykırılık husule getirmek- tedri. Bilhassa ecnebi iktisadi müesseselerle sıkı bir temas muhafazasına mecbur olan ikti- sadi müesseselerimizin bu vazi- yetten zarar gördükleri muhak- kaktır. Şunu kaydetmek isterimki bizde eskidenberi hafta tatili mes'elesi dini bir mes'ele şeklinde telâkki olunmamıştı. Cüma gününün tatile hasrını istilzam eden hiç bir dini kayıt yoktu. Tatil mes” elesi ötedenberi bizde sırf içtimai bir mesele mahiyetini haizdi. Hatta dükkân ve mağazaların Cüma günleri kapanması bile garp ile temastan sonra duyul- muş bir ihtiyacın neticesidir. Bazılarının zannı hlâfına olarak resmi dairelerimizin tatil günü- nün Cümaya tesadüf ettirilmesi de eski değil yeni bir usuldür. Tarihlerimiz tetkik edilirse Tan- zimttan evel Devlet dairelerinin Cümadan başka günlerde tatil edildiği görülür. Ezcümle Lutfü Tarihi 1247 (1831) senesi vuku- atını kaydederken: « Ol vakit Babıâli ile bazı devairi resmiye- nin tatilleri Perşenbe ile Pazar günleri idi. » (1) diyor. Lütfü Tarihi 1246 (1833) senesi vukuatı arasında: « Eski- denberi Babıdefterinin Pazartesi ile Perşenbe günleri haftada iki defa tatili mutat idi. Bir aralık tatil yalnız Pazar günlerine tah- sis olunmuş idi. Mes'elei misriye meşagili tatili bütün bütün tatil etmiş isede meşagilin bertaraf olması münasebetiyle haftada bir defa Perşenbe günleri Babıdef- teride tatil icra olundu. » (2) di- yerek resmi dairelerimizin Cü- madan başka günlerde de tatil edilmiş olduğunu anlatıyor. Aynı eser, 1252 (1836) senesi vuku- atını kaydederken de aynı mes- eleye dönerek: « O tarihe kadar gokgsır o faj Cik 4, 8. 100, Babiâlide hafta içinde tatil için yevmi mahsus olmayup beher gün Babiâli açık bulunmak adet idi. Hazaini şahane memurlarının haftada bir gün tatilleri var idi. Buna kıyasen Babiâlide dahi Perşenbe günleri tatil edilmesine karar verildi. Huzuru sadri aza- mide tertip oluna gelen divanı deavii şeriyenin yevmi mahsusu olan Perşembe günleri tatil mü- nasebetiyle Salıya tahvil olundu, (3) diyor. Tanzimat devrine de yetişrek 1265 (1840) ve defat eden Ket- huda zade Arif Efendi hakkında yazılmış olan « Menakibi Ket- huda zade » atlı eserde Arif Efedinin babasi Rumeli sudu- rundan Sadık Efendiden bahse- dilirken: « Aslından aklim ve devairi sairede Cuma günü tatili yokmuş. Hatta Cüma namazına bile Şeyhülislâmlar ve kazasker- ler gidemezler, masalihi ibat ile iştigal ederlermiş. Ta ol zamane dekki Müşarünileyh Sadık Efendi Rumeli kazaskeri iken kazasker- İ81 Cilt 5, S. 58.